Din psixologiyasi va pedagogika kafedrasi psixologik maslaxat va psixokorreksiya

Malakali konsultant psixolog shu kabi noverbal signallar orqali 
patsientning yashirin hissiyotlarini, psixologik maslahat jarayoniga 
nisbatan reaksiyasini bilib olishi mumkin.
Quyida patsient haqida qo’shimcha ma’lumotlar beruvchi noverbal 
signallarga qisqacha to’xtalib o’tamiz.
Mijozni qo’lni orqa belga chalishtirib turishi bu uning qat’iy hamda 
irodali inson ekanidan dalolat beradi. Gavda o’tirgan holda oldinga 
egilgan bo’lsa, konsultatsiya jarayoniga qiziqishni bildiradi. Oyoqlarni 
chalishtirib, ustidan qo’lni qo’yib o’tirish patsientning reaksiya tezligi 
yuqoriligidan, qolaversa, bahslarda biror fikrga ishontirish qiyinligidan 
xabar beradi. Agar mijoz suhbat jarayonida boshni tik tutsa, unda 
konsultatsiyaga nisbatan befarqlik munosabati borligini anglash 
mumkin. Qo’llar ko’krakda chalishtirilgan holda tursa, himoya 
reaksiyasi, qolaversa, suhbatga nisbatan tanqidiy munosabatdan dalolat 
beradi. Agar mijoz konsultatsiya jarayonida iyakni siypalasa, bu ayni 
damda unda xulosa hamda qaror qabul qilish jarayonlari kechayotganini 
anglatadi. Patsient otirgan o’rindig’ini ko’p bora orqa tomonga egsa, bu 
tushkun kayfiyat belgisi sifatida tahlil etiladi.
Konsultatsiya jarayonida psixologning o’zi ham verbal hamda 
novrebal muloqotdan samarali foydalanishi patsientda psixologga 
nisbatan ishonch hissini oshiradi.
Karl Rodjers gumanistik psixologiyaning vakillaridan mashhuri 
psixologik yordam ko’rsatish jarayonida psixolog bir qator faoliyatini 
amalga oshirishga ko’maklashuvchi tafakkur predmetiga ega bo’lishi 
kerak. Ular quyidagilar:
1.E’tibor qaratish. 

O’tmish – hozir - kelajak
Ya’ni psixolog konsultant mijoz muammosi qachonga qaratilganiga 
e’tibor qaratishi lozim ekan. O’tmishgami, bugungi kungami yoki mijoz 
kelajakda yuzlashishi mumkin bo’lgan masalalarni o’ylab g’am 
chekayotganini tahlil qila olishi kerak. Psixologik muammoning qay 
zamonga qaratilganini aniqlash uni hal qilish jarayonini osonlashtiradi. 
1.
Strukturalashganlik. 
Bunda psixolog konsultatsiya jarayonida barqarorlik hamda o’zaro 
uyg’unlikka eriasha olishi muhim. Ya’ni psixologik masalahat chog’ida 
mijoz boshqa mavzularga o’tib ketmasligi hamda psixolog bilan o’zaro 
uyg’unlikda ish olib borilishini ta’moinlay olishi darkor.
2.
Barqaror ( uyg’unlik)
3.
Refleksivlik (tasdiqlash) 
Psixologik maslahatning eng muhim hamda mas’uliyatli 
shartlaridan sanaladi. Bunda psixolog konsultatnt mijoz muammosini 
mustaqil anglashi hamda o’zi hal qila olish darajasiga olib chiqa olishiga 
erishishi talab etiladi.
Psixologik maslahat jarayonining muvaffaqiyati ko’p jihatdan 
konsulatativ ta’sir etish texnologiyalariga ham bog’liqdir. Psixologning 
mijoz tomonidan berilayotgan verbal hamda noverbal signallar 
mohiyatini tahlil qila olishi patsient bilan to’g’ri yondashuv hosil 
qilinishiga ko’mak beradi. Shunday ekan, amaliy psixologlar doimo o’z 
ustida ishlashi hmada konsultativ ta’sir texnologiyalarni muntazam 
o’rganib, amaliyotda qo’llashi maqsadga muvofiqdir.

Download 3,81 Mb.