38
MARKAZIY OSIYOGA BUDDAVIYLIKNING
KIRIB KELISHI
Buddaviylik O‘zbekiston janubining qadimgi va ilk
o‘rta asrlar tarixida chuqur iz qoldirgan din hisoblana-
di. Mamlakatimiz hududida
buddaviylik madaniyatiga
oid yodgorliklarning ochilgani va o‘rganilgani, yuksak
darajali ko‘rinishdagi badiiy asarlar va buyumlarning to-
pilgani ham bundan dalolat berishini siz tarix darslarida
o‘qigansiz.
Buddaviylikning eng mashhur
qadimgi yodgorliklari
milodning III–I asrlariga mansub. VII asrning boshlari
-
da Termizda 10 ta buddaviylik monastiri (sangarama) va
mingta rohib bo‘lgan. Markaziy Osiyoda V–VIII asrlar
-
da buddaviylik o‘rnini islom dini egallay boshladi.
1927-yilda qadimiy Termizda buddaviylikka oid
noyob yodgorliklar mavjudligi aniqlandi. Termiz arxeo-
logik kompleks ekspeditsiyasining (TAKE) ishlari na-
ShriLankaning
qadimiy poytaxti
Anuradxapuradagi
stupa
Yer osti va yer usti
ibodatxonasi. II–IV
asrlar. Qoratepa
39
Ayritom topilmasi
tijasida Qoratepa va Chingiztepa balandliklarida ikki-
ta yirik buddaviylik monastiri bo‘lganligi aniqlandi va
grek-buddaviylik me’morchiligi va
haykallarining par-
chalari topilgan o‘nlab joylar qayd etildi.
