Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik

53
Iogann Gutenberg
Ibodatxonalarning 
buzilishi
asirlar orasida diniy jamoalar tuzilishi hamda cherkovlar 
paydo bo‘lishiga olib keldi. Toshkentda birinchi katolik 
cherkovi 1917-yilda qurib bitkazilgan. 
Sovet hukumatining din va dindorlarga nisbatan 
shafqatsiz munosabati boshqa din vakillarini ham chet-
lab o‘tmadi. 1920-yilda birinchi bo‘lib Rus pravoslav 
cherkoviga qarshi hujum boshlandi. Minglab pravos-
lav ruhoniylari otildi, qamoqqa olindi va surgun qilin-
di. Diniy xizmatchi va rohiblar qattiq tazyiqqa uchradi. 
Ko‘plab ibodatxonalar yo‘q qilindi yoki yopildi. Katta 
miqdordagi ikonalar va cherkov kitoblari yondirildi.
1920–1930-yillarda deyarli barcha katolik ibodat-
xonalari yopildi. 1930-yilda Lyuteran protestant cher-
kovining faoliyatiga chek qo‘yildi. Xristian cherkoviga 
tegishli qadriyatlar toptaldi. 1931-yilda XV asrga oid 
Gutenberg Bibliyasi sovet hukumati tomonidan london-
lik auksionchiga sotib yuborildi. Ushbu Bibliya Iogann 
Gutenberg tomonidan 1450-yilda 180 nusxada chop etil-
gan bo‘lib, undan faqat 47 nusxasi saq lanib qolgan edi.
Moskva, Iso Masih 
ibodatxonasining 
portlatilishi,
1931­yil

54
MUSTAHKAMLASH UCHUN 
SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
1. Berilgan matnni o‘qing. Diniy bag‘rikenglik tu-
shunchasi haqida fikr bildiring.
2. Berilgan rasmlarga izoh bering. 1 bilan 2 hamda 
3 bilan 4-rasmlar o‘rtasida qanday umumiylik bor? 
3. 2- va 4-rasmlarni O‘zbekiston Respublikasi 
Konstitutsiyasining 4-, 31-. 49- moddalari bilan 
bog‘lab tushuntiring.
Ikkinchi jahon urushidagi vaziyatni e’tiborga olib, 
sovet hukumati 1943-yilda Ichki ishlar vazirligi qoshi-
da Rus pravoslav cherkovi ishlari vakilligi, 1944-yilda 
barcha dinlar uchun mas’ul Din ishlari bo‘yicha vakillik 
tashkil qilindi. Rossiya hududidagi cherkov va ibodat-
xonalar Sinod (pravoslav cherkovining bosh qaruv or-
gani)ga qaytarildi. Lekin bu masala uzoqqa cho‘zilma- 
di — urush tugashi bilan sovet hukumatining dindorlar-
ga tazyiqi yanada jiddiy tus oldi. Dindorlarni repressiya 
qilish va dinga qarshi targ‘ibot qayta tiklandi. Qaytarib 
olingan hududlardagi dindorlar va ruhoniylar qatag‘on 
qilina boshladi. «Din afyundir» degan g‘oya yana qayta 
tiklandi.
Mustaqillik sharofati bilan O‘zbekistonda turli dinlar-
ga mansub qadriyatlarni asrab-avaylash, barcha fuqaro-
larga o‘z e’tiqodini amalga oshirish uchun zarur sharoit-
lar yaratib berildi. Jumladan, 1995-yilning ok tabr oyida 
Toshkent shahrida «Bir samo ostida» shiori bilan xalq-
aro musulmon-xristian konferensiyasi o‘tkazildi. 
XX asrning oxiri
XX asrning 
boshlari
XX asrning oxiri
XX asrning o‘rtalari
1
2
3
4

55

Download 2,32 Mb.