• MUQADDAS MANBALARI VA MAROSIMLARI
  • TARIXGA NAZAR
  • Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik




    Download 2,32 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet32/99
    Sana04.06.2024
    Hajmi2,32 Mb.
    #260033
    1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   99
    Bog'liq
    dunyo dinlari tarixi 10 uzb

    XRISTIANLIK TA’LIMOTI
    11–12-§
    FAOLLASHTIRISH UCHUN
    SAVOL VA TOPSHIRIQLAR
    1. Xristianlik dinining dunyo bo‘ylab tarqalishi xaritasini chizing. 
    2. Xristianlik dastlab qaysi hududlarda tarqalgan? 
    3. Uning jahon diniga aylanishidagi tarixiy shart-sharoitlarni aniqlang.
    4. Xristianlikda dastlabki bo‘linish qachon sodir bo‘lgan, uning tarixiy 
    sabablari nimada edi?
    MUQADDAS MANBALARI VA MAROSIMLARI
    Xristianlikning muqaddas manbayi «Qadimgi Ahd» 
    va «Yangi Ahd» deb nomlanuvchi ikki bo‘limdan tarkib 
    topgan «Bibliya» (yunoncha — «kitoblar») hisoblanadi.
    «Qadimgi Ahd» «Tavrot», «Zabur» va boshqa bir ne-
    cha kitob va madhiyalarni o‘z ichiga olib, umumiy hi-
    sobda 39 kitob, ya’ni bo‘limdan iborat.
    «Bibliya»da qayd etilishicha, Iso Masih o‘z da’vat-
    larida xalqni yaqinlashib kelayotgan oxirzamondan 
    ogohlantirish uchun Xudo tomonidan yuborilganini 
    ta’kidlaydi. Gunohlardan tiyilib, tavba qilish va to‘g‘ri 
    yo‘lga kirishga chaqiradi. U turli mo’jizalar ko‘rsatib, 
    odamlarni davolaydi.
    Milodning IV asridan boshlab xristianlik cherkovi 
    oliy tabaqa ruhoniylarni vaqti-vaqti bilan Butun Jahon 
    Milodiy 313-yilda imperator Konstantin yepiskoplarga Isoning 
    o‘gitlarini to‘plash va kitob holiga keltirishni buyurdi. Kitob holi-
    dagi xristianlik tarixi yoritilgan «Yangi Ahd» Konstantin vafotidan 
    so‘ng Karfagen yig‘inida tasdiqlandi.
    «Bibliya»


    56
    Soborlariga yig‘ib turadi. Bunday yig‘ilishlarda diniy 
    ta’limot tizimi ishlab chiqildi va tasdiqlandi. Xristian-
    likdagi qonunchilik me’yorlari va ibodatlarni olib borish 
    qoidalari shakllandi, bid’atga qarshi kurashish usullari 
    belgilandi. 
    Xristianlik ta’limotiga binoan qator marosimlarda 
    Muqaddas Ruh ishtirok etadi va aynan shu sababli ular 
    sirli deb ataladi. Bunday marosimlarga cho‘qintirish 
    (xristianlik diniga kiritish), yevxaristiya (non va vino ta-
    maddi qilish), ruhoniylik unvonini berish, tavba qilish, 
    miro surtish, yeley moyi surtish, nikoh kiradi.
    Ilk Butun Jahon Sobori 325­yil Nikeya 
    shahrida o‘tkazilib, unda e’tiqod timsoli deb 
    nomlangan xristianlik ta’limoti asosini tashkil 
    etuvchi bosh aqidalar majmuasi qabul qilingan. 
    Muqaddas kitob Muqaddas rivoyatlar (Papalar 
    maktublari va xristian soborlarining qarorlari) 
    bilan to‘ldirilgan.
    G‘arbiy Rimning 
    qulashi
    TARIXGA NAZAR
    G‘arbiy Rim Imperiyasi qulagach (476-yilda), Rimdagi dunyoviy hokimi-
    yat cherkovning qo‘liga o‘tdi. Xuddi shu vaqtdan boshlab Rim yepiskopi 
    Rim Papasi unvonini oldi.
    Imperiyaning sharqiy qismi Vizantiyada esa kuchli imperator hokimiya-
    tining saqlanib qolganligi sababli cherkov imperatorga bo‘ysundirildi. Na-
    tijada Rim cherkovi Konstantinopol cherkovini o‘ziga bo‘ysundira olmadi. 
    Xristian cherkovining katolik va pravoslav cherkovlariga ajralib ketishi Rim 
    Papasi va Konstantinopol patriarxining xristian olamida yetakchilik uchun 
    olib borgan raqobati oqibatida yuz berdi.


    57
    Turlicha xato 
    qilish mumkin, 
    ammo to‘g‘ri 
    yo‘l esa bitta. 
    Shu sababli ham 
    to‘g‘ri yo‘ldan 
    ko‘ra xato qilish 
    oson; mo‘ljalga 
    tegishdan 
    ko‘ra tegmaslik 
    o‘ng‘ay.

    Download 2,32 Mb.
    1   ...   28   29   30   31   32   33   34   35   ...   99




    Download 2,32 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Dunyo dinlari tarixi o‘rta umumta’lim muassasalarining 10-sinflari va o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi muassasalari uchun darslik

    Download 2,32 Mb.
    Pdf ko'rish