68
Hanafiylik mazhabi asoschisi Abu
Hanifa nomi bi-
lan mashhur Nu’mon ibn Sobit Kufiy (699–767) hi-
soblanadi.
Ushbu mazhab o‘z mohiyati, ta’limoti va qo‘llagan
uslubi bilan jamiyatda yuz berib turadigan har qanday
savolga javob topa oladi. Bu
shundan kelib chiqadiki,
hanafiy mazhabi yangi vujudga kelgan diniy masalaning
yechimi Qur’on va hadisda mavjud bo‘lmasa, qiyos
va uning eng muhim turi bo‘lmish istehsonga tayanib
ish olib boradi. Abu Hanifa og‘ir
vaziyatlarda odamlar
uchun qulay sharoit yaratib berib, qiyinchiliklarini oson
qilishga uringan. Abu Hanifa erkinlik tamoyilining ho-
miysi edi, tijorat va boshqa
sohalarda inson huquqi va
erkinliklarini himoya qilib keldi.
Masalan, turmush qurishda erkak va ayolga teng
huquq berilib, oqil va balog‘atga yetgan qiz va ayollarni
hech kim ularning roziligisiz nikoh qilishga majburlay
olmaydi, nikoh shartnomasi qizning valiysi (ota, buva,
amaki, aka, uka) bo‘lmasa ham uning o‘z so‘zi bilan
bog‘lanadi.
Bugungi kunda Markaziy Osiyo musulmonlarining
aksari hanafiylik mazhabiga ergashadi.
Ayni damda
maz kur maktab Hindiston, Pokiston, Afg‘oniston, Iroq,
Suriya, Turkiya va qator Afrika
mamlakatlarida keng
tarqalgan.
