|
Turli dvigatellarni ishlash prinsiplari, to’rt takli dvigatellar, ikkiBog'liq 3-ma\'ruza 709703, Test 7-8 matematika olimpiada material, 10-sinf-ingliz-tili-ish-reja-YANGI, Agricultural Field Crop Production Project Proposal, Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarda tejamkorlik tarbiyasi, g-ijjak-ijrochilik-maktablari-va-uslublari-professional-ustozlar-talqinida, 3 mustaqil ish, 4, Bu dastur yordamida malumot bazasini yaratamiz, 2..-маъруза, 1-dars, Саволлар — Buxgalterya hisobi (3), 13 тармок иктисоди (2), kirishTurli dvigatellarni ishlash prinsiplari, to’rt takli dvigatellar, ikki
taktli dvigatellar, rotor porshenli dvigatellar, gaz trubinali
dvigatellar.
Ichki yonuv dvigatelning asosiy tariflari va ko’rsatkichlari. Porshen
ustuni tirsakli val o’qidan eng uzoqlashgan silindr ichidagi yuqorida
turish holati (nuqta) ni yuqorigi chekka nuqta (Yu.CH.N) deb ataladi.
Moylash tizimi dvigatelni ishqalanuvchi qismlar orasiga yuqori bosim
bilan moy yuborib, ularning yeyilishini kamaytiradi, ishqalanuvchi
qismlarni yuzalarini qisman sovitadi, ishqalanuvchi yuzalardagi
kirlarni va yeyilish zarrachalarini yuvadi xamda moyni tozalab beradi.
O’t oldirish tizimi karbyuratorli dvigatelni majburiy ravishda o’t
oldirish uchun elektr toki uchqunini hosil qiladi va uni silindrlarga
tartib bilan yuboradi. Yurgizish tizimi dvigatelni yurgizish uchun
xizmat qiladi.
Turli dvigatellarni ishlash prinsiplari, to’rt takli dvigatellar, ikki
taktli dvigatellar, rotor porshenli dvigatellar, gaz trubinali
dvigatellar.
Ichki yonuv dvigatelning asosiy tariflari va ko’rsatkichlari. Porshen
ustuni tirsakli val o’qidan eng uzoqlashgan silindr ichidagi yuqorida
turish holati (nuqta) ni yuqorigi chekka nuqta (Yu.CH.N) deb ataladi.
Porshen ustining tirsakli val o’qiga eng yaqinlashgan silindr
ichidagi pastda turish holati (nuqta)ni pastki chekka nuqta
(P.CH.N) deb aytaladi. Porshen bir chekka nuqtadan ikkinchi
chekka nuqtagacha harakatlanganda bosib o’tilgan masofani
porshen (S) yo’li deb ataladi.
Tirsakli valning tayanch bo’yni va shatun o’qlari orasidagi
masofa (r) ni krivoship radiusi deb ataladi.
Porshen yo’li krivoship radiusining ikki barobariga S=2R teng
bo’ladi.
Porshen yuqorigi chekka nuqtadan pastki chekka nuqtagacha
harakatlanganda hosil bo’lgan hajm (V
щ
) silindrning ishchi hajmi
deb ataladi. U qo’yidagi ifoda bilan aniqlanadi.
V
щ
=πD
2
S/4, m
3
Porshen ustining tirsakli val o’qiga eng yaqinlashgan silindr
ichidagi pastda turish holati (nuqta)ni pastki chekka nuqta
(P.CH.N) deb aytaladi. Porshen bir chekka nuqtadan ikkinchi
chekka nuqtagacha harakatlanganda bosib o’tilgan masofani
porshen (S) yo’li deb ataladi.
Tirsakli valning tayanch bo’yni va shatun o’qlari orasidagi
masofa (r) ni krivoship radiusi deb ataladi.
Porshen yo’li krivoship radiusining ikki barobariga S=2R teng
bo’ladi.
Porshen yuqorigi chekka nuqtadan pastki chekka nuqtagacha
harakatlanganda hosil bo’lgan hajm (V
щ
) silindrning ishchi hajmi
deb ataladi. U qo’yidagi ifoda bilan aniqlanadi.
V
щ
=πD
2
S/4, m
3
bu yerda:
D - silindr diametri, m
S - porshen yo’li, m
Porshen yuqorigi chekka nuqtada turganda, uning yuqorisida
xosil bo’lgan hajm (V
s
) siqish yoki yonish bo’linmasining hajmi
deb ataladi.
Porshen pastki chekka nuqktada turganda uning ustida hosil
bo’lgan silindr bo’shlig’i
(V
a
) ni silindrning to’la hajmi deb
ataladi.
Silindrning ishchi hajmi va yonish bo’linmasining hajmi
qo’shilib, silindrning to’la (V
a
) hajmini ifodalaydi. V
a
=V
c
+V
щ
Silindr to’la hajmining yonish bo’linmasining hajmiga nisbatini
siqish darajasi deb ataladi. U qo’yidagi ifoda bilan aniqlanadi.
Siqish darajasini qiymati:
Karbyuratorli dvigatellar 6,5-10 gacha;
Dizel dvigatellarida 14-21 ga teng.
bu yerda:
D - silindr diametri, m
S - porshen yo’li, m
Porshen yuqorigi chekka nuqtada turganda, uning yuqorisida
xosil bo’lgan hajm (V
s
) siqish yoki yonish bo’linmasining hajmi
deb ataladi.
Porshen pastki chekka nuqktada turganda uning ustida hosil
bo’lgan silindr bo’shlig’i
(V
a
) ni silindrning to’la hajmi deb
ataladi.
Silindrning ishchi hajmi va yonish bo’linmasining hajmi
qo’shilib, silindrning to’la (V
a
) hajmini ifodalaydi. V
a
=V
c
+V
щ
Silindr to’la hajmining yonish bo’linmasining hajmiga nisbatini
siqish darajasi deb ataladi. U qo’yidagi ifoda bilan aniqlanadi.
Siqish darajasini qiymati:
Karbyuratorli dvigatellar 6,5-10 gacha;
Dizel dvigatellarida 14-21 ga teng.
1
c
h
c
c
h
c
a
V
V
V
V
V
V
V
Siqish darajasi porshen P.CH.N. dan Yu.CH.N. ga
borganda silindr ichidagi ishchi aralashmasining hajmi
siqish tufayli necha marta kamayishini ko’rsatadi.
Ko’p
silindrli
dvigatellarda
silindrlarning
ishchi
hajmlarining yig’indisini dvigatelning litraji (V
l
) deb
ataladi:
V
l
=V
щ
·i 1000, l
bu
yerda:
i-silindrlar
soni;
1000-m
3
ni
litrga
aylantiruvchi koeffitsient.
Siqish darajasi porshen P.CH.N. dan Yu.CH.N. ga
borganda silindr ichidagi ishchi aralashmasining hajmi
siqish tufayli necha marta kamayishini ko’rsatadi.
Ko’p
silindrli
dvigatellarda
silindrlarning
ishchi
hajmlarining yig’indisini dvigatelning litraji (V
l
) deb
ataladi:
V
l
=V
щ
·i 1000, l
bu
yerda:
i-silindrlar
soni;
1000-m
3
ni
litrga
aylantiruvchi koeffitsient.
Avtomobil dvigatelining texnik ko’rsatkichlari. 1-jadval
|
| |
