|
To'liq dastur Ьilan kuzatish
|
| bet | 48/119 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 0,61 Mb. | | #152531 |
Bog'liq Ekologiya 11. Rom уоrм ато. Л tos II кenт z 1 L-fayllar.orgTo'liq dastur Ьilan kuzatish
Bu dastur Ьilan kuzatishdan maqsad havo atmosferasi haqida Ьir kecha kunduz davomida qanday tashlamalar Ьilan ifloslanayotganini Ьilish mumkin. Kuzatish har kuni davomli ravishda boradi. O'rnatilgan avtomat qurilma ma'lumot byerib turadi. Bir kecha - kunduzda to'rt marta soat 1, soat 7, 13 va 19 da yoki har etti soatda havodan Ьir marta namuna olinadi.
Yarim to'liq dastur asosida kuzatishlar byerganda namunalar uch marta soat 7, 13 va 18 da olinadi.
Qisqargan dastur asosida kuzatish byerganda, Ьir kunda kuzatish
ikki marta soat 7 va 13 da olinadi .
Bir kecha - kunduzlik kuzatish dasturida kuzatish o'rtacha Ьir kecha- kunduzdagi ahvol o'rganiladi. Buning uchun uzluksiz analiz olib turiladi. Bu vaqtda Ьir sutkada Ьir marta olish hech qanday natija byer maydi.
Keyingi yillarda yirik shaharlar va sanoat markazlarida atmosfera havosining ifloslanishi asosiy muammolardan Ьiri hisoЫanadi.
Atmosfera havosini sanoat chiqindilari Ьilan ifloslanishining kama
yishiga qaramay ba'zi shahar va tumanlarda uning sifati ko'chma (qo'zg'aluvchan) manbalar chiqarayotgan ifloslantiruvchi moddalaming ortishi hisoblga yaxshilanmadi.
1999 yildan sanoat, enyergetik va ko'chma manbalardan chiqari layotgan ifloslantiruvchi moddalaming umumiy hajmi qisqardi.
Turg'un (sanoat) va ko'chma (qo'zg'aluvchan) manbalardan chiqa
rilayotgan asosiy ifloslantiruvchilar haqidagi ma'lumotlar quyidagi jadvallarda va rasmda keltirilgan.
108
7-jadval
O'zbekiston RespuЫikasi bo'yicha ifloslantiruvchi modda tashlamalarining dinamikasi, 1999-2006yillar
шgt
r
|
1999
|
2000
|
2001
|
2002
|
2003
|
2006
|
Statsionar (turg'un) manbalar
|
776,9
|
755,5
|
711,8
|
729,4
|
672,6
|
646,5
|
Harakatlantiruvchi manbalar
|
1520,0
|
1593,0
|
1583,5
|
1453,0
|
1348,6
|
1310,9
|
Jami:
|
2296,9
|
2348,5
|
2250,3
|
2182,4
|
2021,1
|
1957,4
|
Ma'lumot\ar tah\ili shuni ko'rsatadiki, 1999 yilda atmosferaga chi qa1·ilga11 chiqi11dilaming umumiy hajmi 2296900 tonnani tashkil etgan, undan 776900 tonna yoki taxminan 34 foiz c\1iqindi turg'un manba\arga to'g'ri kelgan. 1999-2006 yillar mobaynida, atmosfera chiqarilayotgan chiqindilaming umumiy hajmi 14,8 foizga yoki 1957400 tonnaga qisqargan.
Bu asosan, sanoat va enyergetikaning sektorlarida ba'zi qisqarisl1- lar, rekonstruktsiya va qayta shakllantirisl1 o'tkazilishi hamda havo muhofazasi bo'yicha tadblrlar bajarilishi Ьilan izohlanadi. E'tirof etisl1 kerakki, 2006 yilda statsionar ( turg'un ) manbalardan chiqarilgan iflos
\antiruvchi moddalaming foiz ulushi (33 %) deyarli 1999 yildagidek ( 33,8 %) bo'ldi.
Ingredientlar bo'yicl1a 2006 yilda 2000 yilga nisbatan umumiy iflos\antiruvchi moddalar miqdo1i deyarli Ьir xil ko'rsatkichlarda teb
ranmoqda va shunday taqsim\anadi. Uglyerod oksidi 50,9 % ga nisbatan 50,3%, uglevodorodlar-15,2 % ga nisbatan 14,5 %, oltingugurt dioksidi- 16%, azot oksidlari-8,5 % ga nisbatan 8,9 %, qattiq moddalar-6.6% ga nisbatan 6.1% va boshqalar 3.4 % ga nisbatan 3,6 % \arga muvofiq tarzda to'g'ri ke\adi (rasmga qarang).
Ayni shu yillar mobaynida statsionar manba\ar chiqindilaming ko'proq qismini o\tingugurt dioksidi (41.2%). Uglevodorodlзг (21 () %), qattiq moddalar (16.5 %), azot oksidlari (9.1%) tashkil etadi. Oltin
gugurt dioksidi, azot oksidlari va qattiq modda\aming asosiy manbalari hududiy qozonxonalar va issiqlik e\ektr stantsiyalaridir(IES).
3-jadval Atmosferaga chiqarilgan ifloslantiruvchi moddalar 2000 yilga
nisbatan 2004 yildagi ulushi
109
6,6 З,4
- Uglerod oksidi
О Uglevodorodlar
[3 Qattiq moddalar
[ ■ Boshqa o•ziga xos (spesifik)
zaranii modda\ar
, • .!
2000yil•
50 . 3
6 ,1
3 ,6
16
2004yil
14,5
50,9
|
| |
