|
Ekologiya 11. Rom уоrм ато\. Л tos II кenт z 1: L
|
| bet | 51/119 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 0,61 Mb. | | #152531 |
Bog'liq Ekologiya 11. Rom уоrм ато. Л tos II кenт z 1 L-fayllar.orgNeft va gaz sanoati
O'zbekistonning neft-gaz sanoati og'ir sanoatning ulkan tarmoq laridan Ьiri hisoЫanib, respuЬlika enyergetikasini Ьirlamchi yonilg'i resurslari Ьilan 93% ga ta'minlaydi.
Mustaqillik davrida suyuq uglevodorodlami qazib olish deyarli 3 barobarga ortdi, bu neftni import qilishdan to'la voz kechish va respuЬlikada yoqilg'i mustaqilligini ta'minladi.
Buxoro, Qashqadaryo, Surx.ondaryo viloyatlarida neft va gaz qazib olish amalga oshirilyapti, Qoraqalpog'iston RespuЫikasi Ustyurtda gaz konlarini o'zlashtirish olib borilmoqda.
Neft tarkiblda oltingugurt Ьirikmalarining miqdori ko'pligi (2,7% gacha) va tabliy gaz va neftda toksik hamda zanglash-agressiv oltingu gurt vodorodining aralashmalari mavjudligi respuЬ!ikamiz konlarini ajratib turuvchi tabliy xususiyat hisoЫanadi, bu dastlabki xom-ashyoni qayta ishlash texnologiyasini takomillashtirish zaruriyatini keltirib chiqarmoqda.
Gazning asosiy iste'molchilari aholi (43%), sanoat ishlab chiqarish (30%) va enyergetika (24%) hisoЫanadi.
Ifloslantiruvchi moddalar quyidagilardan iborat: oltin dioksidi (25%), uning manbalari asosan «O'zgeobumeftgaz qazib olish « АК ishlab chiqarish obe'ktlari chiqaradigan gazlami yoqish mashinalari hisoЫanadi, ulaming ko'rsatkichlari : uglyerod oksidi (14%), azot oksidlari (6%), oltingugurt vodorod (0,3%), qorakuya qattiq zarralaridan (0,2 %) iborat.
«Muborak GQIZ» UShK, «Sho'rtanneftgaz» UShK, Farg'ona NQIZ, «Shimoliy sox» yer osti gaz omborlari, Buxoro NQIZ!ari havo hovuzini asosiy ifloslantiruvchi manbalar hisoЫanadi, ular tamonidan har yili katta miqdorda ifloslantiruvcbl moddalar atmosferaga chiqa riladi.
Metallurgiya
Metallurgiya sanoati tashlamalariga barcha statsionar (turg'un) manbalardan atmosferaga tashlanadigan tashlamalar umumiy miq dorining taxminan l5%i to'g'ri keladi.
Tablatni muhofaza qilish bo'yicha o'tkazilayotgan chora
tadЬirlarga qarama , «ОТМК» OAJ respuЫikada atmosfera havosini ifloslantiruvchi yirik manba bo'lib qolmoqda. RespuЬlika bo'yicha barcha statsionar (turg'un) manbalar tamonidan chiqarilayotgan chiqindilarning 12% va oltingugurt dioksidining 26% ushbu tashkilot hisoblga to'g'ri keladi. 2004 yilda atmosferaga ifloslantiruvchi moddalami chiqarish hajmi 106,2000 tonnani tashkil etdi.
Ba'zi yillarda, Olmaliq shahrida atmosfera havosini oltingugurt
dioksidi Ьilan ifloslantirish darajasi sanitariya-gigienik me'yorlardan 5 barobar oshgan. O'zgidromet ma'lumotlari bo'yicha 2001-2004 yillarda, atmosfera havosini oltingugurt dioksidi Ьilan ifloslantirish sanitariya-
114
gigienik me'yorlardan oshmadi. Biroq, alangaosti kuzatishlari ba'zi vaqtlarda oltingugurt dioksidi Ьo'yicha maksimal Ьir martalik miqdori 1,2-1,5 barobar ortiq bo'lganligini ko'rsatmoqda.
|
| |
