26
Yuqori kuchlanishli tok ta’siridan qutqarish yo‘llari.
Shikastlangan kishini yerdan ko‗tarish yoki qurilmaning tok o‗tib
turgan
qismidan ajratish uchun, qo‗llarga rezinali qo‗lqop va
oyoqlarga izolyatsion etik
kiyib, kuchlanishga mo‗ljallangan shtangadan foydalanish kerak (
13-rasm).
13-rasm. 1000 V gacha bo„lgan elektr qurilmalarda o„tkazgichni izolyatsiyalangan shtanga
bilan olib tashlash yo„li orqali jabrlanuvchini tok ta‟siridan qutqarish tartibi
Elektr uzatish liniyalarida tok ta‘sirida qolgan kishini yuqorida aytib o‗tilgan
usullarining biridan foydalanib, tok ta‘siridan tez va
xavfsiz qutqarishning iloji
bo‗lmasa, liniyaning hamma simlarini (ustiga boshqa yerlangan sim tashlash yo‗li
bilan) qisqa tutashtirish va yer bilan (xavfsizlik texnikasi bo‗yicha umumiy
qoidalarga muvofiq) yaxshilab birlashtirish zarur.
Bunda liniya simlari ustiga
tashlanadigan simlar qutqaruvchi kishiga tegib ketmasligi uchun tegishli choralar
ko‗rish lozim.
Bundan tashqari quyidagilarni inobatga olish kerak:
1. Shikastlangan kishi baland joyda bo‗lganida,
uning yiqilib ketmasligi
uchun tegishli choralarni ko‗rish kerak;
2. Shikastlangan kishi faqat bitta simga tegib turgan bo‗lsa, uni tok ta‘siridan
qutqarish uchun shu simning o‗zini yerga tutashtirish ham ko‗pincha kifoya qiladi;
3. Liniya simlarini qisqa tutashtirish yoki yerga tutashtirilganda,
shunga
ishlatiladigan simni oldin yer bilan birlashtirish, so‗ngra
yerga tutashtiradigan
liniya simlariniig ustiga tashlash kerak;
27
4. Shuni ham esda tutish lozimki, liniyadagi tokning sig‗imi katta bo‗lsa, bu
tok manbadan ajratilgandan keyin ham liniyada kishining hayoti uchun xavfli
zaryad saqlanib qolishi mumkin. Bunday hollarda
liniyani yaxshilab yerga
tutashtirish kerak.
