|
Elektr randa va ulardan foydalanish
|
| bet | 6/14 | | Sana | 27.01.2024 | | Hajmi | 327,63 Kb. | | #146739 |
Bog'liq Kurs ishi bajardi Qa’bul qildi Termiz-2020 Mavzu O’quvchilard-fayllar.org 978-985-21-0422-7.Image.Marked, Nukus konchilik instituti 1-b kimyoviy texnologiya guruhi talaba-fayllar.org, nbxFYklx98dpttTmE5tcj9mFmOcOOutbc8yhYioy, Yog’ochga ishlov berish-fayllar.org (1), 11. Duradgor 34Yuzaki ishlov berish
Maqolaning qahramonining asosiy vazifasi rejalashtirish bo'lsa-da, qo'shimcha dastur imkoniyatlariga ega. Masalan, siz undan qirralarni kesib olish, oluklar qilish, choraklarni tanlash va yuzalarni maydalash uchun foydalanishingiz mumkin. Tepaliklar, tushkunlik va pürüzlülüksiz porloq bir tugatish uchun, siltanadigan harakatlar va chayqashlardan saqlaning.
Ishlayotganda siz ba'zi bir fokuslardan foydalanishingiz mumkin:
Qurilmani yoki taxtani bir xil kuch bilan sekin harakatlantiring.
Chiqindilarni taxta ostiga tushishiga yo'l qo'ymang, uni kesilgan yog'och bilan parallel tuting.
Nomukammal uchlarini kesish uchun kerakli bo'shliqdan uzunroq yog'ochni tanlang.
Qattiq yog'och elementlarni kichik chuqurlikdan foydalangan holda bosqichma-bosqich rejalashtirish kerak, har safar dvigatelni ortiqcha yuklamasdan yaxshi natijalarga erishish kerak.
Taxta tekisligining dastlabki darajasiga qarab ishlov berish chuqurligini o'zgartiring.
Yog'ochni qayta ishlashda ba'zi bir nuanslarni esga olish kerak. Masalan, ish paytida, bosilganda moyillik burchagi va notekis kuchlarning o'zgarishiga yo'l qo'ymaslik mutlaqo mumkin emas. Aks holda, uning oqibatlari - to'lqinlanish, katlanayotganda yuzadagi pürüzlülük va pahlanganda yumaloq uchi sizni uzoq kutishingizga imkon bermaydi.
Har qanday asbobda bo'lgani kabi, agar siz elektr tekisligi bilan to'g'ri ishlayotgan bo'lsangiz , masalan Metabo HO 26-82 ni oling , uning barcha afzalliklaridan foydalaning, siz uni ishlatish doirasini sezilarli darajada kengaytira olasiz. Bajarilishi mumkin bo'lgan ish - bu ma'lum bir modelning imkoniyatlari va duradgor mahoratining uyg'un kombinatsiyasi. Faqat asbobning ishlash tamoyillarini tushunib, tayyorgarlik bosqichiga mas'uliyat bilan yaqinlashgandan keyingina, siz to'g'ridan-to'g'ri ishga o'tishingiz mumkin. Bunday holda, ekspluatatsiya va xavfsizlik qoidalarini unutmaslik kerak.
Egovlashdek keng tarqalgan slesarlik operatsiyani o’rganishda o’z-uzuni kontrol’ qilish imkoniyatlarini kurib o’tamiz. Ma’lumki, egovni muvozanatda tutishi-ko’rsatilgan operatsiyaning eng qiyin usullaridan biridir. Bu usulni o’rganish qiyinligining sababi ko’proq egovning tebranishi ish harakati vaqtida uning gorizontal tekislikdan og’ishini ko’zi bilan izohlanadi. Shu sababli, o’quvchilar o’z harakatlarini o’zlari to’g’irlab turishiga asos bo’ladigan boshqa qandaydir belgi kerak. Buning uchun ustaxonalardagi mashg’ulotlar sharoitida kuydagi didaktik usuldan foydalanish mumkin. O’quvchilarga zarb usuli bilan bajarish va o’z harakatlarini ishlov berilayotgan butun yuza egov tishlarining bir tekis izlari turi tavsiya etiladi.
Ana shu maqsadda keyingi yillarda ko’proq ta’limning texnik vositalari- trenajyorlar o’quvchilarga o’z mehnat harakatlarida berilgan kuch. Ma’lumki, ishchi ishlab chiqarish tekisligini bajarishda o’zi uchun zarur muayyan spravochnik materiallarini topa olishi kerak. Agar masalan, stanokchi haqida gap borayotgan bo’lsa, bu topshiriq konkret ish shartlariga ko’ra qirqish rejimi elementlari (qirqish chuqirligi, qirqish tezligin uzatish) bo’lishi mumkin, elektr montajchi uchun esa spravochnikdan simlarning markalarini, apparatlar va hakozolarni topishga to’g’ri keladi. Ishchining malakasi qancha yuqori bo’lsa, u spravochnik adabiyotdan shunchalik keng foydalaniladi. Shu bilan birga mehnat ta’limi protsessida spravochniklardan foydalanish yagona maqsad emas, balki o’quvchilarni sanoat ishlab chiqarishi asoslari bilan tanishtirish usullaridan biri bo’lishi kerak. Demak, spravochnik adabiyotdan foydalanishga o’quvchilarning mehnat faoliyati mazmuni talab qilgandagina murojat qilinadi. Masalan, rez’ba ochishda zagatovkalarning tegishli o’lchamlari jadvallardan tanlanadi, eskizlar tuzishda GOST lardan foydalaniladi, elektr sxemalarni ishlashda elektr montaji ishlariga oid spravochniklardan foydalanadi va hokazo.
Laboratoriya tajribalarini o’quvchilar ustaxonalaridagi mashg’ulotlarda ishlov beriladigan materiallarning xossalari bilan, asboblarning tuzilishi, jihozlar va boshqalar bilan tanishish maqsadida bajaradilar. Bu tajribalar laboratoriya ishlari o’rtasida tashkil qilinadi. Laboratoriya ishlari qiyinligi o’quvchilarning yoshiga va mavjud bo’lib moddiy bazaga qarab har xil bo’lishi mumkin. Masalan, yog’ochni homlik va qattiqlikni sinash o’quvchilarning qo’lidan keladi. Ular hozirgi zamon priborlari va moslamalardan foydalanganligi ma’qul. Bunday ishlarni bajarishda eng muxim o’quvchilarning fan asoslari bo’yicha bilimlardan foydalanishdir. Agar laboratoriya ishlari unumli mehnat bilan bog’liq bo’lsa o’quvchilarning ularga qiziqishi ortadi. Masalan o’quvchilarga mazkur metalning qattiqligini shunchaki topish emas balki yasaladigan detal’ uchun tegishli qattiqlikdagi zagatovka tanlashni ham topshirish maqsadga muvofiqdir. Tokarlik stanogini o’rganishga kirishishda o’quvchilar o’tkirlash burchaklari normativlarga mos kelishni aniqlash uchun uglomer yordamida keskich geometriyasini tekshirishni laboratoriya ishi sifatida bajarishlari mumkin.
Odatda laboratoriya ishlari praktikum shaklida tashkil qilinadi, ammo ularni frontal yo’l bilan ham o’tkazish mumkin. Praktikum shaklidagi laboratoriya ishlarida o’quvchilar zvenolarga bo’linadi zvenodagi o’quvchilar soni tegishli jihozlar va laboratoriya tajribalarini o’quvchilarning ijtimoiy foydali mehnati bilan didaktik bog’lash imkoniyatlariga qarab aniqlanadi.
Qiyinligiga qarab laboratoriya tajribalari o’quvchilarning og’zaki ko’rsatmalari yoki ishlatiladigan priborlarning tuzilishi, ishning maqsadi va ish tartibi ifodalanadigan yozma instruktsiyalar bo’yicha o’tkazilishi mumkin. Durodgarlik randalarni vazifalariga ko’ra sirtlarni tozalash, siliqlash, tekislash maqsadida ishlatiladigan, ya’ni yog’ochka birlamchi ishlov beruvchi randalarga va maxsus randalarga bo’linadi. Bular sherxebel’ taxta randa, mushranda, japsarandalardan, hamda zakrov randa, chak randa, konish randa, dila randa, chorabzal randalar va boshqalardan iborat.
Sherxebel’ bu yog’och materiallarining sirtini tozalash va qalin payraxa olish yo’li bilan xomaki randalash maqsadida ishlatiladi.
Sherxebelning asosiy qismlari kunda tig’ va ponadan iborat bo’lib kundasining uzunligi 250-260mm, eni 40-45 mm qalinligi 60 mm bo’ladi. Tig’ining eni 30 mm bo’lib, kesuvchi qirrasi yoy shakliga ega bo’ladi. Sherxebelda sirtlarni silliq va tekis randalab bo’lmaydi.
Sirtlarni silliq randalash uchun taxta randa ishlatiladi taxta randa sherxebeldan kundasining enliligi va tig’ining to’g’ri bo’lishi bilan farq qiladi. Taxta randa kundasining eni 55-60 mm, tig’ining eni 45-60 mm bo’ladi. Ayrim hollarda o’qituvchilarning yoshlarini, jismoniy qobiliyatlarini xisobga olib sirtlarni silliqlash maqsadida taxta o’rnida sherxebeldan foydalanish mumkin. Buning uchun sherxebelning tig’ini charqlab, to’g’ri tig’li qilib beriladi.
Mushiranda bu tuzilishi jixotidan taxta ramdadan farq qilmaydi. Mushiranda tig’ida qo’chimsha temir pushtax bo’lib, u payraqani sindirish vazifasini o’taydi. Shuning uchun temir pushtakni tig’ning kesuvchi qirasiga yaqin o’rnatiladi. Shu tarixa o’rnatilganda tig’ chiqargan payraqani darhol qayirib sindiradi va randalashni engillashtiradi. Shunday qilib mushranda yordamida yog’och materiallarning sirti siliqlanadi, shuningdek, yig’ilgan tayyor buyumlarga dastlabki pardoz beriladi, buyum sirtidagi notekisliklar randalab tekislanadi. Japs randa bu taxta randa va mushiranda yordamida uzun va enlik taxtalarning sirti silliqlansa ham ular bilan tekis randalab bo’lmaydi. Japs randa kundasi uzun (700-800mm), enlik (70-80mm), tig’ining eni 55-60mm bo’ladi. Japs randaga, ko’pincha, temir pushtakli tig’ o’rnatiladi. Bu randa yordamida randalashda sirtlar tekis chiqishi uchun payraqi yubqa olinadi va qalin payraqi olinsa, sirt tekis chiqmaydi. Randalarni ishga sozlash tig’lar o’tmaslanganda ularni kundadan chiqarib charqlash, charqlashda hosil bo’lgan qirolini to’qish va tig’ini kundaga qaytadan to’g’ri o’rnatishdan iborat.
Charqlash natijasida tig’larda hosil bo’lgan qirolni to’qish uchun kumqayroq yoki qayroq tosh, kerosin, suv bilan namlab turiladi. Kerosin qirolni tez to’qishga yordam beradi. Qayrash vaqtida tig’larning o’tmaslanib qolmasligiga, qum qayroqning o’yilib tezda ishtan chiqib qolmasligiga e’tibor beriladi.
Randalarni to’g’ri tutish va erkin randalash sirtlarning tekis chiqishini ta’minlash bilan bir qatorda randalash vaqtida o’quvchilarning ortiqcha kuch sarflab qiynalmasligiga, charchamasliklariga yordam beradi. Randalash vaqtida sirtlarning tekis chiqmasligi ortiqcha mehnat va material sarflanishiga, materialning ishtan chiqishiga va o’quvchilarning ishdan bezishlariga sabab bo’ladi.
O’quvchilarga sirtning silliq va tekis chiqishiga sabab bo’luvchi ominlarini o’rgatish bilan bir qatorda ortiqcha mehnatni sarflamasdan tez va sifatli randalashga o’rgatiladi. Buning uchun randalardan foydalanish ketma-ketligi randalash tartibi va tekislikni tekshirish to’g’risida shuncha berilib bu borada etarli ko’nikma va malakalar hosil qilinadi.
|
| |
