|
Elektrod jarayonlarining mexanizmi
|
| bet | 3/5 | | Sana | 19.05.2024 | | Hajmi | 64 Kb. | | #243423 |
Bog'liq Elektrokimyoviy analiz usullarining afzaliklari va kamchiliklariElektrod jarayonlarining mexanizmi. Potensiom etriyada tekshiriladigan eritmalarga tushirilgan elektrodlarning potensiallari o’lchanadi. 1889-yilda V.Nernst elektrod potensialining eritmadagi moddalar konsentratsiyasiga bogliqligining termodinamik mohiyatini isbotladi. Hozirgi davrda elektrod potensiali deganda, taqqoslash (asosan, vodorod) elektrodi bilan istalgan oksidlanish-qaytarilish yoki boshqa reaksiyaga mos elektrod orasida yuzaga keladigan elektr yurituvchi kuch (e.yu.k.) tushuniladi. Shu negizda elektrodlarning
quyidagi asosiy tu rlari haq id a g ap irish m um kin: 1) elek tro n almashinuvchi elektrodlar; 2) elektron-ion almashinuvchi elektrodlar; 3) ion almashinuvchi elektrodlar. Agar biror oksidlanish-qaytarilish jufti mavjud bo'lgan eritm aga inert (indifferent) m etall elektrodi tushirilgan bo'lsa, shu metall sirtida muayyan tezlik bilan sistemadagi oksidlangan va qaytarilgan moddalar orasida elektronlar almashinuvi
Ox+ne↔Red
kuzatiladi. Bu reaksiya natijasida qaytaruvchining bir qismi metallga elektron berib oksidlanadi, oksidlovchining bir qismi esa electron qabul qilib qaytariladi. Bu har ikkala reaksiya metall — eritma fazalari chegarasida bir vaqtda sodir bo'ladi. Dastavval, elektronlam ing qaytaruvchidan elektrodga yoki elektroddan oksidlovchiga o'tishi mavjud Ox/Red juftidagi moddalarning konsentratsiyasiga muvofiq ravishda u yoki bu tom onga y o 'n alg an b o 'lad i. Bu jaray o n lar
natijasida elektrod — eritma chegarasida ortiqcha manfiy yoki musbat zaryad kuzatiladi. Ushbu zaryad oksred juftning teng miqdordagi qarshi zaryadlangan qism larini o 'z ig a tortadi. Bu qo'sh elektr qavatm ng hosil bo'lishiga olib keladi. Elektronlam ing tashilish tezliklari tenglashgan paytda sistem ada harakatchan (dinam ik) muvozanat o 'rn a tila d i. E lek tro d n in g shu p ay td ag i p o ten siali
muvozanatdagi elektrod potensiali ( EJ deyiladi; bu potensial sistema tarkibiy qism larining elektrod oldi qavatlardagi aktivliklari (aj0x va а эКе1/) nisbatigabog'liq bo'lib, Nernst tenglamasi yordamida quyidagicha ifodalanadi:
bu yerda, EoQx/Red — o k sid lan ish -q ay tarilish ju ftin in g norm al potensiali, V; R — gaz doimiysi; T — absolyut harorat, K; n — reaksiyada ishtirok etuvchi elektronlar soni; F — Faradey soni. Bu holda elektrolitik b o ‘g ‘indagi elektrodga tok berilm aydi, eritmadagi bir xil, biroq qaram a-qarshi zaryadlangan ionlarning tortilish va itarilish kuchlari elektr kim yoviy reaksiyaning davom etishiga
to‘sqinlik qiladi. Shuning uchun ham elektrod oldi qavatdagi oksred juft oksidlangan va qaytarilgan shakllarining miqdori eritmadagidan juda kam farq qiladi.
|
| |
