|
Elektronika – elm, texnika, istehsalat sahəsi olub, elektron vasitələrinin (EV) işlənibhazırlanması, tədqiqi və onlardan istifadə olunması prinsiplərini əhatə edir
|
| bet | 10/26 | | Sana | 10.01.2024 | | Hajmi | 0,7 Mb. | | #134372 |
Bog'liq RƏQƏM TEXNİKA Aviasiya DİA üçünŞəkil10.12.Stabilitronluikitərəfliməhdudlaşdırıcınınsxemi(a)və onun ötürmə xarakteristikası (b).
Buhaldaməhdudlaşdırmasəviyyələriuyğunolaraq
E01=UC1+Udüz2; E02=UC2+Udüz1;
burada,UC1vəUC2-uyğunolaraqbirincivəikincistabilitronların
stabilləşmə gərginlikləridir, Udüz1 və Udüz2– isə birinci və ikinci stabilitronlara düz istiqamətdə tətbiq olunan gərginliklərdir. Stabilitronlardap-nkeçidinintutumunisbətənböyükolduğundan( 80-150 pF ), belə məhdudlaşdırıcılardan alçaq tezliklərdə işləyən qurğularda istifadə olunur.
Məhdudlaşdırıcılarınköməyiiləsinusoidalgərginlikdənasanlıqla trapesiyaşəkilliimpulslaralmaqolar(şəkil10.11).Əgərgirişəverilən gərginliyin amplitudu məhdudlaşdırma səviyyəsindən çox böyük olarsa (Umg>>E0), məhdudlaşdırıcının çıxışında forması düzbucaqşəkilli impulslara çox yaxın olan impulslar alınar.
Praktikada üçbucaq və düzbucaqşəkilli impulslar almaq üçünçox vaxt hər iki növ açarlardan – diod və triod açarlarından eyni zamanda istifadə edirlər.Qeyd edək ki, açar rejimində işləyən tranzistoru triod lampası ilə də əvəz etmək olar.Şəkil 10.13-də sinusoidal rəqslərdən üçbucaqşəkilli impulslar almaq üçün istifadə olunan praktiki sxemlərdən biri göstərilmişdir.
Şəkil10.13.Üçbucaqşəkilliimpulslarıformalaşdırmaqüçün sxem(a)vəbununişprinsipiniizahedəndiaqramlar(b,c,ç).
Şəkil10.14.Məhdudlaşdırıcınınköməyiiləimpulslarınamplituda(a) və qütblərə (b) görə ayrılması.
Buradasinusoidalşəkillirəqs(şəkil10.13,b)ikiqatL1diod lampasındankeçdikdənsonraRmüqavimətindədöyünənrəqsşəklinə
düşür(şəkil10.13c).
Bu döyünən gərginlik L2 lampasının girişinə verilərək gücləndirilir. Bundan əlavə, L2 lampasının girişinə tor xarakteristikasında A işçi nöqtəsinin (şəkil 10.13 ç) vəziyyətini dəyişmək üçün U0T sürüşdürücü gərginliyi də vermək lazımdır. Lampanın torundakı gərginliyin müəyyən Ukəs qiymətindən sonra (buna kəsilmə gərginliyi deyilir) lampa bağlanır və ondankəsilmə gərginliyinin qiymətindən böyük gərginliklərə uyğun olan cərəyanlar keçmir.Nəticədə anod dövrəsində üçbucaqşəkilli cərəyan impulsları formalaşır (şəkil 10.13 ç).Bu cərəyan impulsları yük müqavimətindən keçdikdə onda uyğun gərginlik impulsları yaranır.Düzbucaqşəkilli impulslar almaq üçün də buna oxşar sxemdən istifadə etmək olar.Lakin bu halda adi birqat düzləndirici dioddan istifadə etmək lazımdır.
Məhdudlaşdırıcılardan amplitud selektorlarında (amplitud ayırdedicilərində) geniş istifadə olunur.Amplitud selektorunun vəzifəsi amplitudu müəyyən səviyyədən böyük və ya kiçik olan impulsları ayırmaqdır.
Şəkil 10.14, a-da məhdudlaşdırıcının köməyi ilə amplitudu E0 səviyyəsindən böyük olan impulsların ayrılması göstərilmişdir. E0=0 olanda,impulslarıqütblərəgörədəayırmaqolar(şəkil10.14,b).
Bəzən də düzbucaqşəkilli impulsları itiuclu, qısamüddətli üç- bucaqşəkilli impulslara çevirmək tələb olunur.Bunu §2.4-də baxılan diferensallayıcı dövrələrin köməyi ilə asanlıqla həyata keçirmək olar.
|
|
Bosh sahifa
Aloqalar
Bosh sahifa
Elektronika – elm, texnika, istehsalat sahəsi olub, elektron vasitələrinin (EV) işlənibhazırlanması, tədqiqi və onlardan istifadə olunması prinsiplərini əhatə edir
|
