215
15.4 Elektr yuritmalarning ish rejimlari.
15.4.1 Uzoq, qisqa va qaytalanuvchi – qisqa ish rejimlari;
Uzoq muddatli ish rejimida dvigatelning yuklanish bilan ishlash davri uzoq vaqt
davom etadi, shuning
uchun uning barcha qismlari haroratning barqaror qiymatigacha qiziydi. Bunda dvigatelning yuklamasi
ishlash vaqti davomida o‘zgarmasligi (15.7 – rasm, a) yoki o‘zgarib turishi mumkin (15.7 – rasm, b).
15.7 – rasm. Elektr yuritmaning uzoq muddatli ish rejimi.
Qisqa muddatli ish rejimida elektr yuritmaning nominal yuklamada ishlash davrlari dvigatelni
vaqtincha elektr tarmog‘idan uzib qo‘yish vaqti bilan almashinib turadi. Ana shu vaqt davomida dvigatel
atrof-muhit haroratigacha sovushga ulguradi (15.8 rasm).
15.8 – rasm. Elektr yuritmaning qisqa muddatli ish rejimi.
Bu rejimda juda kam miqdordagi mexanizmlar(to‘g‘on zatvorlari, ajraluvchi ko‘priklar,
quvurlar
zadvijkasi va boshqalar) ishlaydi. Shuning uchun mazkur rejimda ishlayudigan dvigatellar maxsus
qurilmalar uchungina ishlab chiqariladi [1,3].
Takrorlanadigan qisqa muddatli ish rejimida elektr yuritmaning nominal yuklamada qisqa muddatli
ishlash davrlari (t
i
) dvigatelni tarmoqdan uzib qo‘yishi(pauza) davrlari (t
0
)
bilan yoki dvigateldan
yuklamani olib qo‘yish bilan almashtirib turiladi (15.9 – rasm).
216
15.9 – rasm. Elektr yuritmaning takrorlanadigan qisqa muddatli ish rejimi.
Bu rejimda yuklama ulangan davrda dvigatel qismlarining qizish harorati barqaror qiymatgacha
ko‘tarila olmaydi, pauza vaqtida esa atrof-muhit haroratigacha sovushga ulgurmaydi.
Takrorlanadigan
qisqa muddatli ish rejimi ulashning nisbiy davomiyligi (UD) deyiladigan kattalik bilan tavsiflanadi:
%
100
%
100
0
s
i
i
i
t
t
t
t
t
UD
(15.6)
bunda t
s
– butun sikl vaqti.
Sanoat korxonalarida UD 15, 25, 40 va 60 % bo‘lgan turli quvvatdagi dvigatellar ishlab chiqariladi.
Bularga siklning davomiyligi 10 daqiqadan oshmaydi. Uzoq davom etadigan rejimlarda UD – 100 % bo‘ladi
va bunday dvigatellarning ishlashi uzoq muddatli ish rejimiga taalluqli bo‘ladi.
