27
2.3-rasm. Sinusoidal kattaliklarning boshlang‘ich fazalari
va fazalarning siljish
burchaklari.
Sinusoidal kattaliklarning vektor tavsiflari va ularning mohiyati.
Sinusoidal tok va kuchlanishlardan hozirda energetika tizimlari va korxonalarda keng qo’llanilishiga:
Birinchidan - sinusoidal tok va kuchlanishli elektr energiyasini ishlab chiqarish (generatorlar),
o‘zgartirish (transformatorlar) va iste’mol qilish (asinxron dvigatellar) ekspluatatsiya
nuqtai-nazaridan
sodda
va qulay;
Ikkinchidan – chiziqli sinusoidal kattaliklar: qo‘shilganda, ayrilganda, bo‘linganda va integrallab
yoki differentsiallanganda sinusoidal kattalik bo‘lib qolaveradi. Boshqa hech
bir funktsiyalar bunday
xossaga ega emas. Aynan shunday ajoyib xususiyatlari uchun sinusoidal vaqt funktsiyalari garmonik yoki
mukammal deb ataladi[1].
Sinusoidal o‘zgaruvchi qiymatlar vaqtning har qanday qiymatida oniy qiymatlarni ko‘rsatadigan
sinusoida yoki aylanuvchi vektorlar orqali tasvirlanadi(2.4-rasm.).
28
2.4-rasm. Sinusoidal EYuK ning vektor diagrammasi va uning sinusoidasi.
Vaqtning boshlang‘ich davrida (
t=0
) bir xil chastotali sinusoidal o‘zgaruvchi qiymatlarni tasvirlovchi
ikki yoki undan ziyod vektorlar majmuiga
