• Тасвир 12.1
    		•

    Sirtlar va ular bilan bog’liq ilmiy izlanishlar




    Download 6,48 Mb.
    bet57/66
    Sana19.02.2024
    Hajmi6,48 Mb.
    #158722
    1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   66
    Bog'liq
    kompyuter grafikasi-autocad

    Sirtlar va ular bilan bog’liq ilmiy izlanishlar. Atrofimizdagi olamda bizni o’rab turgan tabiiy narsalarga e’tibor bersak biz oddiy, qandaydir qonuniy tuzilishga ega bo’lgan narsalarni (quyosh, oy, gul va mevalar), xuddi shuningdek murakkab, xaotik tartibdagi tuzilishga ega bo’lgan uch o’lchamli jismlar (tog’ va toshlar, baland-past tepaliklar, bulutlar)ni ko’ramiz.
    Uch o’lchamli qonuniy tuzilishga ega bo’lgan ob’ektlarning geometrik qonuniyatlari qadim zamonlardan insoniyatni o’ylantirib, turli davrlarda olimlar diqqatini o’ziga jalb etib kelgan:

    • Qadimgi grek olimlari Pifagor (er.old. 580-500 yy.) to’g’ri jismlar nazariyasini, Platon (427-347 yy.) yoqlari muntazam ko’pburchaklardan iborat ko’pyoqliklarning 5 turi mavjud bo’lishini (hozirda Platon jismlari deb ataladi) aytib o’tgan (Tasvir 12.1).



    Tetraedr (4 yoq)
    Geksaedr-kub (6 yoq)
    Oktaedr (8 yoq)


    Dodekaedr (12 yoq) Ikosaedr (20 yoq)

    Тасвир 12.1





      • Uyg’onish davriga kelib arxitektura, haykaltaroshlik va rangtasvirning rivojlanishi bilan sirtlar va ularning geometrik tuzilishi batafsil o’rganildi. Italiyalik buyuk me’mor va haykaltarosh Lorentso Giberti (1378-1455 yy.), italiyalik san’at nazariyotchisi Leon Battista Al’berti (1404-1472 yy.), buyuk iste’dod soxibi, rassom, olim va muhandis Leonardo da Vinchi (1452-1519 yy.) kabi olimlar fan va san’atning keyingi rivoji, sirtlar bilan bog’liq ilmiy izlanishlar uchun ulkan hissa qo’shishgan.

      • XVIII asr oxiri XIX asr boshlariga kelib frantsuz geometri Gaspar Monj (1746- 1818gg.) 1798 yilda «Geometrie Descriptive» - «CHizma geometriya» kitobini yozdi va unda proektsion masalalar bilan bir qatorda egri chiziqlar va sirtlarning hosil bo’lishi va ular bilan bog’liq masalalar echimini batafsil yoritib berdi.

      • XX asrning ikkinchi yarmiga kelib sirtlar va ularning geometrik tuzilishi klassifikatsiyalandi. Bunda rus geometrilari A.V. Bubennikov, S.A. Frolov, o’zbek geometrlari SH.K. Murodov, R. Horunovlar ulkan hissa qo’shishdi.




    Download 6,48 Mb.
    1   ...   53   54   55   56   57   58   59   60   ...   66




    Download 6,48 Mb.
    Bosh sahifa
    Aloqalar
        Bosh sahifa
    Dərs
    Mühazirə
    Qaydalar
    Referat
    Xülasə
    Yazı


    Sirtlar va ular bilan bog’liq ilmiy izlanishlar

    Download 6,48 Mb.