|
Mavzu: Aylana va to`g`ri chiziqlarni tutashtirish . Ikki aylanani uchinchi aylana yordamida tutashtirish
|
| bet | 10/33 | | Sana | 25.05.2022 | | Hajmi | 1.72 Mb. | | #21870 |
Bog'liq F. K. Chizmachilikda qo`llaniladigan termin va tushunchalarni bi 14tema, 7-ma’ruza mavzu Avtomatik rostlashning nazariy va texnik elemen-fayllar.org, Sigimlar, 1-10 gachaMavzu: Aylana va to`g`ri chiziqlarni tutashtirish . Ikki aylanani uchinchi aylana yordamida tutashtirish.
Talimiy maqsad.O`quvchilarga aylana va to`g`ri chiziqlarni tutashtirish yo`llarini , Ikki aylanani uchinchi aylana yordamida tutashtirishni va chizishni tushuntirish..F.k Chizmachilikda qo`llaniladigan termin va tushunchalarni bilish hamda qo`llay olish kompetensiyasi:Geometrik yasashlar, tutashmalar egri chiziqlar va eskizlarni chiza oladi.
Tarbiyaviy maqsad. Tarbiyali, etiborli, xushmuomalali, intizomli bolishga tarbiyalash.T.K Milliy va umummadaniy kompetensiyasi:Vatanga sadoqatli,insonlarga mehr oqibatli bo`laoladi.
Rivojlantiruvchi . O`quvchilarni shriftlarni yozish va o`lchamlar qo`yishdagi bilimlarini rivojlantirish. .T.K Matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo`lish hamda foydalanish kompetensiyasi: Kundalik faoliyatda chizma va modellarni o`qiy oladi.
dars turi: Yangi bilim beruvchi.
Dars metodi: Tushuntirish,amaliy ish.
Dars jihozi: Chizma namunalari,testlar.
Darsning borishi.
I .Tashkiliyqism.
A)Oquvchilarbilan salomlashish. B)Navbatchining axboroti. V)Davomatni aniqlash.
II O`tilgan mavzuni takrorlash.a) uy ishi tekshiriladi b)o`quvchilar baholanadi
_Tutashma deb nimaga aytiladi?
_Tutashtirish markazi deb nimaga aytiladi?
_Burchaklarni tutashtirish markazi qanday aniqlanadi?
III Yangi mavzu bayoni.
Texnikada foydalaniladigan gayka kalitining qolda ushlanadigan sopi va kallagi ozaro yoylar bilan silliq tutashtirilgan boladi.Ikkita aylanani togri chiziq bilan tutashtirish. Bir yola ikkita aylanaga urinib otadigan bitta togri cliiziq ikkita aylanani bitta togri chiziq bilan tutashtirish deyiladi.Aylanalar diametrlari ozaro teng bolsa, 10.1-cliizmadagidek tasvirlanadi. Bu yerda urinish nuqtalari 1 va 2 orqali otuvchi aylana radiuslari 01 va 0^2 lar t togri chiziqqa perpendikular boladi.Aylanalar diametrlari har xil bolsa (10.2-chizma), togri chiziqning aylanalar bilan urinish nuqtalari 1 va 2 ni aniqlash uchun aylanalar markazlari ortasi 02 nuqtadan О va Ol nuqtalardan o‘tuvchi yordamclii aylana chiziladi va 6 markazdan R— radiusda chizilgan kichik aylanani A nuqtada kesadi. Оbilan A nuqta tutashtirilib davom ettiriladi. Shunda Оmarkazli aylanada 1-nuqta hosil bo‘ladi. Ol dan 01 ga parallel chizib Olmarkazli aylanada ikkinchi tutashtiruvchi nuqta 2 aniqlanadi. 1- va 2- nuqtalar ozaro tutashtirilib davom ettirilsa, ikkala aylanaga urinuvchi togri chiziq t hosil boladi.Aylana va togri chiziqni aylana yoyi bilan tutashtirish. Buning uchun berilgan tutashtirish radiusi R masofada togri chiziqqa parallel yordamclii chiziq otkaziladi. Aylana radiusi Rl ga tutashtirish radiusi R ni qoshib,
i?j +R radiusda aylana markazi Ox dan yordamclii yoy chizilib, yordamclii togri cliiziq kesishtiriladi. Natijada tutashtirish markazi Оhosil bo‘ladi (10.3- cliizma, a). Оdan to‘g‘ri chiziqqa perpendikular o‘tkazilsa, to‘g‘ri cliiziqdagi o‘tish nuqtasi A topiladi. Оbilan Ol tutashtirilsa, aylanadagi o‘tish nuqtasi Вaniqlanadi. Оorqali tutashma yasaladi (10.3-chizma, b). 10.4-chizmada chelak qulogi tutashmaga misol qilib berildi.Aylanaga aylanani tashqi urintirish. Aylanaga aylanani urintirish ikki xil korinishda boladi. Birinchisi tashqi urinish Rx + R, ikkinchisi ichki urinish i?j R (10.5-chizma, a, b).Rl radiusli aylanaga R radiusli aylanani urintirib chizish uchun Olmarkazdan Rx + R radiusda yoy chizilsa, Оmarkaz topiladi. Bunday aylanalaming markazlari orasidagi masofa ularning radiuslari yig‘indisigateng. Оmarkazdan Ox markazli aylanaga A nuqtada urinadigan R radiusli aylana chiziladi (10.5-cliizma, a).
|
| |
