Fan: Maktabgacha talim asoslari

Tuman xalq ta’limi bo‘limi shu hududda joylashgan barcha maktabgacha ta’lim muassasalari, ular qaysi idora va tashkilotlarga bo‘ysunishidan qat’i nazar, nazorat etadi. Maktabgacha ta’lim tashkiloti nazoratchi uslubchisining vazifalari, huquklari va unga qo‘yilgan talablar. Maktabgacha ta’lim tashkilotlari ishiga bevosita rahbarlik qilish xalq ta’limi bo‘limi maktabgacha ta’lim nazoratchi uslubchi zimmasiga yuklatiladi. Nazoratchi uslubchi — maktabgacha ta’lim muassasalariga tegishli qonun qoidalarning bajarilishini nazorat qiluvchi shaxsdir. Nazoratchi uslubchining ishi murakkab va ko‘p qirralidir. SHuningdek, u mamlakatimizda xalq ta’limi sohasiga oid chiqarilgan qonunlar, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va instruktiv, dasturiy, uslubiy hujjatlarga amal qiladi. Nazoratchi uslubchining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: —turli tildagi, idoraviy bo‘ysunishidan qat’i nazar, barcha maktabgacha ta’lim muassasalarida «Ilk qadam » dasturi va DT ning bajarilishini kuzatadi, tekshiradi; —maktabgacha ta’lim tashkiloti ishini har tomonlama nazorat etadi; — amaldagi qonunlar doirasida yo‘lyo‘riq, buyruq,tavsiya, ko‘rsatmalar beradi; —g‘ayriqonuniy ishlarga chek qo‘yadi va bu haqda xalq ta’limi bo‘limiga axborot taqdim etadi; —maktabgacha ta’lim tashkiloti faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha taklif-tavsiya, fikr mulohazalar beradi; —xalq ta’limi bo‘limida mudira, uslubchi va tarbiyachilar uchun ilmiy-uslubiy kengashlar tashkil etadi; — maktabgacha ta’lim tashkiloti xodimlarini attestatsiyadan o‘tkazadi; — xodimlarni rag‘batlantirish va jazolash, ishdan bo‘shatish masalalari bo‘yicha tavsiyalar beradi. Nazoratchi-uslubchiga qo‘yiladigan asosiy talablar: Nazoratchi-uslubchi: — maktabgacha ta’lim tizimi ishini va tamoyillarini puxta egallagan, oliy maxsus ma’lumotga, ko‘p yillik ish stajiga, eng ilg‘or, yuksak pedagogik tashkilotchilik qobiliyatiga ega bo‘lishi; — har jihatdan etuk, o‘z ishining ustasi, dunyoqarashi keng, davlatimizning ta’lim yo‘nalishidagi siyosatini chuqur biladigan, nazoratchi uslubchi mutaxassisligi bo‘yicha yuqori malakaga ega bo‘lishi; — qat’iyatli, xolis, vijdonli, davlat manfaatlarini ko‘zlab ish yuritadigan, zimmasidagi mas’uliyatni chuqur his etadigan, tartibli, o‘ziga va boshqalarga talabchan, o‘z so‘zida tura oladigan, kamchilikka murosasiz bo‘lishi; — maktabgacha ta’lim ravnaqi uchun eng muhim vazifalarni o‘z vaqtida aniqlay olishi, ularni qisqa muddatda bajara olish qobiliyatiga ega bo‘lishi; —maktabgacha ta’lim tashkiloti faoliyatini har tomonlama chuqur tahlil qila oladigan, mavjud kamchiliklarni o‘z vaqtida bartaraf etish choralarini belgilab amalga oshirishga qodir bo‘lishi; —Maktabgacha ta’limi bo‘limi va maktabgacha ta’lim tashkilotlariga doimiy ravishda uslubiy yordam berishga tayyor bo‘lishi; —yangilikka intiluvchan, pedagogika fani sohasida qo‘lga kiritilgan yangi ishlanmalar va texnologiyalarni, etuk pedagoglarning ilg‘or ish tajribalar amaliyotini tatbiq etishga qodir bo‘lishi; —g‘oyaviy, siyosiy, pedagoglik saviyasi va bilimlarini oshirish ustida tinimsiz ishlash ko‘nikmasini egallagan bo‘lishi zarur.

• Tuman xalq ta’limi bo‘limi shu hududda joylashgan barcha maktabgacha ta’lim muassasalari, ular qaysi idora va tashkilotlarga bo‘ysunishidan qat’i nazar, nazorat etadi. Maktabgacha ta’lim tashkiloti nazoratchi uslubchisining vazifalari, huquklari va unga qo‘yilgan talablar. Maktabgacha ta’lim tashkilotlari ishiga bevosita rahbarlik qilish xalq ta’limi bo‘limi maktabgacha ta’lim nazoratchi uslubchi zimmasiga yuklatiladi. Nazoratchi uslubchi — maktabgacha ta’lim muassasalariga tegishli qonun qoidalarning bajarilishini nazorat qiluvchi shaxsdir. Nazoratchi uslubchining ishi murakkab va ko‘p qirralidir. SHuningdek, u mamlakatimizda xalq ta’limi sohasiga oid chiqarilgan qonunlar, Kadrlar tayyorlash milliy dasturi va instruktiv, dasturiy, uslubiy hujjatlarga amal qiladi. Nazoratchi uslubchining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat: —turli tildagi, idoraviy bo‘ysunishidan qat’i nazar, barcha maktabgacha ta’lim muassasalarida «Ilk qadam » dasturi va DT ning bajarilishini kuzatadi, tekshiradi; —maktabgacha ta’lim tashkiloti ishini har tomonlama nazorat etadi; — amaldagi qonunlar doirasida yo‘lyo‘riq, buyruq,tavsiya, ko‘rsatmalar beradi; —g‘ayriqonuniy ishlarga chek qo‘yadi va bu haqda xalq ta’limi bo‘limiga axborot taqdim etadi; —maktabgacha ta’lim tashkiloti faoliyatini takomillashtirish bo‘yicha taklif-tavsiya, fikr mulohazalar beradi; —xalq ta’limi bo‘limida mudira, uslubchi va tarbiyachilar uchun ilmiy-uslubiy kengashlar tashkil etadi; — maktabgacha ta’lim tashkiloti xodimlarini attestatsiyadan o‘tkazadi; — xodimlarni rag‘batlantirish va jazolash, ishdan bo‘shatish masalalari bo‘yicha tavsiyalar beradi. Nazoratchi-uslubchiga qo‘yiladigan asosiy talablar: Nazoratchi-uslubchi: — maktabgacha ta’lim tizimi ishini va tamoyillarini puxta egallagan, oliy maxsus ma’lumotga, ko‘p yillik ish stajiga, eng ilg‘or, yuksak pedagogik tashkilotchilik qobiliyatiga ega bo‘lishi; — har jihatdan etuk, o‘z ishining ustasi, dunyoqarashi keng, davlatimizning ta’lim yo‘nalishidagi siyosatini chuqur biladigan, nazoratchi uslubchi mutaxassisligi bo‘yicha yuqori malakaga ega bo‘lishi; — qat’iyatli, xolis, vijdonli, davlat manfaatlarini ko‘zlab ish yuritadigan, zimmasidagi mas’uliyatni chuqur his etadigan, tartibli, o‘ziga va boshqalarga talabchan, o‘z so‘zida tura oladigan, kamchilikka murosasiz bo‘lishi; — maktabgacha ta’lim ravnaqi uchun eng muhim vazifalarni o‘z vaqtida aniqlay olishi, ularni qisqa muddatda bajara olish qobiliyatiga ega bo‘lishi; —maktabgacha ta’lim tashkiloti faoliyatini har tomonlama chuqur tahlil qila oladigan, mavjud kamchiliklarni o‘z vaqtida bartaraf etish choralarini belgilab amalga oshirishga qodir bo‘lishi; —Maktabgacha ta’limi bo‘limi va maktabgacha ta’lim tashkilotlariga doimiy ravishda uslubiy yordam berishga tayyor bo‘lishi; —yangilikka intiluvchan, pedagogika fani sohasida qo‘lga kiritilgan yangi ishlanmalar va texnologiyalarni, etuk pedagoglarning ilg‘or ish tajribalar amaliyotini tatbiq etishga qodir bo‘lishi; —g‘oyaviy, siyosiy, pedagoglik saviyasi va bilimlarini oshirish ustida tinimsiz ishlash ko‘nikmasini egallagan bo‘lishi zarur.

Nazoratchi-uslubchi har uch yilda malaka oshirish kurslarida o‘z malakasini oshiradi. Maktabgacha ta’lim tashkilotlari ishining barcha bo‘limlarini samarali boshqarish uchun nazoratchiuslubchi o‘z ishini aniq va puxta o‘ylangan reja asosida, keng jamoatchilikka tayangan holda amalga oshirishi kerak. Nazoratchi-uslubchi aholining maktabgacha ta’lim tashkilotlariga bo‘lgan talabini qondirishga alohida e’tibor qaratishi lozim. Shu maqsadda u maktabgacha ta’lim muassasalari tarmog‘ini kengaytirishning kundalik va istiqbol rejalarini tuzishda ishtirok etadi va yangi muassasalarning foydalanishga topshirilishini muntazam nazorat etib boradi. Nazoratchi uslubchi maktabgacha ta’lim muassasalarining samarali faoliyat yuritishiga harakat qiladi, ayniqsa, qishloqda maktabgacha ta’lim muassasalari qurilishiga, ularning moddiy bazasining yaxshilanishiga alohida e’tibor qaratadi. 

• Nazoratchi-uslubchi har uch yilda malaka oshirish kurslarida o‘z malakasini oshiradi. Maktabgacha ta’lim tashkilotlari ishining barcha bo‘limlarini samarali boshqarish uchun nazoratchiuslubchi o‘z ishini aniq va puxta o‘ylangan reja asosida, keng jamoatchilikka tayangan holda amalga oshirishi kerak. Nazoratchi-uslubchi aholining maktabgacha ta’lim tashkilotlariga bo‘lgan talabini qondirishga alohida e’tibor qaratishi lozim. Shu maqsadda u maktabgacha ta’lim muassasalari tarmog‘ini kengaytirishning kundalik va istiqbol rejalarini tuzishda ishtirok etadi va yangi muassasalarning foydalanishga topshirilishini muntazam nazorat etib boradi. Nazoratchi uslubchi maktabgacha ta’lim muassasalarining samarali faoliyat yuritishiga harakat qiladi, ayniqsa, qishloqda maktabgacha ta’lim muassasalari qurilishiga, ularning moddiy bazasining yaxshilanishiga alohida e’tibor qaratadi. 

Nazoratchi uslubchi maktabgacha ta’lim muassasalarining samarali faoliyat yuritishiga harakat qiladi, ayniqsa, qishloqda maktabgacha ta’lim muassasalari qurilishiga, ularning moddiy bazasining yaxshilanishiga alohida e’tibor qaratadi. Nazoratchi-uslubchi moliya masalalarini tushunishi, maktabgacha ta’lim tashkilotlarini jihozlash, bolalarni ovqatlantirishga oid me’yoriy hujjatlarni bilishi, muassasa faoliyati uchun ajratilgan mablag‘larni o‘z vaqtida berilishi va to‘g‘ri sarflanishini muntazam tekshirib turishi, bu borada markazlashtirilgan buxgalteriya bilan hamkorlikda ishlashi kerak. Nazoratchi-uslubchi maktabgacha ta’lim tashkilotiga borganida uslubiy, tarbiyaviy va ma’muriy-xo‘jalik ishlar holatini o‘rganadi, ilg‘or tajribani, ishdagi kamchiliklarni aniklaydi, zarur yordam ko‘rsatadi. U «Ilk qadam» dasturi va DT ning bajarilishini nazorat qiladi, pedagogik kadrlar tarkibi va joylashtirilishini o‘rganadi, ularning malakasini oshirishga qaratilgan choratadbirlarni ishlab chiqadi.

• Nazoratchi uslubchi maktabgacha ta’lim muassasalarining samarali faoliyat yuritishiga harakat qiladi, ayniqsa, qishloqda maktabgacha ta’lim muassasalari qurilishiga, ularning moddiy bazasining yaxshilanishiga alohida e’tibor qaratadi. Nazoratchi-uslubchi moliya masalalarini tushunishi, maktabgacha ta’lim tashkilotlarini jihozlash, bolalarni ovqatlantirishga oid me’yoriy hujjatlarni bilishi, muassasa faoliyati uchun ajratilgan mablag‘larni o‘z vaqtida berilishi va to‘g‘ri sarflanishini muntazam tekshirib turishi, bu borada markazlashtirilgan buxgalteriya bilan hamkorlikda ishlashi kerak. Nazoratchi-uslubchi maktabgacha ta’lim tashkilotiga borganida uslubiy, tarbiyaviy va ma’muriy-xo‘jalik ishlar holatini o‘rganadi, ilg‘or tajribani, ishdagi kamchiliklarni aniklaydi, zarur yordam ko‘rsatadi. U «Ilk qadam» dasturi va DT ning bajarilishini nazorat qiladi, pedagogik kadrlar tarkibi va joylashtirilishini o‘rganadi, ularning malakasini oshirishga qaratilgan choratadbirlarni ishlab chiqadi.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 30-sentabrdagi “Maktabgacha ta’lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF–5198-sonli Farmoni ijrosini ta’minlash hamda maktabgacha ta’lim muassasalarining davlat va nodavlat tarmoqlarini yanada kengaytirish, davlat va nodavlat maktabgacha ta’lim muassasalari o‘rtasida sog‘lom raqobat muhitini shakllantirish sharoitlarini yaratish, davlat va xususiy sektor sherikligi shartlarida maktabgacha ta’lim muassasalarining yangi shakllarini joriy etish, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi faoliyatini samarali tashkil etishni ta’minlash maqsadida:

• O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 30-sentabrdagi “Maktabgacha ta’lim tizimi boshqaruvini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PF–5198-sonli Farmoni ijrosini ta’minlash hamda maktabgacha ta’lim muassasalarining davlat va nodavlat tarmoqlarini yanada kengaytirish, davlat va nodavlat maktabgacha ta’lim muassasalari o‘rtasida sog‘lom raqobat muhitini shakllantirish sharoitlarini yaratish, davlat va xususiy sektor sherikligi shartlarida maktabgacha ta’lim muassasalarining yangi shakllarini joriy etish, shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta’lim vazirligi faoliyatini samarali tashkil etishni ta’minlash maqsadida: