• VIII. test
  • VII. Мustaqii ta’lim mavzulari




    Download 12,13 Mb.
    bet72/74
    Sana30.12.2019
    Hajmi12,13 Mb.
    #6531
    1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   74

    VII. Мustaqii ta’lim mavzulari



    Mustaqil ta’limni tashkil etishning shakli va mazmuni
    Talaba mustaqil ishining asosiy maqsadi – o‘qituvchining rahbarligi va nazorati ostida muayyan o‘quv ishlarini mustaqil ravishda bajarish uchun bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish va rivojlantirish.

    Talaba mustaqil ishini tashkil etishda quyidagi shakllardan foyda­la­ni­la­di:

    ayrim nazariy mavzularni o‘quv adabiyotlari yordamida mustaqil o‘zlash­ti­rish;

    berilgan mavzular bo‘yicha axborot (referat) tayyorlash;

    nazariy bilimlarni amaliyotda qo‘llash;

    avtomatlashtirilgan o‘rgatuvchi va nazorat qiluvchi tizimlar bilan ishlash;

    ilmiy maqola, anjumanga ma’ruza tayyorlash va h.k.

    Toshkent farmatsevtika institutining “Talaba mustaqil ishini tashkil etish, nazorat qilish va baholash” to‘g‘risidagi Nizom O‘zbekiston Respublikasi OO‘MTVning 2005 yil 21 fevral 34-buyrug‘i bilan tasdiqlangan Namunaviy Nizom asosida ishlab chiqilgan. Talabaning mustaqil ishi o‘quv rejasida muayyan fanni o‘zlashtirish uchun belgilangan o‘quv ishlarini ajralmas qismi hisoblanadi, kafedrada uslubiy va axborot resurslari jihatidan ta’minlanadi. Talabalarning mustaqil ishi reyting tizimi talabalari asosida nazorat qilinadi. Talaba mustaqil ishining umumiy xajmi 74 soatni tashkil qiladi.

    O‘quv semestri yakunida talabaning mustaqil ishi joriy, oraliq va yakuniy nazoratlar jarayonida tegishli topshiriqlarni bajarishi va unga ajratilgan ballardan kelib chiqqan holda baholanadi. Talaba mustaqil ishni tayyorlashda fanning mavzular hususiyatlarini hisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:
    Mustaqil ta’lim mavzulari

    1. Ko‘chish va yo‘l. To‘g‘ri chiziqli tekis harakat. Tekis, notekis, tezlanuvchan, sekinlanuvchan harakat, tezlik va tezlanish, uning tashkil etuvchilari. Tortishish kuchlari.

    Butun olam tortishish qonuni. Tortishish maydoni. Og‘irlik kuchi va vazn. Vaznsizlik. Kosmik tezliklar. Qattiq jismlar mexanikasi. Inersiya va kuch momentlari. Qattiq jism aylanma harakat dinamikasining tenglamasi. Qattiq jism deformatsiyasi.

    2. So‘nuvchi tebranishlar, ularning parametrlari Majburiy tebranishlar. Rezonans. Ultratovush. Ultratovush manbalari. Ultratovush jism bilan o‘zaro ta’sir xususiyatlari. Biologik to‘qima va qattiq jismlarning mexanik xususiyatlari.

    3. To‘lqinlar. To‘lqin tenglamasi. To‘lqin soni. Fazoviy va gruppaviy tezliklar. To‘lqin energiyasi oqimi. Umov vektori. Doppler effekti. Turg‘un to‘lqinlar. To‘lqinlar interferensiyasi.

    4. Djoul – Tomson effekti. Farmatsiya va tibbiyotda past temperatura qo‘llanilishi. Sirt aktiv moddalar va ularning farmatsiyada qo‘llanilishi. Kapillyar bosim. Laplas formulasi. Qattiq, kristall va amorf jismlar. Biopolimerlar, umumiy xususiyatlari va tuzilishining o‘ziga xosligi.

    5. Sikl. Isitish va sovitish mashinalari. Karno sikli.

    6. Termodinamik potensiallar. Standart erkin energiyaning o‘zgarishi. Dissipativ funksiya va entropiya o‘sish tezligi. Statsionar holat barqarorligi va kriteriy darajasi. Prigojin tenglamasi.

    7. Qattiq jismlar. Kristal va amorf qattiq jismlar. Polimerlar. Suyuq kristallar. Qattiq jism va organizm to‘qimalarining mexanikaviy xossalari.

    8. Plazma xaqida tushuncha. YArim o‘tkazgichlarda elektr toki. YArim o‘tkazgichlarda elektr toki. YArim o‘tkazgichlarni tuzilishi. Zonalar nazariyasi. r–tipidagi o‘tkazuvchanlik. n–tipidagi o‘tkazuvchanlik. Elektromagnit to‘lqinlar va ularning farmatsiya va tibbiyotda qo‘llanilishi.

    9. Organik molekulalarning tebranma va aylana spektrlari. Meditsina va farmatsiyada fotolyuminession miqdor va sifat tahlillari. EPR, Xemilyuminessensiya, YAMR.

    10. Turli muhitlarda elektr toki. Gazlarda elektr toki. Mustaqil va nomustaqil razryadlar. Suyuqliklarda elektr toki. Elektrolitlar. Elektroliz. Elektrolitik dissotsiatsiya. Elektroliz uchun Faradey qonunlari. Elektrolizni qo‘llanilishi.

    11. Qon aylanish sistemalari biofizikasi. Qonning reologik va gemodinamik xarakteristikalari. Eritrotsitlar cho‘kish tezligi. Frank modeli.

    12. Hujayra biofizikasi. Membrananing suyuq kristall holati. Qo‘zg‘algan membrananing ekvivalent elektrik sxemasi. Nerv impulsining tarqalishi. Elektrokinetik hodisalar.

    13. Ko‘rish biofizikasi. Ko‘rishning molekulyar mexanizmi. Elektron mikroskop va ularning qo‘llanilishi.

    14. Elektronlar, neytron va boshqa zarrachalar difraksiyasi. Radioaktiv emirilishlar. Nishonli atomlar, qo‘llanilishi.

    15. Biosfera va fizik maydon. Atrof muhit va insonning fizik maydoni.

    16. Biologik membranalar. Biologik membranalar, ularning funksiyasi va asosiy holatlari. Biolipidli membrana (BLM) modeli. Liposoma. Biomembranalar dinamikasi. Lipid molekulalarning membranadagi harakatchanligi. Lipid va oqsil molekulalarining diffuziyasi (lateral va flip-flop). Gel-suyuq kristall tipidagi lipid qo‘sh qatlamining mikroyopishqoqligi. Membranalar patologiyasi. Membranalarda fazoviy o‘tishlar.

    17. Moddalar transporti. Moddalarning biologik membranalar orqali transporti. Passiv va aktiv transport. Gradient bo‘yicha va gradientga qarshi bo‘ladigan jarayonlar. Passiv transport va uning turlari: oddiy va engillashgan diffuziya, osmos, filtratsiya. Aktiv transport. Ussing tajribasi. Elektrogen ion nasoslari.18. Bioelektrik potensiallar, ularning turlari. Tinchlik potensiali. Biopotensiallarni qayd qilishning fizik usullari. Mikroelektrod usuli. Nernst-Plank tenglamasining echimi. Goldman-Xodjkin tenglamasi. Nerv impulsi biofizikasi. Harakat potensiali. O‘rganish usullari. Kuchlanishning fiksatsiya qilish usuli. Qo‘zg‘aluvchi membranalar ekvivalent elektr sxemalari. Xodjikin-Xaksli tenglamalari. Organlarning elektroaktivligi.

    VIII. test


    1. Atom fizikasi:

    +Atom va u bilan bog‘lik hodisalar fizikasini o‘rganuvchi fan;

    - Atom yadrosini tuzilishi xossalari va bir - biriga aylanishlarini o‘rganadi;

    - mikrozarrachalar va ulardan tashkil topgan sistemalarning harakat qonunlarini bayon etish usullarini ifodalovchi zamonaviy nazariya;

    - makrozarrachalar va ulardan tashkil topgan sistemalarning harakat qonunlarini bayon etish usullarini ifodalovchi zamonaviy nazariya;



    1. Yadro fizikasi-:

    -Atom va u bilan bog‘lik hodisalar fizikasini o‘rganuvchi fan;

    +Atom yadrosini tuzilishi xossalari va bir - biriga aylanishlarini o‘rganadi;

    - mikrozarrachalar va ulardan tashkil topgan sistemalarning harakat qonunlarini bayon etish usullarini ifodalovchi zamonaviy nazariya;

    - makrozarrachalar va ulardan tashkil topgan sistemalarning harakat qonunlarini bayon etish usullarini ifodalovchi zamonaviy nazariya;



    1. Kvant fizikasi-:

    -Atom va u bilan bog‘liq hodisalar fizikasini o‘rganuvchi fan;

    -Atom yadrosini tuzilishi xossalari va bir - biriga aylanishlarini o‘rganadi

    +mikrozarrachalar va ulardan tashkil topgan sistemalarning harakat qonunlarini bayon etish usullarini ifodalovchi zamonaviy nazariya

    - makrozarrachalar va ulardan tashkil topgan sistemalarning harakat qonunlarini bayon etish usullarini ifodalovchi zamonaviy nazariya



    1. Atomning birinchi nazariy Tomson modeli:

    +Atom musbat elektr zaryadi bilan bir tekis zaryadlangan sferadan iborat bo’lib ichiga elektron joylashgan sferani yigindi musbat zaryadi elektron zaryadiga teng bo’lib, atom 1 butun holatda elektron neytral massasi butun hajm bo’yicha tekis taqsimlangan

    -Atom markazida uning deyarli butun massasi yig‘ilgan musbat zaryadli yadro joylashgan bo‘lib, elektronlar atom ichida tinch turmasdan ular yadro atrofida xuddi quyosh atrofida planetalar aylangani singari harakatlanadi

    -Atom uning asosiy massasini tashkil etgan yadro va uning atrofida qandaydir traektoriyaga ega bo’lgan orbita bo’ylab harakatlanuvchi elektronlardan iborat

    - Elektronlar traektoriyalarning ichida ehtimoli katta bo’lgan traektoriya elliptik traektoriyadir



    1. Atomning yadroviy planetar Rezerford modeli:

    -Atom musbat elektr zaryadi bilan bir tekis zaryadlangan sferadan iborat bo‘lib ichiga elektron joylashgan Sferani yig‘indi musbat zaryadi elektron zaryadiga teng bo‘lib, atom 1 butun holatda elektron neytral massasi butun hajm bo’yicha tekis taksimlangan

    +Atom markazida uning deyarli butun massasi yig’ilgan musbat zaryadli yadro joylashgan bo’lib, elektronlar atom ichida tinch turmasdan ular yadro atrofida xuddi quyosh atrofida planetalar aylangani singari harakatlanadi

    -Atom uning asosiy massasini tashkil etgan yadro va uning atrofida qandaydir traektoriyaga ega bo’lgan orbita bo’ylab harakatlanuvchi elektronlardan iborat

    -Elektronlar traektoriyalarning ichida extimoli katta bo’lgan traektoriya elliptik traektoriyadir



    1. Hozirgi zamon atom tuzilish modeli:

    - Atom musbat elektr zaryadi bilan bir tekis zaryadlangan sferadan iborat bo’lib ichiga elektron joylashgan sferani yigindi musbat zaryadi elektron zaryadiga teng bo’lib, atom 1 butun holatda elektron neytral massasi butun hajm bo’yicha tekis taqsimlangan

    - Atom markazida uning deyarli butun massasi yig’ilgan musbat zaryadli yadro joylashgan bo’lib, elektronlar atom ichida tinch turmasdan ular yadro atrofida xuddi quyosh atrofida planetalar aylangani singari harakatlanadi

    +Atom uning asosiy massasini tashkil etgan yadro va uning atrofida qandaydir traektoriyaga ega bo’lgan orbita bo’ylab harakatlanuvchi elektronlardan iborat Elektronlar traektoriyalarning ichida extimoli katta bo’lgan traektoriya elliptik traektoriyadir


    1. N Borning birinchi postulatasi (turgun holatlar):

    -atom yoki undagi elektronlar statsionar (turg’un) holat deb ataluvchi holatda uzoq vaqt bo’ladi bu holatlarda bo’lgan elektronlarning harakat qilishiga qaramay, atom yoki undagi elektron o’zidan energiya chiqarmaydi (nurlanmaydi) va yutilmaydi

    +atom eki undagi elektron bir statsionar holatga, ikkinchi statsionar holatga o’tganda o’zidan chastotali nur chiqaradi yoki yutadi

    -biror bir orbita bo’ylab yadro atrofida harakat qilayotgan elektronning implus momenti (harakat momenti) Plank doimiysiga karralidir


    1. NBorning ikkinchi postulati (chastotalar qoidasi):

    -atom yoki undagi elektronlar statsionar (turg’un) holat deb ataluvchi holatda uzoq vaqt bo’ladi bu holatlarda bo’lgan elektronlarning harakat qilishiga qaramay, atom yoki undagi elektron o’zidan energiya chiqarmaydi (nurlanmaydi) va yutilmaydi

    +atom eki undagi elektron bir statsionar holatga, ikkinchi statsionar holatga o’tganda o’zidan chastotali nur chiqaradi yoki yutadi

    -biror bir orbita bo’ylab yadro atrofida harakat qilayotgan elektronning implus momenti (harakat momenti) Plank doimiysiga karralidir


    1. NBorning uchinchi postulat (orbitallarning kvantlash qoidasi):

    -atom yoki undagi elektronlar statsionar (turgun) holat deb ataluvchi holatda uzoq vaqt bo’ladi bu holatlarda bo’lgan elektronlarning harakat qilishiga qaramay, atom yoki undagi elektron o’zidan energiya chiqarmaydi (nurlanmaydi) va yutilmaydi

    -atom yoki undagi elektron bir statsionar holatga, ikkinchi statsionar holatga o’tganda o’zidan chastotali nur chiqaradi yoki yutadi

    +biror bir orbita bo’ylab yadro atrofida harakat qilayotgan elektronning impuls momenti (harakat momenti) Plank doimiysiga karralidir


    1. zarra- to‘lqin dualizmi:

    +barcha mikrozarrachalar korpuskulyar xususiyatiga ega bo’lishi bilan birgalikda to’lqin xususiyatiga xam ega bo’ladi

    -mikrozarrachalarning impuls va koordinatasi bir vaqtning o’zida katta aniqlik bilan o’lchab bo’lmaydi

    -to’rtta kvant soni bosh kvant soni (n = 1,2,3 ,N), orbital kvant soni (m l =0, 1,2,3... n-1), magnit kvant soni, spin kvant soni (S= ± 1/2)


    1. Geyzenberg (tengsizliklar) noaniqliklar munosabati:

    -barcha mikrozarrachalar korpuskulyar xususiyatiga ega bo’lishi bilan birgalikda to’lqin xususiyatiga xam ega bo’ladi

    +mikrozarrachalarning impuls va koordinatasi bir vaqtning o’zida katta aniqlik bilan o’lchab bo’lmaydi

    -to‘rtta kvant soni bosh kvant soni (n = 1,2,3 ,N), orbital kvant soni (m l =0, 1,2,3... n-1), magnit kvant soni spin kvant soni (S= ± 1/2)


    1. atomning energetik satxlarini xarakterlovchi kattaliklar:

    -barcha mikrozarrachalar korpuskulyar xususiyatiga ega bo’lishi bilan birgalikda to’lqin xususiyatiga xam ega bo’ladi

    -mikrozarrachalarning impuls va koordinatasi bir vaqtning o’zida katta aniqlik bilan o’lchab bo’lmaydi

    +to’rtta kvant soni bosh kvant soni (n = 1,2,3 ,N), orbital kvant soni (l =0, 1,2,3,n-1), magnit kvant soni, spin kvant soni


    1. Bosh kvant soni n = 1,2,3...N

    +asosan atomning diskret energetik satxlarini aniqlaydi

    -bu kvant soni bilan elektronning orbital impuls momenti aniqlanadi

    -orbital momentining (masalan: magnit maydon bilan) ruxsat etilgan vaqtda yo’nalish bo’yicha proeksiyasini aniqlaydi

    -elektronning xususiy impuls momenti (spinini) aniqlaydi:



    1. orbital kvant soni l = 0,1,2...n - 1

    -asosan atomning diskret energetik satxlarini aniqlaydi

    +bu kvant soni bilan elektronning orbital impuls momenti aniqlanadi

    -orbital momentining (masalan: magnit maydon bilan) ruxsat etilgan vaqtda yo’nalish bo’yicha proeksiyasini anio’laydi

    -elektronning xususiy impuls momenti (sinish) aniqlaydi:



    1. Magnit kvant soni Ml= 0, ±1,±2,…± l

    -asosan atomning diskret energetik satxlarini aniqlaydi

    -bu kvant soni bilan elektronning orbital impuls momenti aniqlanadi

    + orbital momentining (masalan: magnit maydon bilan) ruxsat etilgan vaqtda yo’nalish bo’yicha proeksiyasini aniqlaydi

    -elektronning xususiy impuls momenti (sinish) aniqlaydi



    1. Spin kvant soni S=±1/2

    -asosan atomning diskret energetik sathlarini aniqlaydi

    -bu kvant soni bilan elektronning orbital impuls momenti aniqlanadi

    -orbital momentining (masalan: magnit maydon bilan) ruxsat etilgan vaqtda yo’nalish bo’yicha proeksiyasini aniqlaydi

    +elektronning xususiy impuls momenti (sinish) aniqlaydi



    1. Spontan nurlanishi:

    +atomlarning o’z-o’zidan yuqori energetik holatlaridan pastki energetik holatlarga o’tishi natijasida xosil bo’ladigan nurlanish

    -atomlari (molekulalari, ionlari ) pastki energetik holatdan biror tashqi ta’sir (foton yutishi) natijasida ya’ni uyg’ongan holatlardan majburan o’tishidagi nurlanish

    -bunda ayrim moddalarning atomlarida shunday uyg’ongan holatlar borki, atomlar bu holatda uzoq vaqt bo’la oladilar

    -quyidagi shart bajariladigan usullarni amalga oshiradigan qurilma; Bunda majburiy nurlanish, majbur etuvchi nurlanish bilan kogerent bo’ladi Demak, quyunsimon jarayonda barcha atomlar chiqayotgan nurlanishning fizik prametr-

    lari (chastota, faza, tarqalish yo’nalishlari, qutublanish tekisliklari) bir xil bo’lgani uchun jismdan o’tayotgan nurlanishga olib keladi Natijada fotonlarning kuchli oqimi paydo bo’ladi


    1. majburiy nurlanish:

    -atomlarning o’z-o’zidan yuqori energetik holatlaridan pastki energetik holatlarga o’tishi natijasida xosil bo’ladigan nurlanish

    +atomlari (molekulalari, ionlari ) pastki energetik holatdan biror tashki ta’sir (foton yutishi) natijasida ya’ni uyg’ongan holatlardan majburan o’tishidagi nurlanish

    -bunda ayrim moddalarning atomlarida shunday uyg’ongan holatlar borki, atomlar bu holatda uzoq vaqt bo’la oladilar

    -quyidagi shart bajariladigan usullarni amalga oshiradigan qurilma; Bunda majburiy nurlanish, majbur etuvchi nurlanish bilan kogerent bo’ladi Demak, quyunsimon jarayonda barcha atomlar chiqayotgan nurlanishning fizik parametrlari (chastota, faza, tarqalish yo’nalishlari, turlanish tekisliklari) bir xil bo’lgani uchun jismdan o’tayotgan nurlanishga olib keladi. Natijada fotonlarning kuchli oqimi paydo bo’ladi



    1. metastabil holatlar:

    -atomlarning o’z-o’zidan yuqori energetik holatlaridan pastki energetik holatlarga o’tishi natijasida xosil bo’ladigan nurlanish

    -atomlari (molekulalari, ionlari ) pastki energetic holatdan biror tashki ta’sir (foton yutishi) natijasida ya’ni uyg’ongan holatlardan majburan o’tishidagi nurlanish

    +bunda ayrim moddalarning atomlarida shunday uyg’ongan holatlar borki, atomlar bu holatda uzoq vaqt bo’la oladilar

    -quyidagi shart bajariladigan usullarni amalga oshiradigan qurilma; Bunda majburiy nurlanish, majbur etuvchi nurlanish bilan kogerent bo’ladi Demak, quyunsimon jarayonda barcha atomlar chiqayotgan nurlanishning fizik parametrlari (chastota, faza, tarkalish yo’nalishlari, turlanish tekisliklari) bir xil bo’lgani uchun jismdan o’tayotgan nurlanishga olib keladi natijada fotonlarning kuchli oqimi paydo bo’ladi



    1. Lazer:

    -atomlarning o’z-o’zidan yuqori energetik holatlaridan pastki energetik holatlarga o’tishi natijasida xosil bo’ladigan nurlanish

    -atomlari (molekulalari, ionlari ) pastki energetic holatdan biror tashki ta’sir (foton yutishi) natijasida ya’ni uyg’ongan holatlardan majburan o’tishidagi nurlanish

    -bunda ayrim moddalarning atomlarida shunday uyg’ongan holatlar borki, atomlar bu holatda uzoq vaqt bo’la oladilar

    +quyidagi shart bajariladigan usullarni amalga oshiradigan qurilma; Bunda majburiy nurlanish, majbur etuvchi nurlanish bilan kogerent bo’ladi Demak, quyunsimon jarayonda barcha atomlar chiqayotgan nurlanishning fizik parametrlari (chastota, faza, tarqalish yo’nalishlari, turlanish tekisliklari) bir xil bo’lgani uchun jismdan o’tayotgan nurlanishga olib keladi. Natijada fotonlarning kuchli oqimi paydo bo’ladi



    1. Proton:

    +massasi elektron massasidan 1836,1 marta katta bo’lgan, elektr zaryadi esa elementar zaryadga e = 1,6*10-19kl spini esa S =1/2 ga teng bo’lgan musbat zaryadli turg’un elementar zarradir

    -massasi elektron massasidan 1838,6 olti marta katta bo’lgan, zaryadsiz, spin

    S = 1/2ga teng bo’lgan elementar zarradir

    -Proton va neytronlardan tashkil topgan bo’lib atom yadrosi shu zarralardan tuzilgan

    -yadro tarkibiga kiruvchi protonlar soni Z aniqlaydi, u Ze ga teng Z soni Mendeleev davriy jadvalidagi tartib nomerini ko’rsatadi

    -yadrodagi nuklonlar sonini, ya’ni proton va neytronlar yig’indi sonini ko’rsatadi



    1. Neytron:

    -massasi elektron massasidan 1836,1 marta katta bo’lgan, elektr zaryadi esa elementar daraja e = 1,6*10-19kl spini esa S =1/2 ga teng bo’lgan musbat zaryadli turg’un elementar zarradir

    +massasi elektron massasidan 1838,6 olti marta katta bo’lgan, zaryadsiz, spin

    S = 1/2ga teng bo’lgan elementar zarradir

    -Proton va neytronlardan tashkil topgan bo’lib atom yadrosi shu zaryadlardan tuzilgan

    -yadro tarkibiga kiruvchi protonlar soni Z aniqlaydi, u Ze ga teng Z soni Mendeleev davriy jadvalidagi tartib nomerini ko’rsatadi

    -yadrodagi nuklonlar sonini, ya’ni proton va neytronlar yigindi sonini ko’rsatadi



    1. Nuklon:

    -massasi elektron massasidan 1836,1 marta katta bo’lgan, elektr zaryadi esa elementar daraja e = 1,6*10-19kl spini esa S =1/2 ga teng bo’lgan musbat zaryadli turg’un elementar zarradir

    -massasi elektron massasidan 1838,6 olti marta katta bo’lgan, zaryadsiz, spin

    S =1/2ga teng bo’lgan elementar zarradir

    +Proton va neytronlardan tashkil topgan bo’lib atom yadrosi shu zaryadlardan tuzilgan

    -yadro tarkibiga kiruvchi protonlar soni Z aniqlaydi, u Ze ga teng Z soni Mendeleev davriy jadvalidagi tartib nomerini ko’rsatadi

    -yadrodagi nuklonlar sonini, ya’ni proton va neytronlar yig’indi sonini ko’rsatadi



    1. yadro zaryadi:

    -massasi elektron massasidan 1836,1 marta katta bo’lgan, elektr zaryadi esa elementar daraja e = 1,6*10-19 kl spini esa S =1/2 ga teng bo’lgan musbat zaryadli

    turg’un elementar zarradir

    -massasi elektron massasidan 1838,6 olti marta katta bo’lgan, zaryadsiz, spin

    S = 1/2ga teng bo’lgan elementar zarradir

    -Proton va neytronlardan tashkil topgan bo’lib atom yadrosi shu zaryadlardan tuzilgan

    +yadro tarkibiga kiruvchi protonlar soni Z aniqlaydi, u Ze ga teng Z soni Mendeleev davriy jadvalidagi tartib nomerini ko’rsatadi

    -yadrodagi nuklonlar sonini, ya’ni proton va neytronlar yigindi sonini ko’rsatadi


    1. yadroning massa soni A:

    -massasi elektron massasidan 1836,1 marta katta bo’lgan, elektr zaryadi esa elementar daraja e = 1,6*10-19kl spini esa S =1/2 ga teng bo’lgan musbat zaryadli turg’un elementar zarradir

    -massasi elektron massasidan 1838,6 olti marta katta bo’lgan, zaryadsiz, spin

    S = 1/2ga teng bo’lgan elementar zarradir

    -Proton va neytronlardan tashkil topgan bo’lib atom yadrosi shu zaryadlardan tuzilgan

    -yadro tarkibiga kiruvchi protonlar soni Z aniqlaydi, u Ze ga teng Z soni Mendeleev davriy jadvalidagi tartib nomerini ko’rsatadi

    +yadrodagi nuklonlar sonini, ya’ni proton va neytronlar yig’indi sonini ko’rsatadi



    1. yadroning neytronlar soni:

    -massasi eletron massasidan 1836,1 marta katta bo’lgan, elektr zaryadi esa elementar daraja e = 1,6*10-19kl spini esa S =1/2 ga teng bo’lgan musbat zaryadli turg’un elementar zarradir

    -massasi elektron massasidan 1838,6 olti marta katta bo’lgan, zaryadsiz, spin

    S = 1/2ga teng bo’lgan elementar zarradir

    -Proton va neytronlardan tashkil topgan bo’lib atom yadrosi shu zaryadlardan tuzilgan -yadro tarkibiga kiruvchi protonlar soni Z aniqlaydi, u Ze ga teng Z soni Mendeleev davriy jadvalidagi tartib nomerini ko’rsatadi

    +N =A-Z ga teng


    1. Izotoplar:

    +yadrodagi protonlar soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi

    -yadrodagi neytronlar soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi

    -massa soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi


    1. Izotonlar:

    -yadrodagi protonlar soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi

    +yadrodagi neytronlar soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi

    -massa soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi


    1. Izobarlar:

    -yadrodagi protonlar soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi

    -yadrodagi neytronlar soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi

    +massa soni o’zgarmasdan qoladigan yadrolar guruhi


    1. radioaktivlik:

    +yadroning o’z-o’zidan bir yoki bir necha zarralar chiqarish xodisasi

    -Radioaktiv yadrolarning o’zidan biror bir turdagi zarralarni chiqarib, boshqa yangi yadroga aylanish jarayoni

    -radioaktiv yemirilishga duchor bulayotgan yadrolar

    -radioaktiv yemirilishi natijasida xosil bo’lgan yadrolar



    1. radioaktiv emirilish:

    -yadroning o’z-o’zidan bir yoki bir necha zarralar chiqarish xodisasi

    +Radioaktiv yadrolarning o’zidan biror bir turdagi zarralarni chiqarib, boshqa yangi yadroga aylanish jarayoni

    -radioaktiv yemirilishga duchor bulayotgan yadrolar

    -radioaktiv yemirilishi natijasida xosil bo’lgan yadrolar



    1. birlamchi yoki ona yadro:

    -yadroning o’z-o’zidan bir eki bir necha zarralar chiqarish hodisasi

    -Radioaktiv yadrolarning o’zidan biror - bir turdagi zarralarni chiqarib, boshqa yangi yadroga aylanish jarayoni

    +radioaktiv yemirilishga duchor bo’layotgan yadrolar

    -radioaktiv yemirilishi natijasida xosil bo’lgan yadrolar



    1. ikkilamchi yoki qiz yadro:

    -yadroning o’z-o’zidan bir yoki bir necha zarralar chiqarish hodisasi

    -Radioaktiv yadrolarning o’zidan biror bir turdagi zarralarni chiqarib, boshqa yangi yadroga aylanish jarayoni

    -radiaktiv yemirilishga duchor bo’layotgan yadrolar

    +radiaktiv yemirilishi natijasida xosil bo’lgan yadrolar



    1. Radioaktiv yemirilish qonuni:

    +yemirilishga duchor bo’layotgan radiaktiv yadrolar soni eksponensial qonun bo’yicha kamayadi

    -boshlangich yadrolar soni ikki marta kamayishi uchun ketgan vaqt

    - radioaktiv emirilish doimiysiga teskari proporsional bo’lgan kattalik

    - radioaktiv moddalarning birlik vaqt ichidagi emirilishlar soni



    1. yarim yemirilish davri:

    -yemirilishga duchor bo’layotgan radioaktiv yadrolar soni ekspantatsiya qonun bo’yicha kamayadi

    + boshlang’ich yadrolar soni ikki marta kamayishi uchun ketgan vaqt

    - radioaktiv yemirilish doimiysiga teskari proporsional bo’lgan kattalik


    1. preparatning aktivligi:

    -yemirilishga duchor bo’layotgan radioaktiv yadrolar soni ekspantatsiya qonun bo’yicha kamayadi

    - boshlangich yadrolar soni ikki marta kamayishi uchun ketgan vaqt

    - radioaktiv yemirilish doimiysiga teskari proporsional bo’lgan kattalik

    +radioaktiv moddalarning bir vaqt ichidagi yemirilishlar soni



    1. α zarralarni yemirilish deb:

    + ogir yadrolarning o’z-o’zidan α zarralarini chiqarish jarayoniga aytiladi

    - yadrolarning o’z-o’zidan v+ yoki v - zarralarini chiqarish jarayoniga aytiladi

    -yadroning ko’zg’algan holatidan o’z-o’zidan g kvantlari chiqarish jarayoniga aytiladi


    1. γ -yemirilish deb:

    -og’ir yadrolarning o’z-o’zidan k zaryadlarini chiqarish jarayoniga aytiladi

    -yadrolarning o’z-o’zidan + yoki - zarralarini chiqarish jarayoniga aytiladi

    + yadroning ko’zgalgan holatidan o’z-o’zidan kvantlari chiqarish jarayoniga aytiladi


    1. β - yemirilish deb:

    -og’ir yadrolarning o’z-o’zidan k zaryadlarini chiqarish jarayoniga aytiladi.

    +yadrolarning o’z-o’zidan + yoki - zarralarini chiqarish jarayoniga aytiladi

    -yadroning qo’zg’algan holatidan o’z-o’zidan kvantlari chiqarish jarayoniga aytiladi


    1. kuchli ta’sirlashuv-:

    +nuklonlar orasidagi mustaxkam boglanishni xosil qiladigan yadroviy kuchlar bu bog’lanish elementar zarralar (mezonlar) orqali namoyon bo’ladi

    -elektromagnit maydon orqali zaryadlangan zarralarga o’zaro ta’siri fotonlar orqali namoyon bo’ladi

    -bu ta’sirda boshqa foton xamma zarralar ishtirok etadi hamda elementar zarralar (bozonlar) orqali namoyon bo’ladi

    -jismlar orasidagi butun olam tortishish qonuni orqali tushuntiriladi Namoyon bo’lish ob’yekti topilmagan



    1. elektromagnit ta’sirlashuv -:

    -nuklonlar orasidagi mustahkam bog’lanishni hosil qiladigan yadroviy kuchlar bu bog’lanish elementar zarralar (mezonlar) orqali namoyon bo’ladi

    +elektromagnit maydon orqali zaryadlangan zarralarga o’zaro ta’siri fotonlar orqali namoyon bo’ladi

    -bu ta’sirda boshqa foton hamma zarralar ishtirok etadi hamda elementar zarralar (bozonlar) orqali namoyon bo’ladi

    -jismlar orasidagi butun olam tortishish konuni orkali tushuntiriladi Namoyen bo’lish ob’ekti topilmagan



    1. kuchsiz ta’sirlashuv -:

    -nuklonlar orasidagi mustaxkam bog’lanishni xosil qiladigan yadroviy kuchlar bu bog’lanish elementar zarralar (mezonlar) orqali namoyon bo’ladi

    -elektromagnit maydon orqali zaryadlangan zarralarga o’zaro ta’siri fotonlar orqali namoyon bo’ladi

    +bu ta’sirda boshqa foton hamma zarralar ishtirok etadi hamda elementar zarralar (bozonlar) orqali namoyon bo’ladi

    -jismlar orasidagi butun olam tortishish qonuni orqali tushuntiriladi. Namoyon bo’lish ob’ekti topilmagan



    1. gravitatsion ta’sirlashuv -:

    -nuklonlar orasidagi mustaxkam bog’lanishni xosil qiladigan yadroviy kuchlar bu bog’lanish elementar zarralar (mezonlar) orqali namoyen bo’ladi

    -elektromagnit maydon orqali zaryadlangan zarralarga o’zaro ta’siri fotonlar orqali namoyon bo’ladi

    -bu ta’sirda boshqa foton hamma zarralar ishtirok etadi hamda elementar zarralar (bozonlar) orqali namoyon bo’ladi

    +jismlar orasidagi butun olam tortishish qonuni orqali tushuntiriladi Namoyon bo’lish ob’yekti topilmagan



    1. elektron qobiq:

    +bir xil bosh kvant soni (n) ga, lekin boshqa kvant sonlari har xil bo’lgan elektronlar majmuasi

    -bir xil bosh kvant soni (n) ga va orbital kvant soni (l), lekin magnit kvant soni (ml) har xil bo’lgan elektronlar majmuasi

    -atomda yoki kvant sistemasida to’rtta n,l,m,s bir xil kvant sonlariga ega bo’lgan ikkita elektron bitta elektron holtida bo’lishi mumkin emas


    1. elektron qobiqchalar:

    -bir xil bosh kvant soni (n) ga, lekin boshqa kvant sonlari har xil bo’lgan elektronlar majmuasi

    +bir xil bosh kvant soni (n) ga va orbital kvant soni (l), lekin magnit kvant soni har xil bo’lgan elektronlar majmuasi

    -atomda yoki kvant sistemasida to’rtta n,l,m,s bir xil kvant sonlariga ega bo’lgan ikkita elektron, bitta elektron holatida bo’lishi mumkin emas


    1. Pauli prinsipi -:

    -bir xil bosh kvant soni (n) ga, lekin boshqa kvant sonlari har xil bo’lgan elektronlar majmuasi

    -bir xil bosh kvant soni (n) ga va orbital kvant soni (l), lekin magnit kvant soni har xil bo’lgan elektronlar majmuasi

    +atomda yoki kvant sistemasida to’rtta n,l,m,s bir xil kvant sonlariga ega bo’lgan ikkita elektron, bitta elektron holatida bo’lishi mumkin emas


    1. Elektr dipoli deb qiymatlari teng, ishoralari turli bir - biridan L masofada joylashgan ikkita zaryaddan iborat sistemaga aytiladi Uning asosiy xarakteristikasi:

    Dipolning elektrik momenti

    +Vektor kattalik bo‘lib miqdoran zaryadning yelka L (orisidagi masofaga) ko’paytmasi bilan aniqlanadi va yo’nalishi manfiy zaryaddan musbatga yo’nalgan bo’ladi

    -Ular bir jinsli maydonda dipolning xar bir zaryadiga ta’siri bilan aniqlanadi

    -U dipolning elektrik momenti va elektrik maydon kuchlanganligi vektor ko’paytmasiga teng



    1. Elektrik dipolda juft kuch paydo bo’ladi:

    -Vektor kattalik bo’lib miqdoran zaryadning yelka L (orasidagi masofaga) ko’paytmasi bilan aniqlanadi va yo’nalishi manfiy zaryaddan musbatga yo’nalgan bo’ladi

    +Ular bir jinsli maydonda dipolning xar bir zaryadiga ta’siri bilan aniqlanadi

    -U dipolning elektrik momenti va elektrik maydon kuchlanganligi vektor ko’paytmasiga teng


    1. Bir jinsli elektrik maydonda dipolga aylantiruvchi moment ta’sir qiladi:

    -Vektor kattalik bo‘lib miqdoran zaryadning yelka L (orasidagi masofaga) ko’paytmasi bilan aniqlanadi va yo’nalishi manfiy zaryaddan musbatga yo’nalgan bo’ladi

    -Ular bir jinsli maydonda dipolning xar bir zaryadiga ta’siri bilan aniqlanadi

    + U dipolning elektrik momenti va elektrik maydon kuchlanganligi vektor ko’paytmasiga teng


    1. Qutblangan molekulalarga ega bo’lgan dielektriklar:

    +Molekulalari assimetrik tuzilishga ega, ya’ni musbat va manfiy zaryadlarning og’irlik markazlari bir - biriga assimetrik mos kelmaydi. Bunday dielektriklarda molekulalari tashqi maydon bo‘lmaganda ham dipol momentiga ega bo‘ladi

    -molekulalari simmetrik tuzilishga ega bo’lgan ya’ni tashqi maydon bo’lmaganda musbat va manfiy zaryadlarning og’irlik markazlari bir - birlariga mos tushadi bunda dipol momentlari nolga teng bo’ladi Tashqi maydon ta’sirida qarama - qarshi zaryadlar bir -biriga nisbatan siljiydi va molekula dipol momentiga ega bo’ladi

    -Molekulalari ion tuzilishga ega moddalar kiradi. Bunday moddalarning tuzilishi turli ishorali ionlarning batartib takrorlanadigan fazoviy panjaradan iborat va ularni bir - biri tomon siljigan ikki xil ion panjaralarining sistemalari deb qarash mumkin


    1. Qutblanmagan molekulalarga ega bo’lgan dielektriklar:

    -Molekulalari assimetrik tuzilishga ega, ya’ni musbat va manfiy zaryadlarning og’irlik markazlari bir - biriga mos bunday di elektriklarda molekulalari tashqi maydon bo’lmaganda ham dipol momentiga ega bo’ladi

    +Molekulalari simmetrik tuzilishga ega bo’lgan ya’ni tashqi maydon bo’lmaganda musbat va manfiy zaryadlarning og’irlik markazlari bir - birlariga mos tushadi bunda dipol momentlari nolga teng bo’ladi Tashqi maydon ta’sirida qarama - qarshi zaryadlar bir -biriga nisbatan siljiydi va molekula dipol momentiga ega bo’ladi

    -Molekulalari ion tuzilishga ega moddalar kiradi bunday moddalarning tuzilishi turli ishorali ionlarning batartib takrorlanadigan fazoviy panjaradan iborat va

    ularni bir - biri tomon siljigan ikki xil ion panjaralarining sistemalari deb qarash mumkin



    1. Kristallik dielektriklar:

    -Molekulalari simetrik tuzilishga ega, ya’ni musbat va manfiy zaryadlarning og’irlik markazlari bir - biriga mos bunday dielektriklarda molekulalari tashqi maydon bo’lmaganda ham dipol momentiga ega bo’ladi

    -molekulalari simmetrik tuzilishga ega bo’lgan ya’ni tashqi maydon bo’lmaganda musbat va manfiy zaryadlarning og’irlik markazlari bir - birlariga mos tushadi bunda dipol momentlari nolga teng bo’ladi Tashqi maydon ta’sirida qarama - qarshi zaryadlar bir- biriga nisbatan siljiydi va molekula dipol momentiga ega bo’ladi

    +Molekulalari ion tuzilishga ega moddalar kiradi bunday moddalarning tuzilishi turli ishorali ionlarning batartib takrorlanadigan fazoviy panjaradan iborat va

    ularni bir - biri tomon siljigan ikki xil ion panjaralarining sistemalari deb qarash mumkin



    1. Dielektrikni pollyarizatsiya (qutblanish) holatini baholash uchun polyarizatsiya vektori (yoki qutblanganlik) kattaligi kiritiladi:

    +U birlik hajmdagi barcha molekulalarning elektrik momentlarining yig’indisi bilan hisoblanadi

    -U qo’yilgan elektr maydoni kuchlanganligiga to’g’ri proparsional

    -U dielektriklarning elektr maydonida qutblanish qobiliyatini miqdoran tavsiflofchi o’lchamsiz kattalik bo’lib, dielektrikning vakuumdagi maydon kuchlanganligini necha marta kuchsizlantirishini ko’rsatadi


    1. Izotrop dielektriklar uchun qutublanganlik:

    -U birlik hajmdagi barcha molekulalarning elektrik momentlarining yig’indisi bilan hisoblanadi

    +U qo’yilgan elektr maydoni kuchlanganligiga to’g’ri praporsional

    -U dielektriklarning elektr maydonida qutublanish qobiliyatini miqdoran tavsiflofchi o’lchamsiz kattalik bo’lib, dielektrikning vakuumdagi maydon kuchlanganligini necha marta kuchsizlantirishini ko’rsatadi


    1. Nisbiy dielektrik singdiruvchanlik:

    -U birlik hajmdagi barcha molekulalarning elektrik momentlarining yig’indisi bilan hisoblanadi

    -U qo’yilgan elektr maydoni kuchlanganligiga to’g’ri proparsional

    +U dielektriklarning elektr maydonida qutiblanish qobilyatini miqdoran tavsiflofchi o’lchamsiz kattalik bo’lib, dielektrikning vakuumdagi maydon kuchlanganligini necha marta kuchsizlantirishini ko’rsatadi


    1. Chiqish ishi:

    +Bu elektronlarni metall sirti yuzasidan vakuumga uzib chiqarishdagi yuza kuchlariga qarshi bajaradigan ishi

    -Bu metalldan chiqish ishiga teng yoki undan ortiq energiya beradigandagi elektronlarning metalldan chiqishi

    -potensiallar farqi 1 volt bo’lgandagi maydondan elektron zaryadini o’tishida maydon kuchlariga qarshi bajargan ishi


    1. Elektronlar emissiyasi:

    -Bu elektronlarni metall sirti yuzasidan vakuumga uzib chiqarishdagi yuza kuchlariga qarshi bajaradigan ishi

    +Bu metallga chiqish ishiga teng yoki undan ortiq energiya beradigandagi elektronlarning metalldan chiqishi

    -Bu potensiallar farqi 1 volt bo’lgandagi maydondan elektron zaryadini o’tishida maydon kuchlariga qarshi bajargan ishi


    1. 1 elektronnovoltga (1 ev) teng chiqish ishi:

    -Bu elektronlarni metall sirti yuzasidan vakuumga uzib chiqarishdagi yuza kuchlariga qarshi bajaradigan ishi

    -Bu metallga chiqish ishiga teng yoki undan ortiq energiya beradigandagi elektronlarning metalldan chiqishi

    +Bu potensiallar farqi 1 volt bo’lgandagi maydondan elektron zaryadini o’tishida maydon kuchlariga qarshi bajargan ishi


    1. Elektronlar emissiyasi:

    +Bu metallardagi elektronlarga chiqish ishini bajara oladigan energiya berilgandagi elektronlarini bir qismini metallni tark etishi

    -Bu qizitilgan elektronlarning metallarini chiqarishi –yorug’lik kuchi ta’sirida moddalardan elektronlarini chiqarilishi



    1. Termoelektron emissiya:

    -Bu metallardagi elektronlarga chiqish ishini bajara oladigan energiya berilgandagi elektronlarini bir qismini metallni tark etishi

    +Bu qizitilgan metallardan elektronlarning chiqishi

    -yorug’lik kuchi ta’sirida moddalardan elektronlarini chiqarilishi


    1. Fotoelektron emissiya:

    -Bu metallardagi elektronlarga chiqish ishini bajara oladigan energiya berilgandagi elektronlarini bir qismini metallni tark etishi

    -Bu qizitilgan elektronlarning metallarini chikarishi

    +yorug’lik kuchi ta’sirida moddalardan elektronlarini chiqarilishi


    1. Gazlar ionizatsiyasi:

    +atom va molekulalardan elektronlarning uzulishi jarayoni, ya’ni musbat va manfiy zaryadlangan ionlarni paydo bulishi

    -Gazlardan elektr tokini o’tish jarayoni

    -Ionlarning neytral atom yoki molekulalarga aylanish jarayoni


    1. Gaz razryadi -:

    -Gaz ionizatsiyasi atom va molekulalardan elektronlarning uzulishi jarayoni, ya’ni musbat va manfiy zaryadlangan ionlarni paydo bo’lishi

    +Gazlardan elektr tokini o’tish jarayoni

    -Ionlarning neytral atom yoki molekulalarga aylanish jarayoni


    1. Rekombinatsiya:

    -Gaz ionizatsiyasi atom va molekulalardan elektronlarning uzulishi jarayoni, ya’ni musbat va manfiy zaryadlangan ionlarni paydo bulishi

    -Gazlardan elektr tokini utish jarayoni

    +Ionlarning neytral atom yoki molekulalarga aylanish jarayoni


    1. Nomustaqil zaryad:

    +Gazda tokning tashki ionlashtiruvchi ta’sirida vujudga keluvchi razryad, ya’ni elektr o’tkazuvchanlik

    -tashqi ionizatorning ta’siri tugaganidan keyin ham davom etadigan gaz razryadi (elektr o’tkazuvchanligi)

    -Bu moddaning alohida holati bo’lib, elektronlarning konsentratsiyasi musbat ionlarning konsentratsiyasiga taxminan teng bo’lgan kuchli ionlashgan gaz


    1. Mustaqil zaryad:

    -Gazda tokning tashqi ionlashtiruvchi ta’sirida vujudga keluvchi razryad, ya’ni elektr o’tkazuvchanlik

    +tashqi ionizatorning ta’siri tugaganidan keyin ham davom etadigan gaz razryadi (elektr o’tkazuvchanligi)

    -Bu moddaning alohida holati bo’lib, elektronlarning konsentratsiyasi musbat ionlarning konsentratsiyasiga taxminan teng bo’lgan kuchli ionlashgan gazni


    1. Plazma:

    -Gazda tokning tashqi ionlashtiruvchi ta’sirida vujudga keluvchi razryad , ya’ni elektr o’tkazuvchanlik

    -tashqi ionizatorning ta’siri tugaganidan keyin ham davom etadigan gaz razryadi (elektr o’tkazuvchanligi)

    +Bu moddaning alohida holati bo’lib, elektronlarning konsentratsiyasi musbat ionlarning konsentratsiyasiga taxminan teng bo’lgan kuchli ionlashgan gazni holati


    1. Elektrolitlar:

    +Erituvchida eriganda ionlarga ajraladigan moddalar bo’lib, ularda elektr toki ion o‘tkazuvchanligi bilan xarakterlanadi

    -Erituvchi ta’sirida erigan modda molekulalarini musbat va ma’nfiy zaryadlarngan ionlarga ajralishi

    -Elektrolitdan tok o‘tganda tarkibiga kiruvchi moddalarning elektrodlarda ajralib chiqishi

    -Elektrolitlardan tok o‘tganda ionlarga dissotsiatsiyalangan molekulalar sonining moddadagi molekulalarning umumiy soniga nisbati



    1. Elektrolitik dissotsiatsiya:

    -Erituvchida eriganda ionlarga ajraladigan moddalar bo’lib, ularda elektr toki ion o’tkazuvchanligi bilan xarakterlanadi

    +Erituvchi ta’sirida erigan modda molekulalarini musbat va manfiy zaryadlarngan ionlarga ajralishi

    -Elektrolitdan tok o‘tganda tarkibiga kiruvchi moddalarning elektrodlarda ajralib chiqishi

    -Elektrolitlardan tok o‘tganda ionlarga dissotsiatsiyalangan molekulalar sonining moddadagi molekulalarning umumiy soniga nisbati



    1. Elektroliz:

    -Erituvchida eriganda ionlarga ajraladigan moddalar bo’lib, ularda elektr toki ion o’tkazuvchanligi bilan harakterlanadi

    -Erituvchi ta’sirida erigan modda molekulalarini musbat va manfiy zaryadlarngan ionlarga ajralishi

    +Elektrolitdan tok o‘tganda tarkibiga kiruvchi moddalarning elektrodlarda ajralib chiqishi

    -Elektrolitlardan tok o‘tganda ionlarga dissotsiatsiyalangan molekulalar sonining moddadagi molekulalarning umumiy soniga nisbati



    1. Dissotsiatsiyalanish darajasi:

    -Erituvchida eriganda ionlarga ajraladigan moddalar bo’lib, ularda elektr toki ion o’tkazuvchanligi bilan harakterlanadi

    -Erituvchi ta’sirida erigan modda molekulalarini musbat va ma’nfiy zaryadlarngan ionlarga ajralishi

    -Elektrolitdan tok o‘tganda tarkibiga kiruvchi moddalarning elektrodlarda ajralib chiqishi

    +Elektrolitlardan tok o‘tganda ionlarga dissotsiatsiyalangan molekulalar sonining moddadagi molekulalarning umumiy soniga nisbati



    1. Elektroliz uchun Faradeyning birinchi qonuni:

    +m = kq eki m = kJt

    -K = 1/F*A/n

    - m = 1/F*A/n*q


    1. Elektroliz uchun Faradeyning ikkinchi qonuni:

    • m = kq yoki m = kJt

    + K = 1/F*A/n

    • m = 1/F*A/n*q

    1. Elektroliz uchun Faradeyning uchinchi umumlashgan qonuni:

    • m = kq eki m = kJt

    • K = 1/F*A/n

    + m = 1/F*A/n*q

    1. Elektroliz uchun Faradeyning birinchi qonuni:

    +elektrodda ajralib chiqadigan moddani massasi elektrolitdan o’tgan zaryad miqdoriga proporsional

    -Moddani elektrokimyoviy ekvivalenti uning atom massasini valentlik nisbatiga to’g’ri proporsinol

    -Elektrolizda elektrodda ajralib chikadigan massa moddaning kimyoviy ekvivalentiga teng bo’lishi uchun elektrolitdan o’tishi kerak bo’lgan zaryad miqdorini ko’rsatadi


    1. Elektroliz uchun Faradeyning ikkinchi qonuni:

    -elektrodda ajralib chiqadigan moddani massasi elektrolitdan o’tgan zaryad mikdoriga proporsional

    +Moddani elektrokimyoviy ekvivalenti uning atom massasini valentlik nisbatiga to’g’ri proporsinol

    -Elektrolizda elektrodda ajralib chiqadigan massa moddaning kimyoviy ekvivalentiga teng bo’lishi uchun elektrolitdan o’tishi kerak bo’lgan zaryad miqdorini ko’rsatadi


    1. Faradeyning elektroliz uchun umumlashgan qonuni:

    -elektrodda ajralib chikadigan moddani massasi elektrolitdan o’tgan zaryad miqdoriga proporsional

    -Moddani elektrokimyoviy ekvivalenti uning atom massasini valentlik nisbatiga to’g’ri proporsinol

    +Elektrolizda elektrodda ajralib chiqadigan massa moddaning kimyoviy ekvivalentiga teng bo’lishi uchun elektrolitdan o’tishi kerak bo’lgan zaryad miqdorini ko’rsatadi


    1. Elektrodinamika -:

    +Fizikaning bir bulimi bo’lib, unda elektromagnit ta’sirlar o’rganiladi

    -Qo‘zg‘almas elektrik zaryadlarning xossalari va ta’sirlashuvi o’rganiladi

    -Tok kuchi va zichlikning vaqt utishi bilan o’zgarmas bo’lib qolishi, ya’ni zaryadlarning tartibli harakat tezligining o’zgarmasligi


    1. Elektrostatika -:

    -Fizikaning bir bo’limi bo’lib, unda elektromagnit ta’sirlar o’rganiladi

    +o’zgarmas elektrik zaryadlarning xossalari va ta’sirlashuvi o’rganiladi

    -Tok kuchi va vaqt o’tishi bilan uzgarmas bo’lib qolishi, ya’ni zaryadlarning tartibli harakat tezligining o’zgarmasligi


    1. O’zgarmas tok -:

    -Fizikaning bir bulimi bo’lib, unda elektromagnit ta’sirlar urganiladi

    -qo'zgalmas elektrik zaryadlarning xossalari va ta’sirlashuvi o’rganiladi

    +Tok kuchi va zichlikning vaqt utishi bilan o’zgarmas qolishi, ya’ni zaryadlarning tartibli harakat tezligining o’zgarmasligi


    1. Elektrik zaryad -:

    +Elektromagnit ta’sirini aniqlovchi elementar zarrachaning xarakteristikasi

    -Xar xil muxitlarda o’z zaryadlariga ega bo’lgan elektronlar, onlar va boshqa zaryadli zarrachalar

    -Moduli buyicha elektron (yoki proton) zaryadiga karrali bo’lgan zaryad miqdori, ya’ni e=1.6*10-19kl

    -o’lchamlarini shu zaryadning ta’sir kilish nuqtasiga bo’lgan masofaga nisbatan hisobga olmasa ham bo’ladigan zaryadlangan modda



    1. Zaryadlarni tashuvchi moddiy obektlar -:

    -Elektromagnit ta’sirini aniqlovchi elementar zarrachaning xarakteristikasi

    +Har xil muxitlatda uz zaryadlariga ega bo’lgan elektronlar, ionlar va boshqa zaryadli zarrachalar

    -Moduli bo’yiga elektron (yoki proton) zaryadiga karrali bo’lgan zaryad miqdori,

    -o’lchamlarini shu zaryadning ta’sir qilish nuqtasiga



    1. Har xil muxitlatda o’z zaryadlariga ega bo’lgan elektronlar, ionlar va boshqa zaryadli zarrachalar:

    +Moduli bo’yiga elektron (yoki proton) zaryadiga karrali bo’lgan zaryad miqdori, ya’ni e=1.6*10-19kl

    -O’lchamlarini shu zaryadning ta’sir kilish nuktasiga bo’lgan masofaga nisbatan xisobga olmasa ham bo’ladigan zaryadlangan modda



    1. Nuqtaviy zaryad -

    -Elektromagnit ta’sirini aniklovchi elementar zarrachaning xarakteristikasi

    -Har xil muhitlatda o’z zaryadlariga ega bo’lgan elektronlar, ionlar va boshqa zaryadli zarrachalar

    -Moduli buyiga elektron (yoki proton) zaryadiga karrali bo’lgan zaryad miqdori

    +o’lchamlarini shu zaryadning ta’sir kilish nuqtasiga bo’lgan masofaga nisbatan hisobga olmasa ham bo’ladigan zaryadlangan modda



    1. Elektromagnit ta’sirlashuv deb:

    +elektrik zaryadlangan zarrachalar yoki mikroskopik zaryadlangan moddalar ortasidagi uzaro ta’sir

    -materiyaning bir formasi bo’lib, bu orqali zaryadlangan zarrachalar yoki moddalarning elektromagnit o’zaro ta’siri namoyon bo’ladi

    -Elektromagnit maydonning bir ko’rinishi bo’lib, uning asosiy xususiyatlaridan biri shuki, unda bu maydon elektrik zaryadlar yoki zaryadlangan moddalar tomnidan yaratiladi, hamda ular bu ob’ektlarga harakatda yoki harakatsiz

    bo’lishidan qat’iy nazar ta’sir ko’rsatadi

    -Elektromagnit maydonning bir ko’rinishi bo’lib, ular tokli o’tkazgichlar, elektrik zaryadlangan zarrachalar va moddalarning harakati, hamda magnitlangan moddalar va o’zgaruvchan elektr maydoni ta’sirida vujudga keladi


    1. Elektromagnit maydoni deb:

    -elektrik zaryadlangan zarrachalar yoki mikroskopik zaryadlangan moddalar o’rtasidagi o’zaro ta’sir

    +materiyaning bir formasi bo’lib, bu orqali zaryadlangan zarrachalar yoki moddalarning elektromagnit o’zaro ta’siri namoyon bo’ladi

    -Elektromagnit maydonning bir ko’rinishi bo’lib, uning asosiy xususiyatlaridan biri shuki, unda bu maydon elektrik zaryadlar eki zaryadlangan moddalar tomonidan yaratiladi, hamda ular bu ob’ektlarga harakatda yoki harakatsiz

    bo’lishidan qat’iy nazar ta’sir ko’rsatadi

    -Elektromagnit maydonning bir ko’rinishi bo’lib, ular tokli o’tkazgichlar, elektrik zaryadlangan zarrachalar va moddalarning harakati, hamda magnitlangan moddalar va o’zgaruvchan elektr maydoni ta’sirida vujudga keladi


    1. Elektrik maydon deb:

    -elektrik zaryadlangan zarrachalar eki mikroskopik zaryadlangan moddalar o’rtasidagi o’zaro ta’sir

    -materiyaning bir formasi bo’lib, bu orqali zaryadlangan zarrachalar yoki moddalarning elektromagnit o’zaro ta’siri namoyon bo’ladi

    +Elektromagnit maydonning bir ko’rinishi bo’lib, uning asosiy xususiyatlaridan biri shuki, unda bu maydon elektrik zaryadlar eki zaryadlangan moddalar tomonidan yaratiladi, hamda ular bu obyektlarga harakatda yoki harakatsiz

    bo’lishidan qat’iy nazar ta’sir ko’rsatadi

    -Elektromagnit maydonning bir ko’rinishi bo’lib, ular tokli o’tkazgichlar, elektrik zaryadlangan zarrachalar va moddalarning harakati, hamda magnitlangan moddalar va o’zgaruvchan elektr maydoni ta’sirida vujudga keladi


    1. Magnit maydon deb:

    -elektrik zaryadlangan zarrachalar yoki mikroskopik zaryadlangan moddalar o’rtasidagi o’zaro ta’sir -materiyaning bir formasi bo’lib, bu orqali zaryadlangan

    zarrachalar yoki moddalarning elektromagnit o’zaro ta’siri namoyon bo’ladi

    -Elektromagnit maydonning bir ko’rinishi bo’lib, uning asosiy xususiyatlaridan biri shuki, unda bu maydon elektrik zaryadlar yoki zaryadlangan moddalar tomonidan yaratiladi, hamda ular bu ob’ektlarga harakatda yoki harakatsiz

    bo’lishidan qat’iy nazar ta’sir ko’rsatadi

    +Elektromagnit maydonning bir ko’rinishi bo’lib, ular tokli o’tkazgichlar, elektrik zaryadlangan zarrachalar va moddalarning harakati, hamda magnitlangan moddalar va o’zgaruvchan elektr maydoni ta’sirida vujudga keladi


    1. O’tkazgichlar - bu shunday moddalarki:

    +Bunda butun hajm bo’yicha erkin zaryad tashuvchilar mavjud bo’ladi

    -bunda amalda erkin elektronlar, ya’ni erkin zaryad tashuvchilar mavjud emas

    -ular o’tkazgich va dielektriklar orasida turuvchi


    1. Dielektriklar - bu shunday moddalarki:

    -bunda butun hajm bo’yicha erkin zaryad tashuvchilar mavjud bo’ladi

    +bunda amalda erkin elektronlar, ya’ni erkin zaryad tashuvchilar mavjud emas

    -ular o’tkazgich va dielektriklar orasida turuvchi


    1. Yarim o’tkazgichlar - bu shunday moddalarki:

    -bunda butun hajm bo’yicha erkin zaryad tashuvchilar mavjud bo’ladi

    -bunda amalda erkin elektronlar, ya’ni erkin zaryad tashuvchilar mavjud emas

    +ular o’tkazgich va dielektriklar orasida turuvchi


    1. Kulon konuni;

    +ikkita nuqtaviy zaryadlarning o’zaro ta’sir kuchi shu zaryadlar modullarining ko’paytmasiga to’g’ri proporsional va ular orasidagi masofaga teskari proporsional

    -yopiq sistemada elektrik zaryadlarning algebraic yigindisi o’zgarmas

    -vektor kattalikka ega bo’lgan kuch xarakteristikasi bo’lib, u berilgan maydonda nuqtaviy zaryadga ta’sir qilayotgan kuchning shu zaryad miqdori bilan xarakterlanadi

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo’lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Zaryadlarning saqlanish qonuni:

    -ikkita nuqtaviy zaryadlarning o’zaro ta’sir kuchi shu zaryadlar modullarining ko’paytmasiga to’g’ri proporsional va ular orasidagi masofaga teskari proporsional

    +yopiq sistemada elektrik zaryadlarning algebraic yig’indisi o’zgarmas

    -vektor kattalikka ega bo’lgan kuch xarakteristikasi bo’lib, u berilgan maydonda nuqtaviy zaryadga ta’sir qilayotgan kuchning shu zaryad miqdori bilan xarakterlanadi

    -elektr maydon kuchlanganligi bo’lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Elektr maydon kuchlanganligi:

    -ikkita nuqtaviy zaryadlarning o’zaro ta’sir kuchi shu zaryadlar modullarining ko’paytmasiga to’g’ri proporsional va ular orasidagi masofaga teskari proporsional

    -yopiq sistemada elektrik zaryadlarning algebraic yig’indisi o’zgarmas

    +vektor kattalikka ega bo’lgan kuch xarakteristikasi bo’lib, u berilgan maydonda nuqtaviy zaryadga ta’sir qilayotgan kuchning shu zaryad miqdori bilan xarakterlanadi

    -elektr maydon kuchlanganligi bo’lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Kuch:

    -ikkita nuqtaviy zaryadlarning o’zaro ta’sir kuchi shu zaryadlar modullarining ko’paytmasiga to’g’ri proporsional va ular orasidagi masofaga teskari proporsional

    -yopiq sistemada elektrik zaryadlarning algebraic yigindisi o’zgarmas

    -vektor kattalikka ega bo’lgan kuch xarakteristikasi bo’lib, u berilgan maydonda nuqtaviy zaryadga ta’sir qilayotgan kuchning shu zaryad miqdori bilan xarakterlanadi

    +elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Elektr zaryadining SI dagi birligi:

    +1 Kl=1 A*1 sek

    -1A =1 Kl/sek

    -1V=1J/Kl

    -1N=kg*m/s2



    1. Butun hajm bo’yicha elektr zaryadini erkin o’tkazuvchi moddalar o’tkazgichlar deyiladi. Ular quydagi guruhlarga bo’linadi:

    A) metallar - ularda zaryad (erkin elektronlar) ko’chganda kimyoviy o’zgarish ro’y bermaydi

    V) eritmalar - ularda zaryad kuchish kimeviy o’zgarishlarga olib keladi

    S) moddalar - ularda zaryad kuchishi ruy bermaydi

    +1 AV


    -2 VS

    -3 SA


    -4 VSA

    1. Elektr maydonining kuchlanganligi -:

    +Elektr maydonining ma’lum nuqtasidagi musbat zaryadlangan birlik zaryadga ta’sir kuchi

    -S yuza orqali o’tuvchi elektr maydon kuchlanganlik vektorining kuch chiziqlari soni

    -ixtyoriy ko’rinishga ega bo’lgan yopiq yuza bo’yicha o’tuvchi elektr maydon kuchlanganlik vektori oqimining muxitning dielektrik singdiruvchanligiga ko‘paytmasi shu yuza ichidagi zaryadlarning algebraik yigindisiga teng

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Kuchlanganlik vektor oqimi:

    -Elektr maydonining ma’lum nuqtasidagi musbat zaryadlangan bir kulon jismga ta’sir kuchi

    +S yuza orqali o’tuvchi elektr maydon kuchlanganlik vektorining kuch chiziqlari soni

    -Vakuumdagi ixtyoriy ko’rinishga ega bo’lgan yopiq yuza bo’yicha o’tuvchi elektr maydon kuchlanganlik vektori oqimi shu yuza ichidagi zaryadlarning algebraik yig’indisini elektrik o’zgarmas E ga nisbatiga teng

    - elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Ostrogradskiy Gauss teoremasi:

    -Elektr maydonining ma’lum nuqtasidagi musbat zaryadlangan bir kulon jismga ta’sir kuchi

    -S yuza orqali o’tuvchi elektr maydon kuchlanganlik vektorining kuch chiziqlari soni

    +ixtyoriy ko’rinishga ega bo’lgan yopiq yuza bo’yicha o’tuvchi elektr maydon kuchlanganlik vektori oqimining muhitning dielektrik singdiruvchanligiga ko‘paytmasi shu yuza ichidagi zaryadlarning algebraik yigindisiga teng

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Elektrostatik maydon energetik xarakteristikasi qilib, uning potensiali tushiniladi. Bu skalyar kattalik:

    +son jihatdan birlik musbat zaryadning ma’lum bir nuqtasidagi potensial energiyasi WP ga teng

    -son jiatdan birlik musbat zaryadni boshlang’ich va oxirgi nuqtalari orasida harakati natijasida elektrostatik maydon kuchlarini bajargan ishiga teng

    -son jihatdan kuch chiziqlarining birlik uzunligiga to’g’ri keladigan potensial o’zgarishiga teng

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Potensiallar farqi (yoki kuchlanish):

    -son jihatdan birlik musbat zaryadning ma’lum bir nuqtasidagi potensial energiyasi Wp ga teng

    +son jihatdan birlik musbat zaryadni boshlang’ich va oxirgi nuqtalari orasida harakati natijasida elektrostatik maydon kuchlarini bajargan ishiga teng

    -son jihatdan kuch chiziqlarining birlik uzunligiga to’g’ri keladigan potensial o’zgarishiga teng

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Kuchlanganlik va potensiallar farqi orasidagi bog’lanish, bunda ixtiyoriy nuqtadagi maydon kuchlanganligi:

    -son jihatdan birlik musbat zaryadning ma’lum bir nuqtasidagi potensial energiyasi Wp ga teng

    -son jihatdan birlik musbat zaryadni boshlang’ich va oxirgi nuqtalari orasida harakati natijasida elektrostatik maydon kuchlarini bajargan ishiga teng

    +son jihatdan kuch chiziqlarining birlik uzunligiga to’g’ri keladigan potensial o’zgarishiga teng

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Potensiallar farqi (yoki kuchlanish) SI da:

    -1kl=1A*1sek

    -1A=1Kl/sek

    +1v=1J/Kl

    -1N=kg*m/s2



    1. O‘zgarmas elektr tok kuchi:

    +J=q/t

    -j=J/S


    -E=A/q

    -J=U/R


    1. Tok zichligi:

    -J=q/t

    +j=J/S


    -E=A/q

    -J=U/R


    1. Elekrt yurituvchi kuch (EYUK):

    - J=q/t

    -j=J/S


    +ε=A/q

    -J=U/R


    1. Tok kuchi:

    +elektr tokining miqdoriy o’lchovi bo’lib, o’tkazgichning ko’ndalang kesim yuzasidan vaqt birligida o’tuvchi elektr zaryadi bilan aniqlanadigan skalyar kattalik

    -vektor kattalik bo’lib, uning moduli tok kuchining,zaryadlarning tartibli harakati yo’nalishiga perpendikulyar bo’lgan yuzaga nisbati

    -zaryadi 1 kulon bo‘lgan musbat zaryad tashuvchilarning butun zanjir bo’ylab ko’chirishda tashqi kuchlar bajaradigan ishi

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Tok zichligi:

    -elektr tokining miqdoriy o’lchovi bo’lib, o’tkazgichning ko’ndalang kesim yuzasidan vaqt birligi o’tuvchi elektr zaryadi bilan aniqlanadigan skalyar kattalik

    +vektor kattalik bo’lib, uning moduli tok kuchining, zaryadlarning tartibli harakati yo’nalishiga perpendikulyar bo’lgan yuzaga nisbati

    -birlik musbat elektr zaryadini butun zanjir bo’ylab ko’chirishda tashqi kuchlar bajaradigan ishi

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Manbaning elektr yurituvchi kuchi (EYUK):

    -elektr tokining miqdoriy o’lchovi bo’lib, o’tkazgichning ko’ndalang kesim yuzasidan vaqt birligi o’tuvchi elektr zaryadi bilan aniqlanadigan skalyar kattalik

    - vektor kattalik bo’lib, uning moduli tok kuchining, zaryadlarning tartibli harakati yo’nalishiga perpendikulyar bo’lgan yuzaga nisbati

    +zaryadi 1 kulon bo‘lgan musbat zaryad tashuvchilarning butun zanjir bo’ylab ko’chirishda tashqi kuchlar bajaradigan ishi

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Tok kuchi birligi qilib, SI da:

    +I= 1amper(A)=1kulon(kl)/sek

    -j= 1A/m2

    -E= 1volt(V)

    -1N=kg*m/s2



    1. Zanjirni bir qismi uchun Om qonuni:

    +J=U/R

    -R=U/J


    -J=E/R+r

    -F=ma


    1. Kuchlanish birligi:

    -I= 1amper(A)=1kulon(kl)/sek

    -j= 1A/m2

    +E= 1volt(V)

    -1N=kg*m/s2



    1. Zanjirni bir qismi uchun Om qonuni:

    +o’tkazgichdagi tok kuchi uning uchlaridagi kuchlanishga to’g’ri proporsional va o’tkazgich qarshiligiga teskari proporsional

    -kuchlanish 1v bo’lganda, o’tkazgich orkali 1A tok o’tgandagi shu o’tkazgich qarshiligi kattaligi

    -zanjirdagi tok kuchi shu zanjirdagi EYUK ga to’g’ri proporsional va zanjirning ichki va tashqi qarshiliklar yig’indisiga teskari proporsional

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. Qarshilik birligi Zanjirining elektr qarshiligi elektrik xarakteristi-kalardan biri bo’lib, u om larda o’lchanadi 1 Om qarshilik kattaligi deb:

    - o’tkazgichdagi tok kuchi uning uchlaridagi kuchlanishga to’g’ri proporsional va o’tkazgich qarshiligiga teskari pro porsional

    + kuchlanish 1v bo’lganda, o’tkazgich orkali 1A tok o’tgandagi shu o’tkazgich qarshiligi kattaligi

    - zanjirdagi tok kuchi shu zanjirdagi EYUK ga to’g’ri proporsional va zanjirning ichki va tashqi qarshiliklar yig’indisiga teskari proporsional

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. To’la zanjir uchun Om qonuni:

    - o’tkazgichdagi tok kuchi uning uchlaridagi kuchlanishga to’g’ri proporsional va o’tkazgich qarshiligiga teskari proporsional

    - kuchlanish 1v bo’lganda, o’tkazgich orkali 1A tok o’tgandagi shu o’tkazgich qarshiligi kattaligi

    + zanjirdagi tok kuchi shu zanjirdagi EYUK ga to’g’ri proporsional va zanjirning ichki va tashqi qarshiliklar yig’indisiga teskari proporsional

    -elektr maydon kuchlanganligi E bo‘lgan maydondagi q zaryadga ta’siri



    1. SI da qarshilik o’lchov birligi:

    +1om=1v/a

    -1Simens(sm)=1 / Om =1a/v

    -1 om*m=1om*1m2/m

    -1Sm/m=1/1om*m



    1. SI da o’tkazuvchanlikni o’lchov birligi:

    -1 om=1v/a

    +1Simens(Sm)=1/ Om=1a/v

    -1 om*m=1om*1m2/m

    -1 Sm/m=1/1om*m



    1. SI da solishtirma qarshilik o’lchov birligi:

    -1om=1v/a

    -1Simens(sm)=1/ Om =1a/v

    +1 om*m=1om*1m2/m

    -1 Sm/m=1/1om*m



    1. SI da solishtirma o’tkazuvchanlik o’lchov birligi:

    -1om=1v/a

    -1Simens(sm)=1 Om-1=1a/v

    -1om*m=1om*1m2/m

    +1 Sm/m=1/1om*m;



    1. Kirxgofning birinchi qoidasi:

    +zanjirning tugunlarida uchrashayotgan tok kuchlarining algebraik yig’indisi nolga teng

    -zanjirning ixtyoriy yopiq konturi uchun tok kuchlarini ularning mos qarshilik-lariga ko’paytmasining algebraik yig’indisi shu konturdagi barcha EYUK larning algebraik yig’indisiga teng

    -vaqt birligi ichida tok kuchining bajargan ishi

    -o’tkazgichdan tok o’tganda ajralib chiqadigan issiqlik miqdori tok kuchiga, o’tkazgichdan o’tish vaqtiga va undagi kuchlanishga to’g’ri proporsional



    1. Kirxgofning ikkinchi qoidasi:

    - zanjirning tugunlarida uchrashyotgan tok kuchlarining algebraik yig’indisi nolga teng

    + zanjirning ixtyoriy yopiq konturi uchun tok kuchlarini ularning mos qarshilik-lariga ko’paytmasining algebraik yig’indisi shu konturdagi barcha EYUK larning algebraik yig’indisiga teng

    - vaqt birligi ichida tok kuchining bajargan ishi

    -o’tkazgichdan tok o’tganda ajralib chiqadigan issiqlik miqdori tok kuchiga, o’tkazgichdan o’tish vaqtiga va undagi kuchlanishga to’g’ri proporsional



    1. Elektr tok quvvati:

    - zanjirning tugunlarida uchrashyotgan tok kuchlarining algebraik yig’indisi nolga teng

    - zanjirning ixtyoriy yopiq konturi uchun tok kuchlarini ularning mos qarshilik-lariga ko’paytmasining algebraic yig’indisi shu konturdagi barcha EYUK larning algebraik yig’indisiga teng

    + vaqt birligi ichida tok kuchining bajargan ishi

    - o’tkazgichdan tok o’tganda ajralib chiqadigan issiqlik miqdori tok kuchiga, o’tkazgichdan o’tish vaqtiga va undagi kuchlanishga to’g’ri proporsional



    1. Joul - Lens qonuni:

    - zanjirning tugunlarida uchrashyotgan tok kuchlarining algebraik yig’indisi nolga teng

    - zanjirning ixtyoriy yopiq konturi uchun tok kuchlarini ularning mos qarshilik-lariga ko’paytmasining algebraik yig’indisi shu konturdagi barcha EYUK larning algebraik yig’indisiga teng

    - vaqt birligi ichida tok kuchining bajargan ishi

    + o’tkazgichdan tok o’tganda ajralib chiqadigan issiqlik miqdori tok kuchiga, o’tkazgichdan o’tish vaqtiga va undagi kuchlanishga to’g’ri proporsional



    1. Optika:

    +yorug’lik hodisalari va qonunlari ,yorug’likning tabiati ,hamda uning modda bilan o’zaro ta’sirini o’rganuvchi fizikaning bir bo’limi

    -yorug’lik to’lqinlari yorug’lik manbai atrofidagi fazoga energiya tarqatadi. SHu yorug‘lik energiyasini o’lchash usulini o’rganuvchi bo’lim

    -yorug’likning to’g’ri chiziq bo’ylab tarqalishi qaytish va sinish qonunlarini o‘rganuvchi bo’lim

    -Bunda difraksiya ,interferensiya ,yorug’likning qutblanishi kabi optik hodisalar yorug’likning to’lqin nazariyasi nuqtai nazaridan tahlilini o‘rganadi.



    1. Fotometriya:

    - yorug’lik hodisalari va qonunlari ,yorug’likning tabiati ,hamda uning modda bilan o’zaro ta’sirini o’rganuvchi fizikaning bir bo’limi

    + yorug’lik to’lqinlari yorug’lik manbai atrofidagi fazoga energiya tarqatadi. SHu yorug‘lik energiyasini o’lchash usulini o’rganuvchi bo’lim

    -yorug’likning to’g’ri chiziq bo’ylab tarqalishi qaytish va sinish qonunlarini o’rganuvchi bo’lim

    - Bunda difraksiya ,interferensiya ,yorug’likning qutblanishi kabi optik hodisalar yorug’likning to’lqin nazariyasi nuqtai nazaridan taxlilini o‘rganadi.



    1. Geometrik optika:

    - yorug’lik hodisalari va qonunlari ,yorug’likning tabiati ,hamda uning modda bilan o’zaro ta’sirini o’rganuvchi fizikaning bir bo’limi

    - yorug’lik to’lqinlari yorug’lik manbai atrofidagi fazoga energiya tarqatadi. SHu yorug‘lik energiyasini o’lchash usulini o’rganuvchi bo’lim

    + yorug’lik ning to’g’ri chiziq bo’ylab tarqalishi qaytish va sinish qonunlarini o’rganuvchi bo’lim

    - Bunda difraksiya ,interferensiya ,yorug’likning qutblanishi kabi optik hodisalar yorug’likning to’lqin nazariyasi nuqtai nazaridan taxlilini o‘rganadi.



    1. To’lqin optikasi:

    - yorug’lik hodisalari va qonunlari ,yorug’likning tabiati ,hamda uning modda bilan o’zaro ta’sirini o’rganuvchi fizikaning bir bo’limi

    - yorug’lik to’lqinlari yorug’lik manbai atrofidagi fazoga energiya tarqatadi. SHu yorug‘lik energiyasini o’lchash usulini o’rganuvchi bo’lim

    - yorug’lik ning to’g’ri chiziq bo’ylab tarqalishi qaytish va sinish konunlarini o’rganuvchi bo’lim

    + Bunda difraksiya ,interferensiya ,yorug’likning qutblanishi kabi optik hodisalar yorug’likning to’lqin nazariyasi nuqtai nazaridan tahlilini o‘rganadi.



    1. molekulyar optika:

    - yorug’lik hodisalari va qonunlari ,yorug’likning tabiatib,hamda uning modda bilan o’zaro ta’sirini o’rganuvchi fizikaning bir bo’limi

    - yorug’lik ning to’g’ri chiziq bo’ylab tarqalishi qaytish va sinish qonunlarini urganuvchi bo’lim

    - Bunda difraksiya ,interferensiya ,yorug’likning qutblanishi kabi optik hodisalar yorug’likning to’lqin nazariyasi nuqtai nazaridan taxlilini o‘rganadi

    + yorug’lik bilan muhit orasidagi o’zaro ta’sirini o’rganadi. Bunda yorug’lik dispersiyasi, yorug’lik ni yutilishi va sochilishi, spektral analizning nazariy asoslari tahlil qilinadi



    1. Kvant optikasi:

    - yorug’lik hodisalari va qonunlari ,yorug’likning tabiati ,hamda uning modda bilan o’zaro ta’sirini o’rganuvchi fizikaning bir bo’limi

    - yorug’lik to’lqinlari yorug’lik manbaidan atrofidagi fazoga

    energiya tarqatadi. SHu yorug‘lik energiyasini o’lchash usulini o’rganuvchi bo’lim

    - yorug’lik ning to’g’ri chiziq bo’ylab tarqalishi qaytish va sinish qonunlarini o’rganuvchi bo’lim

    + yorug’lik bilan muxit orasidagi o’zaro ta’sirini o’rganadi. Bunda yorug’lik dispersiyasi, yorug’lik ni yutilishi va sochilishi, spektral analizning nazariy asoslari tahlil qilinadi


    1. Yorug’lik o’zi eltadigan energiya nuqtai nazaridan bir qator kattaliklar bilan xarakterlanadi. Bu kattaliklardan yoru’glik oqimi:

    +vaqt birligi ichida tashilayotgan nurlanish quvvati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik oqimining bu oqim tarqalyotgan fazoviy burchak kattaligiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik oqimining o’zi tushayotgan sirt yuzasiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik manbaining yuza birligidan barcha yo’nalishlar bo’yicha nurlanyotgan oqimiga son jihatdan teng bo’lgan kattalik



    1. Manbaning yorug’lik kuchi:

    -vaqt birligi ichida tashilyotgan nurlanish quvvati bilan o’lchanadigan kattalik

    + yorug’lik oqimining bu oqim tarqalyotgan fazoviy burchak kattaligiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik oqimining o’zi tushayotgan sirt yuzasiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik manbaining yuza birligidan barcha yo’nalishlar bo’yicha nurlanyotgan oqimiga son jihatdan teng bo’lgan kattalik



    1. Yoritilganlik:

    - vaqt birligi ichida tashilyotgan nurlanish quvvati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik oqimining bu oqim tarqalyotgan fazoviy burchak kattaligiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    + yorug’lik oqimining o’zi tushayotgan sirt yuzasiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    - manba sirtining yuzaga birligidan ma’lum yo’nalishda yuzaga normal ravishda chiqyotgan yorug’lik nuriga son jihatdan teng bo’lgan kattalik



    1. Yorqinlik:

    - vaqt birligi ichida tashilyotgan nurlanish quvvati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik oqimining bu oqim tarqalyotgan fazoviy burchak kattaligiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik oqimining o’zi tushayotgan sirt yuzasiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    + yorug’lik manbaining yuza birligidan barcha yo’nalishlar bo’yicha nurlanyotgan oqimiga son jihatdan teng bo’lgan kattalik



    1. Ravshanllik:

    -vaqt birligi ichida tashilyotgan nurlanish quvvati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik oqimining bu oqim tarqalyotgan fazoviy burchak kattaligiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    - yorug’lik oqimining o’zi tushayotgan sirt yuzasiga nisbati bilan o’lchanadigan kattalik

    + manba sirtining yuzaga birligidan ma’lum yo’nalishda yuzaga normal ravishda chiqyotgan yorug’lik nuriga son jihatdan teng bo’lgan kattalik



    1. Yorug’likni qaytish qonuni:

    a)tushuvchi A nur va ikki muhit chegarasida nurning tushish nuqtasidan chiqarilgan perpendikulyar qaysi tekislikda yotsa qaytgan nur V xam shu tekislikda yotadi

    v) qaytish burchagi tushish burchagiga teng, ya’ni b=g

    s) tushuvchi A nur va ikki muxit chegarasida nurning tushish nuqtasiga o’tkazilgan normal qaysi tekislikda yotsa, singan nur D xam shu tekislikda yotadi

    d) tushish burchagi sinusining sinish burchagi sinusiga nisbatan berilgan ikki

    muhit uchun o’zgarmas kattalik bo’lib, nisbiy sindirish ko’rsatkichi bo’ladi

    +a, v


    -v ,s

    -s ,d


    -a ,d

    1. Yorug’likni sinish qonunlari:

    a)tushuvchi A nur va ikki muxit chegarasida nurning tushish nuqtasidan chiqarilgan perpendikulyar qaysi tekislikda yotsa qaytgan nur V xam shu tekislikda yotadi

    v) qaytish burchagi tushish burchagiga teng, ya’ni b=g

    s) tushuvchi A nur va ikki muxit chegarasida nurning tushish nuqtasiga o’tkazilgan normal qaysi tekislikda yotsa, singan nur D xam shu tekislikda yotadi

    d) tushish burchagi sinusining sinish burchagi sinusiga nisbatan berilgan ikki

    muxit uchun o’zgarmas kattalik bo’lib, nisbiy sindirish ko’rsatkichi bo’ladi

    a ,v


    -v ,s

    +s ,d


    -a ,d

    1. Linzaning bosh optik o’qi:

    +sferik sirtlarning markazlari orqali o’tgan to’g’ri chiziqqa aytiladi

    -yupqa linzaning nurlar yo’nalishi o’zgarmay o’tadigan nuqtasi

    -optik markazdan fokusgacha bo’lgan masofa F ga aytiladi

    -Fokus masofaga teskari kattalik Dga aytiladi



    1. Linzaning optik markazi:

    -sferik sirtlarning markazlari orqali o’tgan to’g’ri chiziqqa aytiladi

    +yupqa linzaning nurlar yo’nalishi o’zgarmay o’tadigan nuqtasi

    -optik markazdan fokusgacha bo’lgan masofa F ga aytiladi

    -Fokus masofaga teskari kattalik Dga aytiladi



    1. Linzaning fokus masofasi:

    -sferik sirtlarning markazlari orqali o’tgan to’g’ri chiziqqa aytiladi

    -yupqa linzaning nurlar yo’nalishi o’zgarmay o’tadigan nuqtasi

    +optik markazdan fokusgacha bo’lgan masofa F ga aytiladi

    -Fokus masofaga teskari kattalik Dga aytiladi



    1. Linzaning optik kuchi:

    -sferik sirtlarning markazlari orqali o’tgan to’g’ri chiziqqa aytiladi

    -yupqa linzaning nurlar yo’nalishi o’zgarmay o’tadigan nuqtasi

    -optik markazdan fokusgacha bo’lgan masofa F ga aytiladi

    +Fokus masofaga teskari kattalik Dga aytiladi



    1. Linzaning optik kuchi:

    +D=1/F

    -1/F=1/d+1/f

    - K=H/h=f/d

    -F=(n-1)(1/R1-1/R2)



    1. Linza formulasi:

    -D=1/F

    +1/F=1/d+1/f

    -K=H/h=f/d

    -F=ma


    1. Linzaning chiziqli kattalashtirishi:

    -D=1/F

    -1/F=1/d+1/f

    +K=H/h=f/d

    -F=ma


    1. Yorug’lik (ko’rinuvchan):

    +to’lqin uzunligi 400 nm dan 780 nm gacha bo’lgan elektromagnit tebranish-larning fazoda tarqalishi

    -bir xil chastotali va fazolar farqi o’zgarmas bo’lgan tebranishlarni yuzaga keltiruvchi to’lqin manbai

    -ikki kogerent to’lqinning fazoda qo’shilib, ular energiyasi (intensivligi) ning qayta taqsimlanishiga, ya’ni o’zaro kuchayishi yoki susayishi

    -optik yo’llar farqi toq to’lqin soniga teng bo’lsa



    1. Kogerent yorug’lik manbalari:

    -to’lqin uzunligi 400 nm dan 780 nm gacha bo’lgan elektromagnit tebranish-larning fazoda tarqalishi

    +bir xil chastotali va fazalar farqi o’zgarmas bo’lgan tebranishlarni yuzaga keltiruvchi to’lqin manbai

    -ikki kogerent to’lqinning fazoda qo’shilib, ular energiyasi (intensivligi) ning qayta taqsimlanishiga, ya’ni o’zaro kuchayishi yoki susayishi

    -optik yo’llar farqi tok to’lqin soniga teng bo’lsa



    1. Yorug’lik interferensiyasi:

    -to’lqin uzunligi 400 nm dan 780 nm gacha bo’lgan elektromagnit tebranish-larning fazoda tarqalishi

    -bir xil chastotali va fazolar farqi o’zgarmas bo’lgan tebranishlarni yuzaga keltiruvchi to’lqin manbai

    +ikki kogerent to’lqinning fazoda qo’shilib, ular energiyasi (intensivligi) ning qayta taqsimlanishiga, ya’ni o’zaro kuchayishi yoki susayishi

    -optik yo’llar farqi tok to’lqin soniga teng bo’lsa



    1. Yorug’lik interferensiyasi maksimumlik sharti:

    +optik yo’llar farqi juft to’lqin soniga teng bo’lsa

    -optik yo’llar farqi tok to’lqin soniga teng bo’lsa

    -yorug’lik absolyut sindirish ko’rsatkichi n ning, muhitda bosib o’tgan yo’li x ga ko’paytmasi

    -bir xil chastotali va fazolar farqi o’zgarmas bo’lgan tebranishlarni yuzaga keltiruvchi to’lqin manbai



    1. Yorug’lik interferensiyasi minimumlik sharti:

    - optik yo’llar farqi juft to’lqin soniga teng bo’lsa

    +optik yo’llar farqi toq to’lqin soniga teng bo’lsa

    -yorug’lik absolyut sindirish ko’rsatkichi n ning, muhitda bosib o’tgan yo’li x ga ko’paytmasi

    -bir xil chastotali va fazolar farqi o’zgarmas bo’lgan tebranishlarni yuzaga keltiruvchi to’lqin manbai



    1. Optik yo’l uzunligi:

    -optik yo’llar farqi juft to’lqin soniga teng bo’lsa

    -optik yo’llar farqi tok to’lqin soniga teng bo’lsa

    +yorug’lik absolyut sindirish ko’rsatkichi n ning, muhitda bosib o’tgan yo’li x ga ko’paytmasi

    -bir xil chastotali va fazolar farqi o’zgarmas bo’lgan tebranishlarni yuzaga keltiruvchi to’lqin manbai



    1. Quyidagi faktlarning qaysilari Paskal qonuni bilan bog’liq;

    1) futbol topi unga xaho damlanganda shar shaklini oladi

    2) tish pastasi idishi ezilganda uning bo’g’zidan pasta tashqariga chiqadi

    3) gazlar o’ziga berilgan hajmni to’liq egallaydilar

    -Faqat 1


    -Faqat 2

    -1va2


    +hammasi

    1. Suyuqlik, gaz va qattiq jismlarning bosimni uzatishida qanday farq bor?

    -qattiq jismlarda bosim xamma yo’nalishlarda bir xil uzatiladi, suyuqlik va gazlarda esa ta’sir qilaetgan kuch yo’nalishida uzatiladi

    +suyuqlik va gazlarda bosim hamma yo’nalishlarda bir xil uzatiladi, qattiq jismlarda esa ta’sir qilayotgan kuch yo’nalishida uzatiladi

    -suyukliklarda bosim hamma yo’nalishlarda bir xil uzati ladi, qattiq jismlarda va gazlarda esa ta’sir qilaetgan kuch yo’nalishida uzatiladi

    -gazlarda bosim hamma yo’nalishlarda bir xil uzatiladi, kattik jismlarda va suyuqliklarda esa ta’sir qilayotgan kuch yo’nalishida uzatiladi



    1. Berk zanjir uchun Om konuni ifodasini ko’rsating:

    -J=U/R

    +J=E/(R+r)

    -m=k*q

    -R=R0(1+at)



    1. Konturdan o’tayotgan tok tufayli vujudga kelayotgan mag nit oqimining formulasini ko’rsating:

    -dF=-Einddt

    -dF=BdS


    -l=(Eind-dF/dt)/R

    +F=LI


    1. Tebranish konturining chastotasi formulasini ko’rsating:

    +Wo=(LC)^1/2

    -Wo=2p/n


    -Wo=(k/n)^1/2

    -Wo=(g/l)^1/2



    1. Quyidagi formulalardan qaysi biri elektr tokining formulasini ifodalaydi:

    +I=q/t

    -I=U/R


    -q=It

    -j=I/S


    1. Lorens kuchining ko’rsating:

    -F=-qg/4poEr^2

    -F=I[l1B]

    +F=IBdl Sinα


    1. Magnit induksiyasi vektorining (V) sirt oqimini ko’rsating:

    +Fv=BS*cosa

    -Fv=BS


    -F=LI

    -dF=-Edt


    1. O’zgaruvchan tok kuchlanishining effektiv qiymatini ko’rsating:

    -U=IR

    +Uef=Um/2^1/2

    -U=EI

    -A=Uq


    1. Induksion elektr yurituvchi kuchning formulasini ko’rsating:

    -Ei=At/q

    +Ei=-dФ/dt

    -Ei=Bl*Sina

    -Ei=V(T1-T2)



    1. Elektron nima:

    +1,6*10-19 Kl manfiy zaryadga ega bo’lgan elementar zarracha

    -1,6*10-19 Kl musbat zaryadga ega bo’lgan elementar zarracha

    -geliy atomining ioni

    -Uglerod atomi yadrosining 1/12 qismi



    1. Tranzistor nimalardan tashkil topgan:

    -katod va anoddan

    -emitter va kollektordan

    -baza va emitterdan

    +emitter, baza va kollektordan

    -anod, katod va to’rdan


    1. Kuchlanish qanday asboblarda o’lchanadi:

    1. Ampermetr 2. Millivoltmetr 3.Reostat 4. Vatt 5.Voltmetr

    -3,4


    -1,2

    -3,5


    +2,5

    1. Aralashmasiz yarim o’tkazgichlar qanday turdagi o’tkazuvchan-

    likka ega:

    +asosan elektron

    -asosan kovak

    -tok utkazmaydi

    -ionli


    1. Termoelektron emissiya nima:

    +qizdirilgan qattiq jism yuzasidagi elektronlar nurlanishi

    -atomning elektron va ionga ajralishi

    -atomlarning elektronlarga parchalanishi

    -atom yadrosining parchalanishi



    1. Termodinamikaning 1-qonuni nimani tavsiflaydi;

    -elastik deformatsiya energiyasini

    -issiklik muvozanatini

    -issiklik uzatilish jaraenini

    +energiyaning saqlanish qonunini



    1. Sig’imning birligini ko’rsating:

    -A

    +F

    -Gn



    -V

    1. O’zgarmas tok zanjiridagi quvvat qaysi formula bilan aniqlanadi:

    +N=A/t

    -N=IU


    - F=ma

    -Q=I2Rt



    1. Qaysi formula magnit induksiyasi vektorining maydon kuchlangan-ligiga bogliqligini ifodalaydi?

    -B=F/Il

    -B= µµ0I/2R

    -B=M/P*Sina

    +B=µµ0H



    1. Bir kulon deb nimaga aytiladi?

    +o’zgarmas tok kuchi 1A bo’lganda o’tkazgichning ko’ndalang kesimidan 1s davomida o’tadigan elektr zaryadining miqdoriga aytiladi

    -utkazgichning kundalang kesimidan birlik vaqt davomida utadigan zaryadga mikdoran teng kattalikka

    -utkazgich uchlaridagi potensial tushishiga -elektr tokini utkazuvchi moddalarga

    -javoblar ichida tugrisi yuk



    1. Tok kuchi formulasini ko’rsating:

    -C=q/U

    +J=q/t


    -W=1/2E0E2

    -B=µµ0H



    1. O’tkazgichlarni parallel ulaganda umumiy qarshilik qanday ifodalanadi:

    -R=r*l/S

    -I=U/R


    +1/R=1/R1+1/R2

    B=µµ0H



    1. To’g’ri javobni toping: Zanjir bir qismidagi tok kuchi:

    -karshilikka tugri proporsional va kuchlanishga teskari proporsional

    +kuchlanishga to’g’ri va qarshilikka teskari proporsional

    - kuchlanish bilan karshilikkupaytmasiga teng

    -utkazgichdan vaqt birligidautgan zaryad mikdoriga teng



    1. Nuqtaviy zaryadning maydon potensialini hisoblash uchun qaysi formuladan foydalaniladi:

    -E=(r1-r2)/d

    -E=E0E


    +φ=q/4πrεε0

    -E=U/d


    1. Har xil yo’nalishli 2 parallel teng toklar o’zaro ta’sirini ifodalovchi to’g’ri javobini ko’rsating:

    -toklar o’zaro ta’sirlashmaydi

    +toklar itariladi

    -toklar tortiladi

    -kuchlar o’tkazgich bo’yicha yo’nalgan



    1. O’zinduksiya elektr yurituvchi kuchni aniqlash uchun qaysi formuladan foydalaniladi:

    +ε= -dФ/dt

    -E=q/I*coswt

    -E=E0coswt

    -I=Ews


    1. Elektr zaryadga ta’sir kuchni qaysi formula bilan ifodalanadi:

    +F=qE

    -F=qE/q[vB]

    -F=qvB

    -ε= -dФ/dt



    1. Berilgan tenglamalardan qaysi biri o’zgaruvchan tok kuchlanishining ifodasi bo’ladi:

    -U=IR

    -U=Ed


    -U=A/q

    +U=U0*sinwt



    1. Bir xil yo’nalishdagi toklar o’zaro qanday ta’sirlashadi:

    +o’zaro tortishadi

    -uzaro ta’sirlashmaydi

    -uzaro itarishadi

    -javoblar ichida tugrisi yo’q



    1. Yarim o’tkazgichda teshik va elektron uchrashganda nima hosil bo’ladi:

    -musbat ion

    -manfiy ion

    +neytral atom

    -musbat va manfiy ionlar



    1. Elektr tokining qaysi ta’sirlari doimo mavjud bo’ladi:

    1. issiqlik 2. kimyoviy 3. magnit

    -1

    -2 1



    +3

    -1,2


    1. Yarim o’tkazgichli diod qanday o’tkazgich hisoblanadi:

    -elektr tokini o’tkazmaydi

    +bir tomonlama utkazadi

    -ikki tomonlama utkazadi

    -elektr tokini o’tkazadi



    1. Qarshilikning temperatura koeffitsienti ta’rifini ko’rsating:

    -kattalikning uzgarishini kursatuvchi kattalik

    +o’tkazgich temperaturasi 1S ga o’zgarganda uning qarshiligi o’zgarishini bildiruvchi kattalik

    -tok kuchining uzgarishini kursatuvchi kattalik

    -qarshilik uzgarishini kursatuvchi kattalik



    1. O’tkazgichlar parallel bo’lganda kuchlanish ifodasini ko’rsating:

    -U=U1/U2

    +U1=U2


    -U=I*R

    -U=A/I*t


    1. Moddaning magnit singdiruvchanligi µ >> 1 bo’lsa, u qanday modda bo’ladi:

    -paramagnit

    -diomagnit

    +ferromagnit

    -magnit xossaga ega emas



    1. To’lqin uzunligi ifodasini toping:

    S=r*t

    +λ=vT


    - λ =S*t

    -X=Acoswt



    1. Tebranish konturidagi xususiy tebranishlar chastotasining

    ifodasini ko’rsating:

    + ν=1/2π(LC)1/2

    -T=2p*LC

    -W=1/T


    -C=T2/4/2l

    1. Yorug’lik oqimining ifodasini ko’rsating:

    -I=F/ω

    +F=W/t


    -E=F/S

    -E=E0cos



    1. Manbaning yorug’lik kuchi deb:

    -vaqt birligi ichida eruglik energiyasiga teng bo’lgan kattalikka aytiladi

    -birlik fazoviy burchak ostida chikaetgan eruglik okimiga teng bo’lgan kattalikka aytiladi

    +birlik yuzaga mos keluvchi yorug’lik oqimiga aytiladi

    -yuza birligiga mos keluvchi eruglik kuchiga aytiladijavoblar ichida tugrisi yuk



    1. Ravshanlikning SI sistemasidagi birligini ko’rsating:

    -lk

    +Kd/m2

    -kd /lm

    -st


    1. Yorug’lik prizmadan o’tganda qaysi rang eng kichik burchakka og’adi:

    +qizil

    -binafsha

    -yashil

    -sarik


    1. Bryuster qonunini ifodalovchi formulani ko’rsating:

    +tgi=n

    -tgi=n/2


    -Sini=n

    -cosi=n


    1. Malyus qonunini ifodalovchi tenglamani ko’rsating:

    -E=Ecosa

    -H=Hcoa


    +I=Iocos 2a

    1. Ikki kogerent yorug’lik to’lqinlarining ustma-ust tushishi tufayli tebranishlarning kuchayishi yoki kamayishi:

    +interferensiya hodisasi deyiladi

    -difraksiya xodisasi deyiladi

    -dispersiya xodisasi deyiladi

    -fotoeffekt xodisasi deyiladi



    1. Qanday nurga yassi qutblangan nur deyiladi:

    +Elektr vektori E tekislikda yotgan elektromagnit to’lqin

    -Magnit vektori N tulik anik tekislikda etgan elektromagnit tulkin

    -vektori va N vektori xam tulik anik tekislikda etgan elektromagnit tulkiin

    -fotoeffekt xodisasi deyiladi



    1. Qanday moddalarga optik aktiv moddalar deyiladi:

    -eruglikni kutblantirish xossasiga ega

    -eruglikni sindirish kobiliyatiga ega

    -eruglikni kaytarish xususiyatiga ega

    +yorug’likning qutiblanish tekisligini burish hossasiga ega



    1. Burchak tezlik formulasi:

    +ω = 2πν = 2 π/T

    -υ = ω R


    -a = υ 2/R

    -F= m*a


    1. Aylana bo‘ylab harakatda burilish burchagi:

    +φ = R/s

    -υ = ω R


    -a = υ 2/R

    -R*


    1. Markazga intilma tezlanish:

    +a = υ 2/R

    -φ = R/s


    -υ = ω R

    -R*


    1. Mexanik kinetik energiya formulasi:

    +W = mv2 / 2

    -W = mgh

    -W = kx2 / 2

    -W = J2 / 2



    1. Potensial energiya formulasi:

    +W = mgh

    -W = mv2 / 2

    -W = kx2 / 2

    -W = J2 / 2



    1. Siqilgan yoki cho‘zilgan prujina potensial energiyasi:

    +W = kx2 / 2

    -W = mgh


    -W = mv2 / 2

    -W = J2 / 2



    1. Aylanayotgan jism kinetik energiyasi:

    -W = kx2 / 2

    -W = mgh


    -W = mv2 / 2

    +W = J2 / 2



    1. Tekis tushayotgan mayda sharcha tezligi formulasi:

    + = 2g (  - c ) R2 /9

    -x = R4 ( 1 - 2 ) /8L

    -F= -d/dx*S

    -S=const

    -F= -6 R x


    1. Shalolaning uzluksizlik sharti:

    -x = 2g (  - c ) R2 /9

    -x = R4 ( 1 - 2 ) /8L

    -F= -d/dx*S

    +S=const



    1. Suyuqlikda harakatlanayotgan jismga tasir qila digan kuch (Stoks formulasi):

    -F= -d/dx*S

    -x = 2g (  - c ) R2 /9

    -x = R4 ( 1 - 2 ) /8L

    + F= 6r 

    -S=const


    1. Kapilyardan oqayotgan suyulik hajmi formulasi ( Puazeyl formulasi):

    -x = 2g (  - c ) R2 /9

    +v = R4 ( 1 - 2 ) /8l

    -F= -d/dx*S

    -S=const



    1. Suyuqlik uchun Nyuton formulasi:

    -x = 2g (  - c ) R2 /9

    -x = R4 ( 1 - 2 ) /8L

    +F= d/dx*S

    -S=const



    1. Burilish burchagi:

    +Jism aylana bo‘ylab harakat qilganda uning vaziyati o‘zgarishi.

    -Nuqtaga o‘tkazilgan radiusning birikish burchagining shu burilishga ketgan vaqt orlig‘iga nisbatidir.

    -SHunday sanoq sistemalari mavjudki, jismga tasir etuvchi kuchlarning yig‘indisi 0ga teng bo‘lganda jismning bu sanoq sistemalariga nisbatan tezligi o‘zgarmaydi.

    -Jismga tasir etuvchi kuch, tabiati qanday bo‘lishidan qati nazar, jismning massasi bilan tezlanish ko‘paytmasiga teng.



    1. Aylana bo‘ylab harakat qilayotgan nuqtaning burchak tezligi deganda:

    +Nuqtaga o‘tkazilgan radiusning burilish burchagining shu burilishga ketgan vaqt oralig‘iga nisbatidir.

    -SHunday sanoq sistemalari mavjudki, jismga tasir etuvchi kuchlarning yig‘indisi 0ga teng bo‘lganda jismning bu sanoq sistemalariga nisbatan tezligi o‘zgarmaydi.

    -Jism aylana bo‘ylab harakat qilganda uning vaziyati o‘zgarishi.

    -Nuqtaga o‘tkazilgan radiusning birikish burchagining shu burilishga ketgan vaqt orlig‘iga nisbatidir.



    1. Nyutonning I-qonuni:

    +SHunday sanoq sistemalari mavjudki, jismga tasir etuvchi kuchlarning yig‘indisi 0ga teng bo‘lganda jismning bu sanoq sistemalariga nisbatan

    tezligi o‘zgarmaydi.

    -Jism aylana bo‘ylab harakat qilganda uning vaziyati o‘zgarishi.

    -Nuqtaga o‘tkazilgan radiusning birikish burchagining shu burilishga ketgan vaqt orlig‘iga nisbatidir.

    -Jismga tasir etuvchi kuch, tabiati qanday bo‘lishidan qati nazar, jismning massasi bilan tezlanish ko‘paytmasiga teng.


    1. Nyutonning II-qonuni:

    +Jismga tasir etuvchi kuch, tabiati qanday bo‘lishidan qati nazar, jismning massasi bilan tezlanish ko‘paytmasiga teng.

    -Jism aylana bo‘ylab harakat qilganda uning vaziyati o‘zgarishi.

    -Nuqtaga o‘tkazilgan radiusning birikish burchagining shu burilishga ketgan vaqt orlig‘iga nisbatidir.

    -SHunday sanoq sistemalari mavjudki, jismga tasir etuvchi kuchlarning yig‘indisi 0ga teng bo‘lganda jismning bu sanoq sistemalariga nisbatan tezligi o‘zgarmaydi.



    1. Nyutonning III-qonuni:

    +Jismlar bir-biriga tabiati bir xil, absolyut qiymati teng va yo‘nalishi qarama-qarshi bo‘lgan kuchlar bilan ta’sir ko‘rsatadi.

    -Jism aylana bo‘ylab harakat qilganda uning vaziyati o‘zgarishi.

    -Nuqtaga o‘tkazilgan radiusning birikish burchagining shu burilishga ketgan vaqt orlig‘iga nisbatidir.

    -SHunday sanoq sistemalari mavjudki, jismga tasir etuvchi kuchlarning yig‘indisi 0ga teng bo‘lganda jismning bu sanoq sistemalari nisbatan tezligi o‘zgarmaydi.



    1. Gaz molekulalarini o‘rtacha issiqlik harakat energiyasi:

    +W = 3/2 K T

    -R = n R T

    - o‘r = 1/2 KT

    -R = 2/3 o‘r = n KT



    1. Gaz molekulalarini ilgarilama harakat energiyasi:

    - = 3/2 K T

    -R = n R T

    -o‘r =3/2 P V

    +Wo‘r = 1/2 KT



    1. Tezlik - :

    -Tezlanishning vaqt birligi bo‘yicha ikkinchi tartibli xosilasi.

    +Ko‘chishdan vaqt bo‘yicha birinchi tartibli hosilasi.

    -Ko‘chishdan vaqt bo‘yicha ikkinchi tartibli xosilasi yoki tezlikdan vaqt bo‘yicha birinchi tartibli xosilasi

    -Impulsdan vaqt bo‘yicha birinchi tartibli xosilasi.



    1. Tezlanish - :

    -Tezlanishning vaqt birligi bo‘yicha ikkinchi tartibli xosilasi.

    -Ko‘chishdan vaqt bo‘yicha birinchi tartibli xosilasi.

    +Ko‘chishdan vaqt bo‘yicha ikkinchi tartibli hosilasi yoki tezlikdan vaqt bo‘yicha birinchi tartibli hosilasi

    -Impulsdan vaqt bo‘yicha birinchi tartibli xosilasi.



    1. Chizig‘li tezlik () burchak tezlik () bilan quydagicha bog‘langan:

    + R

    -   R


    -   

    -    



    1. Normal tezlanish quydagicha aniqlanadi:

    -an=  R

    +an=2R

    -an= J2

    - an= ER

    -an= 2R


    1. Tangensial tezlanish yo‘nalgan:

    -Radius bo‘yicha markazga.

    -Radius bo‘yicha markazdan.

    -Aylanish tekisligiga nisbatan perpendikulyar.( yo‘nalish o‘ng vint qoidasi

    bo‘yicha aniqlanadi)

    +Tezlanma harakatda tezlik yo‘nalishiga urunma bo‘yicha yoki sekinlashuvchanda qarama-qarshi tomonga.


    1. Impuls momenti deb:

    +L= r * P

    -L= I * /2

    -L= F*r

    -L= I* E


    1. Aylana harakat dinamikasi asosiy tenglamasi:

    -M= I * /2

    -M= r * P

    +M = I * e

    -M= r* E


    1. Aylanayotgan jism kinetik energiyasi:

    -Ekin = I* x

    -Ekin = I* E

    -Ekin = I* x2/2

    +Ekin = I * 2/2



    1. Aylanma harakatdagi quvvat:

    +N=I* E

    -N= I* x2/2

    -N= I * /2

    -N= IE2/2



    1. Tebranayotgan nuqta tezligi:

    +siljishni r/2 ga oldinda yuradi.

    -siljishga nisbatan qarama –qarshi fazada bo‘ladi.

    -siljishdan r/2 ga orqada qoladi.

    -siljish bilan bir xil fazada bo‘ladi.



    1. So’nuvchi tebranishlar tenglamasi yechimi:

    +x=Ae-βt cos(ωt+s)

    -x=A cos(ωt +s)

    -x=Ae cos(ωt +s)

    -x=A cos(ωt +s)



    1. Majburiy tebranish differensial formulasi:

    -dx/dt+2vdx/dt+щx=0

    -2vdx/dt+щx=0

    -dx/dt+щx=0

    +d 2Q/dt+2δQx/dt+ωQ=(U 0/L)sin ωt



    1. Yassi to‘lqin tenglamasi:

    -S(x,t)=A cos(ωt +s)

    -S(x,t)=A cos(ωt +2rt+s)

    +S(x,t)= A cos(ωt -kx)

    -S(x,t)=Ae cos(ωt +s)



    1. Tovush intensivligi o‘lchanadi:

    -gerslarda

    -fonlarda

    +detsibellarda

    -vattlarda



    1. Mexanika –:

    +Jismlarni harakati, muvozanati va ular orasidagi o‘zaro ta’sirni o‘rganadigan

    talimot.


    -Kuchlar ta’siridagi jismlarning muvozanat qonunlarini o‘rganuvchi ta’limot.

    -Jismlarning massasini va ularga ta’sir qiluvchi kuchlarni xisobga olmagan xolda

    harakat qonunlarini o‘rganadigan ta’limot.

    -Jismlarga ta’sir qiladigan kuchlarni xisobga olgan xolda ularning harakatini

    o‘rgandigan ta’limot.


    1. Dinamika - :

    -Jismlarni harakati, muvozanati va ular orasidagi o‘zaro ta’sirni o‘rganadigan talimot.

    +Kuchlar ta’siridagi jismlarning muvozanat qonunlarini o‘rganuvchi ta’limot.

    -Jismlarning massasini va ularga ta’sir qiluvchi kuchlarni xisobga olmagan xolda

    harakat qonunlarini o‘rganadigan ta’limot.

    -Jismlarga ta’sir qiladigan kuchlarni hisobga olgan xolda ularning harakatini

    o‘rgandigan ta’limot.



    1. Kinematika – :

    -Jismlarni harakati, muvozanati va ular orasidagi o‘zaro ta’sirni o‘rganadigan

    talimot.


    -Kuchlar ta’siridagi jismlarning muvozanat qonunlarini o‘rganuvchi ta’limot.

    +Jismlarning massasini va ularga ta’sir qiluvchi kuchlarni xisobga olmagan xolda

    harakat qonunlarini o‘rganadigan ta’limot.

    -Jismlarga ta’sir qiladigan kuchlarni xisobga olgan xolda ularning harakatini

    o‘rgandigan ta’limot.


    1. Burchak tezligi -:

    + ω=d φ /dt

    -υ = ω R


    -a = υ 2/R

    -F= m*a


    1. Burchak tezlik chiziqli tezlik bilan quyidagicha bog’langan:

    - ω=d φ /dt

    +υ = ω R


    -a = υ 2/R

    -F= m*a


    1. Burchak tezlanish:

    +β=dω/dt= dφ /dt

    - ω=d φ /dt

    +υ = ω R

    -a = υ 2/R



    1. Aylanish chastotasi:

    +ν=1/T

    - ω=d φ /dt

    -υ = ω R

    -a = υ 2/R



    1. Markazga intilma normal tezlanish:

    -ν=1/T

    - ω=d φ /dt

    -υ = ω R

    +a = υ 2/R



    1. Tangensial tezlanish:

    -ν=1/T

    - ω=d φ /dt

    -υ = ω R

    +a= dv /dt



    1. Aylanish davri deb:

    +bitta to’liq aylanish uchun ketgan vaqt

    -vaqt birligidagi aylanishlar soni

    -burilish burchagidan vaqt buyicha olingan xosila bo’lib, jismningaylanish tezligini xarakterlaydi.

    -burchak tezlikni vaqt buyicha xosilasi yoki burilish burchagidan vaqt buyicha olingan ikkinchi tartibli hosilasi.



    1. Burchak tezlanish:

    -bitta aylanish uchun ketgan vaqt

    -vaqt birligidagi aylanishlar soni

    -burilish burchagidan vaqt buyicha olingan xosila bo’lib, jismningaylanish tezligini xarakterlaydi.

    +burchak tezlikni vaqt buyicha xosilasi yoki burilish burchagidan vaqt buyicha olingan ikkinchi tartibli xosilasi.



    1. Burchak tezlik:

    -bitta aylanish uchun ketgan vaqt

    -vaqt birligidagi aylanishlar soni

    +burilish burchagidan vaqt buyicha olingan xosila bo’lib, jismningaylanish tezligini xarakterlaydi.

    -burchak tezlikni vaqt buyicha xosilasi yoki burilish burchagidan vaqt buyicha

    olingan ikkinchi tartibli xosilasi.


    1. Aylanish chastotasi:

    -bitta aylanish uchun ketgan vaqt

    +vaqt birligidagi aylanishlar soni

    -burilish burchagidan vaqt buyicha olingan xosila bo’lib, jismningaylanish tezligini xarakterlaydi.

    -burchak tezlikni vaqt buyicha xosilasi yoki burilish burchagidan vaqt buyicha

    olingan ikkinchi tartibli xosilasi.


    1. Statika –:

    -Jismlarni harakati, muvozanati va ular orasidagi uzaro ta’sirni urganadigan

    talimot.


    +Kuchlar ta’siridagi jismlarning muvozanat qonunlarini o’rganuvchi ta’limot.

    -Jismlarning massasini va ularga ta’sir kiluvchi kuchlarni xisobga olmagan xolda

    harakat konunlarini urganadigan ta’limot.

    -Jismlarga ta’sir kiladigan kuchlarni xisobga olgan xolda ularning harakatini

    urgandigan ta’limot.


    1. To‘g‘ri javobni toping :

    Berilgan tenglamalardan o‘tkazgichning ko‘ndalang kesimi orqali vaqt birligi ichida o‘tayotgan zaryad miqdorini xarakterlaydi?

    1. I=U/R 2. I=m/RT

    3. I=q/t 4. I=m/RT

    -1


    -2

    +3


    -1,4

    1. Gaz molekulalarining harakat o‘rta arifmetik tezligi:

    -<> = 3/2 KT

    +<> =8RT/M

    - o‘r.kv.=

    - max.=MKT



    1. Gaz molekulalari harakat o‘rta kvadrat tezligi:

    - o‘r.kv.=

    - max.=MKT



    - max.=

    + o‘r.kv.=

    1. Gaz molekulari maksimal extimollik tezligi:

    -<> = 3/2 KT

    -<> =8RT/M

    max.=MKT



    + max.=

    1. Gaz molekulalari o‘rta arifmetik <>, o‘rta kvadratik ( o‘r.kv ) va maksimal extimollik tezliklari ( max )orasida tengsizlik quyidagicha:

    +<> < o‘r.kv < max

    -<>< max < o‘r.kv

    - max <  o‘r.kv < <>

    - max <<>> o‘r.kv



    1. Gazning molekulyar-kinetik nazariyasi tenglamasi:

    - = 3/2 K T

    -R = n R T

    -o‘r =3/2 P V

    +R = 2/3 o‘r = n KT



    1. Gazning o‘zgarmas bosim va o‘zgarmas hajmdagi issiqlik sig‘imlari quyidagicha bog‘langan:

    +Cp=Cv + R

    -Cv = i/2* R

    -Cp = i +2/2 *R

    -= i +2/ i



    1. Moddaning issiqlik sig‘imi:

    -Cp=Cv + R

    -Cv = i/2* R

    -= i +2/ i

    +C = dQ / dT



    1. O‘zgarmas bosim va o‘zgarmas hajmdagi issiqlik sig‘imlari nisbati, ya’ni adiabatta ko‘rsatkichi:

    -Cp=Cv + R

    -Cv = i/2* R

    += Cp/Cv

    -C = dQ / dT



    1. Gazning molyar issiqlik sig‘imi, ya’ni Mayer tenglamasi:

    -Cp=Cv + R

    -Cv = i/2* R

    +Cp = (i +2)/2 *R

    -C = dQ / dT



    1. O‘zgarmas hajmdagi molyar issiqlik sig‘imi:

    -Cp=Cv + R

    +Cv = i/2* R

    -Cp = i +2/2 *R

    -= i +2/ i

    -C = dQ / dT


    1. Izotermik kengayishdagi ideal gaz bajaragan ish:

    -A=pdV

    -A= - n Cv T

    -A=- n Cp T

    +A =n RT Ln V1/ V2



    1. Ideal gaz adiabatta tenglamasi:

    -PV= const

    +PV= const

    -P/T= const

    -V/T = const



    1. Ideal gaz izobara tenglamasi:

    -PV= const

    -PV= const

    -P/T= const

    +V/T = const



    1. Ideal gaz izoxora tenglamasi:

    -PV= const

    -PV= const

    +P/T= const

    -V/T = const



    1. O’tkazgichlarni parallel ulaganda umumiy qarshilik qanday ifodalanadi:

    -R=p*l/S

    -I=U/R


    +1/R=1/R1+1/R2

    I=U/R


    1. To’g’ri javobni toping: Zanjir bir qismidagi tok kuchi:

    -qarshilikka tugri proporsional va kuchlanishga teskari proporsional

    +kuchlanishga to’g’ri va qarshilikka teskari proporsional

    -kuchlanish bilan qarshilik kupaytmasiga teng

    -utkazgichdan vaqt birligida utgan zaryad miqdoriga teng



    1. Nuqtaviy zaryadning maydon potensialini hisoblash uchun qaysi formuladan foydalaniladi:

    Download 12,13 Mb.
    1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   74




    Download 12,13 Mb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    VII. Мustaqii ta’lim mavzulari

    Download 12,13 Mb.