|
I. Eritmalar haqida umumiy tushuncha
|
| bet | 3/9 | | Sana | 25.01.2023 | | Hajmi | 54.58 Kb. | | #39397 |
Bog'liq N kon, charos ragbatlantirish, Документ Microsoft Word, 35 dars Ilovalar yaratishning zamonaviy usullari, Animal-Cards, 4-Mavzu, kompyuter tizimlari15, 1-amaliy m, kasb-talimi, 10-amaliy mashg\'ulot, gidravlika, O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi b-hozir.org, 7-sinf Algebra yangi darslik, 3.3-2, 7-mavzuI. Eritmalar haqida umumiy tushuncha
1.2. Eritmalar kontsentratsiyasini ifodalash usullari.
Eritmaning biror hajmi yoki massasi birligida erigan modda miqdorini ko`rsatuvchi kattalik eritmaning konsentratsiyasi deyiladi va C - harfi bilan belgilanadi.
Eritma konsetratsiyasini ifodalashning quyidagi turlari mavjud:
a) erigan moddaning massa ulushi (ω ) yoki foiz konsentratsiya (C %)
b) molyar konsentratsiya (CM, mol/l)
v) normal yoki ekvivalent konsentratsiyasi (Cn; N, g-ekv/l)
g) Titr (T, g/ml)
d) molyal konsentratsiyasi (Cm, mol/1000 g)
e) molyar qism (N, mol)
Har bir konsentratsiyasi turini alohida qarab chiqamiz.
Foiz konsentratsiya.
Har qanday eritmaning 100 gramida erigan moddaning gramm miqdorini ko`rsatuvchi qiymat foiz konsentratsiya deyiladi.
Foiz konsentratsiya quyidagi formula yordamida hisoblanadi:
.
Ko`pchilik hollarda bu konsentratsiyani "massa ulushi" holida:
ifodalanadi. Uning ma`nosi eritma umumiy og`irligining qanchasi erigan modda hissasiga to`g`ri kelishini bildiradi.
Ma`lumki, eritmalar suyuq holda bo`lgani uchun uning miqdori hajm
birligida (V, ml, sm3, litr) ifodalanadi. Bunday hollarda eritma massasi bilan hajmi o`rtasidagi bog`lanish m=V*ρ holida yoziladi. Bu erda d – 1 eritmaning zichligi, ya`ni 1 ml (sm3) hajmdagi eritmaning og`irligi deyiladi va g/ml, g/sm3, kg/m3 birlikda o`lchanadi. Masalan, 98% li H2SO4 eritmasining zichligi 1,84 g/sm3 ga teng deganda shu eritmaning 1 sm3 yoki 1 millilitri 1,84 g. massaga ega, deb tushunish kerak.
Yuqoridagilarni e`tiborga olsak, eritmaning foiz konsentratsiyasi:
Faraz qilaylik, osh tuzi eritmasining konsentratsiyasi 15% (0,15) li bo`lsin. Buning ma`nosi, osh tuzi eritmasining 100 gramida 15 g. NaCl moddasi 85 g. H2O da erigan. Boshqacha aytganda, shu eritmaning 1 og`irlik qismi (g.) da 0,15 og`irlik qism (g.) NaCl va 0,85 og`irlik qism (g.) H2O dan iborat.
|
| |
