• Davlat tuzilishi shakli
  • Unitar davlat
  • -§.  O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING MA’MURIY-




    Download 4,45 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet77/152
    Sana22.12.2023
    Hajmi4,45 Mb.
    #126523
    1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   152
    Bog'liq
    konstitutsiyaviy huquq asoslari 9 uzb

    16-§. 
    O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING MA’MURIY-
    HUDUDIY VA DAVLAT TUZILISHI
    Mavzu ustida ishlash natijasida:
    – 
    mavjud davlat tuzilishi shakllari, ularning afzalliklari va kamchilik-
    lari haqida;
    – 
    O‘zbekiston Respublikasi va Qoraqalpog‘iston Respub likasining 
    ma’muriy-hududiy tuzilishi haqida bilib olasiz.
    1. 
    Davlat tuzilishi shakllari. 
    2. 
    O‘zbekiston Respublikasining ma’muriy-hududiy tuzilishi.
    3. 
    Qoraqalpog‘iston Respublikasining davlat tuzilishi.
    1. 
    DAVLAT TUZILISHI SHAKLLARI
    Har qanday davlatning asosiy belgisi, uning aholisi yashab turgan hu-
    dudning mavjud ekanligidir. Bilasizki, davlatning qonunlari har bir inson-
    ga tatbiq etiladi va har bir inson hayotining ko‘pgina tomon larini tartibga 
    solib turadi. Biroq davlat hududi ning istalgan qismida – qishloqda, sha-
    harda, tumanda va hokazolarda markaziy hokimiyat organlari hal qilishi 
    mushkul bo‘lgan kundalik muammolar vujudga keladi. Shuning uchun 
    ham davlat hokimiyati vakolatlarining muayyan qismini markaziy hoki-
    miyat organlaridan mahalliy hokimiyat organlariga beriladigan bir tarzda 
    taqsimlashga zarurat tug‘iladi. 
    Davlat tuzilishi shakli – bu joylardagi hokimiyat organlarining mar-
    kaziy hokimiyat organlari bilan o‘zaro muno sabatlarini belgilab beruvchi 
    siyosiy va hududiy jihatdan t ash kil etilishidir
    .
    Davlat tuzilishi shakli quyidagilarni namoyon etadi: 
    – 
    davlat hududi necha qismga va qay tarzda bo‘linganligini;
    – 
    mahalliy va markaziy hokimiyat organlari o‘rtasidagi munosabatlar 
    qay tarzda amalga oshirilishini;
    – 
    ayni shu davlat hududida yashab turgan har bir millatning manfaat-
    lari qay tariqa muhofaza qilinishini.
    Jahondagi aksariyat mamlakatlar davlat tuzilishining 
    unitar shakliga 
    http://eduportal.uz


    101
    egadir. Bu holda davlat hududi ma’muriy hududlarga (viloyatlar, tuman-
    lar va hokazolarga), ya’ni davlatchilikka ega bo‘lmagan, balki boshqaruv 
    qulay bo‘lishi uchun mavjud bo‘lgan qismlarga taqsimlanadi.
    Buyuk Britaniya, Fransiya, Italiya, Norvegiya, Shvetsiya, Ispaniya
    Portugaliya, Gretsiya, Yaponiya, Finlandiya, O‘zbekiston va boshqalar 
    unitar davlatlar jumlasiga kiradi.
    Unitar davlat
    – yagona davlat bo‘lib, uning alohida ma’mu-
    riy-hududiy birliklari bir xildagi huquqlarga ega, butun davlat hudu-
    dida yagona konstitutsiya, yagona hukumat va yagona qonun hujjat-
    lari amal qiladi.
    Federatsiya
    – bir necha subyektlar respublikalar, shtatlar va h.k. 
    birlashmasini o‘zida ifoda etuvchi ittifoqdosh davlat. Federativ dav-
    latni tarkib toptiruvchi davlat uyushmalari (shtat lar, yerlar, provinsi-
    yalar, davlatlar) federatsiya subyektlari sanaladi va o‘zining ma’mu-
    riy-hududiy tuzilishiga ega bo‘ladilar.
    Davlat tuzilishining boshqa bir shakli 
    federatsiyadir. Federatsiya 
    sub yektlari o‘z konstitutsiyasiga, o‘z oliy qonun chiqaruvchi, ijro etuv-
    chi va sud organlariga ega bo‘ladi. Butun federatsiya uchun yagona ho-
    kimiyat va boshqaruv oliy organlari tashkil etiladi. Binobarin, AQSH, 
    Kanada, Braziliya, Meksika, Avstriya, Belgiya, Shveysariya, Pokiston, 
    Argentina, Rossiya va boshqalar federativ davlatdir.

    Download 4,45 Mb.
    1   ...   73   74   75   76   77   78   79   80   ...   152




    Download 4,45 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    -§.  O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING MA’MURIY-

    Download 4,45 Mb.
    Pdf ko'rish