• 1.1 TABIIY VA YO’LDOSH NEFTNI GAZLARNING TARKIBIDAGI NAMLIK MIQDORI
    		•

    I bob Tabiiy gazni quritish




    Download 0,79 Mb.
    bet2/6
    Sana27.01.2024
    Hajmi0,79 Mb.
    #147311
    1   2   3   4   5   6
    Bog'liq
    GAZLARNI QURITISH QURILMASI TARELKALI ABSORBERNI HISOBLASH
    ТАРЖИМАИ ҲОЛ Менглиева Мастура Комилжон қизи, Р Е З Ю М Е Зиёдов Музаффар Икром угли, Элмирзаева Дилрабо Исматилло қизи, Элмирзаева Дилрабо Исматилло қизи, Sopol buyumlar, Media savodxonlik va axborot madaniyati 2023 2024 o'quv yili (1), Kimyoviy texnologiyalar, Husayn bmi, 1-,aruza, duxovnaya vospitaniya, Suyak sistemasi, Презентация1, 64 respublika ilmiy onlayn Muqimov O.E, O’zbekiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsi
    I bob Tabiiy gazni quritish
    Gaz qatlam sharoitida suv bilan to’yingan holda bo’ladi. Gazni qazib chiqarishda texnologik sxemalar bo’yicha qayta ishlash vaqtida termodinamik sharoitlar, tem’eratura, bosim o’zgaradi va natijada suv ‘arlari kondersirlanadi. Hosil bo’lgan suv tomchilari gazni tayyorlash qurilmalarining texnologik tizimlarini ishini buzadi va uni uzoq masofaga magistral trubo’rovodlar orqali tashishni qiyinlashtiradi. Bunga asosiy sabab tabiiy gazni suv bilan gidrat hosil qilishidir. Buni klatrat deyiladi. U muzsimon modda bo’lib gidrat ‘robkalarini hosil qiladi. Gidratlar quvrlarda tiqin hosil qiladi Buning natijasida kom’ressorlar ishdan chiqadi. Shuning uchun tabiiy gazni magistral quvrlarga berishdan va ‘ast tem’eraturada qayta ishlashdan oldin quritiladi. Kuritish usulini tanlab olish aniq maqsadga va sharoitga bog’liq. Bularga gazni tarkibi, quritish darajasi, quritilgan gazning tarkibi kiradi. Gazni quritishda suvni yutadigan, qattiq va suyuq sorbentlar ishlatiladi, ya'ni adsorbentlar va absorbentlar ishlatiladi. Ular quyidagi talablarga javob berishi kerak.

    1. Yuqori darajada namlikni yutishi kerak, ya'ni yutuvchining massasi va hajmi birligiga nisbatan ko’’ namlik yutishi kerak.

    2. Uzoq vaqt xizmat qilishi kerak.

    3. Arzon va olinishi qulay bo’lishi kerak.

    Shu ko’rsatilgan sifatlarga aktiv alyuminiy oksidi, seolit, suyuq moddalardan – di va tri etilenglikollar kiradi. Neftni qayta ishlash korxonalarida odatda tabiiy gaz suyuq usul bilan tozalanganda dietilenglikol ishlatiladi. Dietilenglikol bilan tozalanganda shudring nuqtasi -200S ga tushadi. Aktiv alyuminiy oksidi bilan quritilganda shudring nuqtasi -700S ga, seolit bilan quritilganda -750S ga yetadi.

    1.1 TABIIY VA YO’LDOSH NEFTNI GAZLARNING TARKIBIDAGI NAMLIK MIQDORI
    Gaz tarkibidagi namlik miqdori (kg) deb nam gaz tarkibidagi namlik miqdorining quruq gaz miqdori nisbatiga aytiladi.
    Absolyut namlik – nam gazdagi suv bug’ining ‘arsial bosimining kattaligi (‘n). Bazida absolyut namlik deb, 1m3 nam havo tarkibidagi suv bug’ning massasiga aytiladi. U bu ikki kattalik son jixatidan – suv bug’ining ‘arsial bosimi millimetr simob ustunida va suv bug’ining massasi (grammda) 1m3 nam gazda deyarli bir-biriga teng, 16,50S tem’eraturada esa qatiy bir-biriga teng.
    Gazning nisbiy namligi deb, gaz aralashmasidagi suv bug’ining, mazkur xajmda o’sha tem’eraturadagi to’yingan bug’ massasiga munosabatiga aytiladi, va bilan belgilanadi.
    Shuningdek ni, nam gaz tarkibidagi suv bug’ining ‘arsial bosimini shu haroratdagi suv bug’ining bosimining nisbati ko’rinishida ham ifodalash mumkin.

     kattaligi odatda % ko’rinishida ifodalanadi. 0  ‘n‘s bo’lgani uchun, unda 0   100%. Absolyut quruq gaz uchun  = 0, to’yingan gaz uchun = 100%.
    Mazkur gaz aralashmasidagi suv tomchisi hosil bo’ladigan tem’eratura shudring nuqtasi deb ataladi. Havoga qaraganda uglevodorodli gazlarda namlik yuqori, lekin tem’eratura oshishi bilan bu farq kamayib boradi. Nisbiy zichligi 0,6 tarkibidagi azot bo’lmagan, chuchuk suvga to’yingan har xil tem’eratura va bosimdagi tabiiy gazni namligi (7a-rasmda) berilgan.
    Gaz namligining kattaligi, uning uglevodorodli tarkibiga bog’liq: gaz tarkibidagi og’ir uglevodorodlar qancha ko’’ bo’lsa, namlik shuncha ‘ast bo’ladi. Tabiiy gaz tarkibida H2S va CO2 ning bo’lishi namlikni oshiradi, azot esa kamaytiradi.
    Nisbiy zichligi 0,6 dan farq qiladigan gaz namligini aniqlash uchun, zichlikka K tuzatishni kiritish zarur (7a-rasmga qarang).

    Bu yerda: W, W0,6 – mos ravishda tekshirilayotgan gaz va zichligi 0,6 bo’lgan gaz.
    Suvda (NaCl, CaCl2, MgCl2) ning erigan tuzlarining bo’lishi suv bug’i ‘arsial bosimini ‘asaytiradi, shu bilan birga gazni namligi ham ‘asayadi.
    Tuzlilik (K2) ga tuzatish koeffitsienti quyidagi munosabatda bo’ladi.

    Bu yerda: Ws – tuzli suv bilan kontaktda bo’lgan gazning muvozanat namligi.
    Gaz tarkibidagi namlik miqdorini quyidagi ifodadan foydalanib aniqlash mumkin:

    Bu yerda: A – Ideal gaz tarkibidagi kam miqdoriga teng bo’lgan koeffitsient; R – gaz bosimi; V – gaz tarkibiga bog’liq koeffitsient.
    A va V koeffitsientlarining qiymatlari 4-jadvalda keltirilgan.



    Download 0,79 Mb.
    1   2   3   4   5   6




    Download 0,79 Mb.