|
Raqamlashtirish va raqamli transromasiya. Raqamli texnologiyalarning inson resurslarini boshqarishdagi oʻrni
|
| bet | 4/48 | | Sana | 13.05.2024 | | Hajmi | 0,53 Mb. | | #230247 |
Bog'liq Документ Microsoft Word (2)2. Raqamlashtirish va raqamli transromasiya. Raqamli texnologiyalarning inson resurslarini boshqarishdagi oʻrni.
Raqamlashtirish – bu tejamkor ishlab chiqarish tamoyillari asosida biznes jarayonlarini qayta qurish va ularni yanada samarali va moslashuvchan qilish, ma’lumotlar bilan ishlashni boshlash va ular asosida qarorlar qabul qilish imkonini beruvchi raqamli texnologiyalar va tizimlarni (IT tizimlari) joriy etishdir. Bu jarayon ichki xarajatlarni kamaytiradi va samaradorlikni oshiradi.
Raqamlashtirish yoki raqamli texnologiyalarni kompaniyalarning biznes modellariga joriy etish 50 yildan koʻproq vaqt oldin boshlangan. 1964 yilda IBM System/360 ni e’lon qildi, bu kompyuterlarning birinchi oilasi, unumdorlik darajasi har xil, lekin bir xil koʻrsatmalar toʻplamiga ega boʻlgan ilovalarning toʻliq spektrini qamrab olish uchun moʻljallangan.
Ilgari, dasturlar ma’lum bir apparat uchun yozilar edi, ya’ni dastur kodini almashtirilganda doimiy ravishda yangilab turish kerak edi. S/360 bilan bu endi kerak emas. Bu xususiyat mijozga arzon modeldan foydalanish, keyin esa kompaniya oʻsishi bilan murakkabroq tizimga – dasturiy ta’minotni qayta yozishni talab qilmasdan yangilash imkonini berdi. Ushbu ilgʻor texnologiya yanada kuchli, kichikroq kompyuterlarning chiqarilishiga olib keldi.
Bu esa 1981 yilda IBM PC tomonidan taqdim etildi. Oʻn yildan kamroq vaqt oʻtgach, koʻplab kompaniyalar oʻz bizneslarini raqamlashtirish uchun shaxsiy kompyuterlardan foydalanishdi (elektron jadvallar, turli hisoblar va matnni qayta ishlash). IBM S/360 va shaxsiy kompyuterlar samaradorlikni oshirishi va kompaniyalarning tezroq va raqobatbardosh boʻlishiga yordam berishi kerak edi. 1983 yilda Novell tarmoqqa ulangan mijoz kompyuterlari bilan oʻzaro aloqa qilish uchun tarmoq protokollari toʻplamiga ega NetWare tarmoq operatsion tizimini taqdim etdi. NetWare shaxsiy kompyuterlarga tashkilot ichida arzon narxlarda muloqot qilish imkonini berdi.
Ilgʻor texnologiyalarning paydo boʻlishi bilan biznes samaradorligi yanada oshdi: avtomatlashtirilgan ish oqimi tizimlari biznes jarayonlarini toʻliq raqamlashtiradi. Mana shunday raqamlashtirishga misollar:
- Elektron jadvallar (VisicCalc - bu shaxsiy kompyuterlar uchun birinchi elektron jadval. Aynan VisiCalc kompyuterlarni biznes hujjatlarini boshqarish vositasiga aylantirgan);
- Ishlab chiqarishni rejalashtirish (ERP - korxona resurslarini rejalashtirish - resurslarni optimallashtirishga yoʻnaltirilgan ishlab chiqarish va operatsiyalarni, aktivlarni boshqarish, mehnat resurslari va moliyaviy boshqaruvni integratsiyalashning tashkiliy strategiyasi);
- Hujjatlarni boshqarish (ECM - har xil turdagi va formatdagi tuzilmagan ma'lumotlarning yagona hayot aylanishini qoʻllab-quvvatlash uchun strategik infratuzilma va texnik arxitektura);
- HR dasturiy ta’minoti (masalan, HR dasturiy ta’minoti);
- CRM - bu mijozlar bilan munosabatlarni boshqarish tizimi.
IT tizimlaridan foydalanmasdan raqamlashtirish va raqamli transformatsiyani amalga oshirish mumkin emas. Axborot tizimlari va raqamli texnologiyalar - avtomatlashtirish, raqamlashtirish va raqamli transformatsiya vositalari hisoblanadi.
Respublikamiz iqtisodiyotiga ham raqamlashtirish va raqamli transformatsiyani rivojlantirish uchun axborot-kommunikasiya texnologiyalarini (AKT) bosqichma-bosqich joriy qilish, axborotlashtirish jarayonlarini jadallashtirish boʻyicha izchil ishlar olib borilmoqda. Istiqlol yillarida sohaning huquqiy asosi yaratilib, “Axborotlashtirish toʻgʻrisida”gi, “Elektron hujjat aylanishi toʻgʻrisida”gi, “Elektron raqamli imzo toʻgʻrisida”gi, “Elektron hukumat toʻgʻrisida”gi qonunlar, hamda Davlatimiz tomonidan chiqarilgan bir qanch qaror va farmonlari, hamda chora-tadbirlari bunda dasturilamal boʻlayapti. Jumladan, Axborotlashtirish toʻgʻrisidagi qonunda quyidagi tushunchalar oʻz aksini topgan:
- axborotlashtirish - yuridik va jismoniy shaxslarning axborotga boʻlgan ehtiyojlarini qondirish uchun axborot resurslari, axborot texnologiyalari hamda axborot tizimlaridan foydalangan holda sharoit yaratishning tashkiliy ijtimoiy-iqtisodiy va ilmiy-texnikaviy jarayoni;
|
| |
