44
-rasm. Umumqo'shin himoya to'plamini «jangovar»
holatga o'tkazish usullari:
a
-
himoya to 'plami «yoping
'ich» holatida kiyilgan; b - himoya to 'plami «yengiga» holatida
kiyilgan; d - himoya to'plami «kombinezon» holatida kiyilgan.
e
43
-rasm. Umumqo'shin himoya to'plami:
a - himoya
plashi; 6 - BL-1Myozda ishlatiladigan himoya qulqopi; v - B3-1M qishda
ishlatiladigan himoya qo 'Iqopi; g - himoya paypog 4;
1
-
orqadagi turumchalarga qadab qo 'yiladigan kalta tasmalar;
2
-
plash yonidagi turumchalarga qadab qo'yiladigan tasmalar;
3 - tasma tutqichlar;
4 - qistirgichlar;
5 - markaziy turumchani ushlab turuvchi joylar;
6 -plash yoniga о 'tqazilgan turumchalar;
7 - yonboshdagi turumchalarni ushlab turuvchi joylar;
8 - ikkita tekstil materialidan tayyorlangan tasmalar;
9
-
plash yengini qisib turuvchi tasma;
10
-
markaziy turumcha.
82
himoya
kastumi
(L-1)
himoya
kombinezoni
yoki
kastyum
kiradi.Umumqo'shin himoya to'plami (OZK) (43,44-rasmlar) himoya yaktagi
(OP-1) himoyalovchi qo'lqop va paypoqlardan tashqi l topgan. Mo'ljal -
maqsadga ko'ra majmua yopinchoq (qo'llarga kiydirilgan) yoki kombinezon
ko'rinishida qo'llanishi mumkin. Majmua yopinchoq tarzida, dushman
tomonidan to'satdan zaharlovchi moddalar, baktyer ial vositalar tashlanganda
yoki
radiofaol
yog'inlar
bo'lganda
hamda
texnika
va
transportni
zararsizlantirish jarayonlarida kuzatiladi. Zaharlovchi moddalar bilan
zararlangan joylarda bo'lganda va kimyoviy hamda baktyer iologik omillar
bilan zararlangan joylarda kuchli shamol turganida, kombinezon ko'rinishida
foydalaniladi.
Odatda, maxsus himoya kiyimini zararlanmagan joyda ( ber kinchoqlar,
xonalar va boshqalar) ish boshlashdan oldin kiyiladi. Mabodo, havo
zararlangan bo'lsa, kiyimni havotozalagichni kiygandan so'ng kiyiladi.
Himoya kiyimini zararlanmagan joyda yechiladi va havo kelayotgan tomonga
yurib, havotozalagich boshdan olinadi. Buning uchun shlem tagiga, boshning
orqa qismiga barmoq kirgiziladi.
Yyengil himoya kostyumi rezinkalangan kapyushonli kurtka, rezinkali
kalishlar bilan biriktirilgan shim, rezinkalangan qo'lqoplardan iborat bo'ladi.
Mazkur
kastum
kimyoviy
xavfli
korxonalarda,
temir
yo'l
va
avtotransportlarda, yadro reaktorlarida talafotlar ro'y ber ganida, urush
davrida dushman tomonidan kimyoviy zaharlovchi moddalar, bakt yer ial
vositalar qo'llanilganda yoki radiofaol moddalar yog'Uganda radiofaol
moddalar va baktyer ial vositalar bilan zararlangan joylarda harakat
qilinganda hamda texnika va transportlarni zararsizlantirish jarayonlarida
ishlatiladi.
83
T/r Tashqi
havo
harorati'C
Odamlarning t yer ini himoyalovchi kiyimlarda bo'lish
vaqti, daqiqalarda
Ho'llanmagan, to'siqli
kombinezon
Ho'llangan, to'siqli kombinezon
1
30
va
yuqori
15-20
60-90
2
25-29
30 gacha
90-120
3
20-24
45 gacha
120-150
4
15-19
120 gacha
180 dan ziyod
5
15
dan
past
180 dan ortiq
-
Bulutli va shamolli havo sharoitlarida hamda soya joylarda odamlarning
tyer isini asrovchi Alohidalovchi himoya kiyimlarida bo'lish, odam tanasi
uchun bezarar bo'lmaydi, chunki havo issiq kunlarda issiqlikni berish va
issiqlik almashinuv jarayoni issiqlikni berish va issiqlik almashinuv jarayoni
izdan chiqadi. Natijada, tananing keskin ravishda qizib ketishiga olib keladi.
Oqibatda nafas olish va yurak faoliyati bo`ziladi. Og'ir holatlarda issiq urish
dardi kelib chiqadi. Shu boisdan odamlarni alohidalovchi kiyimlarda bo'lish
vaqti cheklanadi. Radiofaol changdan saqlanish maqsadida, alo hida
odatdagi kiyimni sharoitga moslashtirish mumkin. Ularning zichligini,
tanaga yopishib turishi uchun ko'krak usti (nagrudniki), kapyushon,
shimlarning yon tomondagi bog'lagichlarni tomondagi bog'lagichlarni
qo'shimcha holda ishlatish kerak. Radiofaol moddalardan himoyalanish
maqsadida qo'l ostidagi narsalardan (shaxsiy, maishiy, sport, ishchi va
boshqa kiyimlar hamda poyabzaldan, zichlashtiruvchi tanaga yopishib turishi
84
uchun ko'krak usti (nagrudniki), kapyushon, shimlarning yon tomondagi
bog'lagichlarni qo'shimcha holda ishlatish kerak. Radiofaol moddalardan
himoyalanish maqsadida qo'l ostidagi narsalardan (shaxsiy, maishiy, sport,
ishchi va boshqa kiyimlar hamda poyabzaldan, zichlashtiruvchi qo'shimcha
narsalar bilan ham foydalansa bo`ladi.
Himoya kiyimlarida ishlash va bo'lish muddatlari vaqt jihatidan
cheklangan.
85
Tyer ini himoya qilish vositalari vazifasiga ko’ra maxsus vositalar bilan
qo’lda mavjud vositalarga bo’linadi. Himoyalanishning tabel vositalaridan
foqaro muhofazasi tuzilmalarining shaxsiy tarkibi zaharlangan joyda ishlash
vaqtida foydalaniladi.
86
L - 1 yyengil himoya kostyumi tyer i qavatlarini va formali kiyimlarni,
zaharlovchi moddalar, radioaktiv moddalar hamda baktyer ial vositalardan
zararlanishdan himoya qilishga mo’ljallangan. U rezina matodan tayyorlangan
bo’lib himoyalanish kostyumi, himoyalanish etigi, va qo’lqopi fartuk kiradi.
Bu vositalar sanoatda plyonka hosil qiluvchi sintetik moddalardan
tayyorlanadi, bular havoni batamom o’tkazmaslik bilan birga, o’ziga tushgan,
zararli modda tomchilardan puxta himoya qiladi. Butun tanani tashqi
muhitdan izolatsiya qilish uchun tyer ini himoya qilish vositalardan komplek
tarzda foydalanadi. Himoyalanish tabel vositalari himoyalanish kiyimlari deb
ataladi.
L – 1 yyengil himoya kostyumi rezina matodan tayyorlanib kapyushonli
ko’ylak, paypoqli shim, podshlemnik va ikki barmoqli himoya qo’lqoplaridan
iborat. Paypoqli shimning yuqori qismiga 2 ta yelka tasmasi va paypoqni
oyoqqa zich qilib bog’lash uchun bog’ichlar tikilgan, L – 1 yyengil himoya
kostyumi yr o’lchovda, bo’yi 165 sm gacha bo’lgan harbiy xizmatchilarga
birinchi, 165 sm dan 172 sm gacha bo’lganlarga ikkinchi, 172 sm dan yuqori
bo’lganlarga uchinchi o’lchovda tayyorlangan bo’ladi.
L – 1 yyengil himoya kostyumi zararlangan joylarda ishlash uchun
zararlanmagan joyda esa formada kiyim kechaklar ustidan kiyiladi.
Plyonkali himoya kostyumi harbiy xizmatchilaning tyer i qavatlarini
zaharlovchi moddalar, radioaktiv moddalar, baktyer ial vositalardan himoyalash
va formali kiyim kechaklar, aslaha - anjomlar, qurollaning zararlanishini
kamaytirish uchun mo’ljallangan.
Plyonkali himoya kostyumi himoya plashi va himoya paypog’idan
iborat bo’lib, polimyer shaffor plyonkali matyer ialdan tayyorlangan.
Plyonkali himoya kostyumi vaqti – vaqti bilan qo’llaniladigan vosita bo’lib
hisoblanadi. Zaharlovchi moddalar va baktyer ial vositalardan zaharlovchi
moddalar va baktyer ial vositalardan zararlanganda maxsus sanitariya
87
ishlovchi o’tkazmasdan yo’qotiladi, radioaktiv moddalardan zararlanganda
dezaktivatsiya o’tkaziladi va qayta ishlatiladi.
Himoya kombinizoni rezina qo’shilgan matyer ialdan tayyorlangan bo’ladi.
Kombinizon yaxlit qilib tikilgan kurtka, shim va kapyushonda iborat.
Kombinizon rezina etik, himoya qo’lqopi bilan birga komplekt holida
qo’llaniladi.
88
89
90
| 