78
12 soat mobaynida ishlashlari, bolalar esa faqat 4 soat foydalanishlari ko'zda
tutiladi. Bolalar uchun R-2B (bolalar-D-detskiy).
Respirator-2 ning kamchiliklari quyidagilardan iborat:
1) nafas olingan havoni kislorod bilan boyitmaydi;
2) zaharlovchi kimyoviy moddalarning gazli va bug'li ko'rinishidan
asramaydi.
Respirator ShB-1 «JIenecroK»ning R-2 dan farqi unchalik katta bo'lmay
yuqori darajadagi sorbsiyalash xususiyatlari bilan ajralib turadi. Undan
tashqari, «Lepestok» ning ishlash muddati o`zoqroq.
Nafas a'zolarini himoyalovchi oddiy vositalar
Bunday vositalar aholi tomonidan xuddi respiratorlardan foydalangan kabi
qo'llanilishi mumkin. Ularning tuzilishi sodda bo'lib, tayyorlash jarayoni ko'p
vaqtni, maxsus ishlovdan o'tgan
matolarni talab etmaydi, kam harajatlidir.
Shu boisdan ham aholining ko'pchiligi uchun ayni oddiy himoya
vositalaridan foydalanish tavsiya qilinadi. Bunday vositalarga oddiy dokadan
tayyorlangan va doka-paxtali niqoblar kiradi. Oddiy dokali niqoblarni
tayyorlash uchun toza doka olinib, 4-6 qavat qilib taxlanadi. Taxlam
o'lchamlari shunday bo'lishi kerakki, u odamning bo’rni va og'zini to'la-to'kis
ravishda ber kitishi zarur.
Doka-paxtali niqobni yaratish uchun 1 metr uzunlikda va eni 50 sm bo'lgan
toza doka, ayniqsa mazkur
maqsadda shasha doka as qotadi, chunki shasha
dokaning teshiklari maydaroq bo'lib, o'zi esa ma'Ium darajada qalinroqligi
bilan oddiy dokadan ajralib turadi. 50 sm enli doka 2 ga bo'linadi. Uning o'rta
qismiga o'lchamlari: uzunligi 30 sm, eni 20 sm, qalinligi 2 sm qilib paxta
qatlami to'shaladi. Dokaning cheti paxta tomon qayriladi. Dokaning paxtadan
tashqari (2-tomonda) qismi, 2 ga qirqiladi, go'yoki shimning oyoq qismi kabi.
Shunda doka-paxtali niqobning 4 ta oyog'i paydo bo'ladi. Pastki oyoqlar bosh
79
ustiga,
yuqori oyoqlar esa, boshning orqa qismiga bog'lanadi. Bunday niqob
og'iz va burun teshiklarini zich qilib ber kitishi kerak (40-rasm).
40-rasm. Paxta-dokali niqob.
Doka-paxtali niqoblar, odatda, 1 marta foydalanish uchun tavsiya etiladi.
Ammo, unga yaxshilab ishlov ber ilsa (dezinfeksiya, degazatsiya), imqoniyat
yo'q joylarda, qaytadan ishlatish mumkin.
Respiratorlarning ishlash muddati tugagach, changi qoqilib,
ichki tomoni
sathi nam latta bilan artiladi.
Ko'zni himoyalovchi maxsus ko'zoynaklar shaxsiy himoya vositalaridan
biri bo'lib, ular ko'zlarni yorug'lik nurlanishidan saqlaydi. Ularning ishlash
prinsiplarining asosi bo'lib, fotoxrom va infraqizil yorug'lik so`zg'ichlari
xizmat qiladi. Bunday ko'zoynakdan foydalanish,
ehtiyotkorlik bilan amalga
oshirilishi kerak. Ommaviy qirg'in qurollari qo'llanilgan o'choqlarda,
ko'zoynaklardan foydalanib bo'lgach, ularga yaxshilab ishlov ber ilishi va
g'ilofga solib qo'yish lozim (41-rasm).
Aytilganlardan tashqari, nafas
yo'llarini
salbiy
omilfardan himoyalash maqsadida, changga qarshi
matoli niqoblardan (ChQMN) ham foydalanilsa
bo'ladi.
Ularga misol qilib, ChQMN-1 (PTM-1) ni
keltirish mumkin. Bunday niqob 2-4 qavatli matodan
tayyorlanib, tiniq varaqlar qo'yilgan ko'z o'rinlari
ochiladi. Uni boshga biriktirish uchun chetlariga
41-rasm. Kuzni himoyalovchi markali
vosita:
OP F / -
