• Asosiy tushuncha va ta’riflar
    		•

    Hayot faoliyati xavfsizligi fani




    Download 1.27 Mb.
    bet6/148
    Sana17.05.2023
    Hajmi1.27 Mb.
    #60750
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   148
    Bog'liq
    HAYOT FAOLIYATI XAVFSIZLIGI
    1-makta ma\'rifat soati 13.09.2022, Skalyar va vektor maydonlar. Ularning xarakteristikalari, A, Mustaqil ta\'lim, 12, Lecture - 35, ustoz qo\'shiq sh\'er, Labaratoriya ish C , axb 2, axb 3, shablon, technology in our life, “Daromad-iste′mol chizig`i” tahlili-fayllar.org (1), 1 Jamiyat taraqqiyotida ta’lim-tarbiyaning tutgan o‘rni nimada J-fayllar.org
    Hayot faoliyati xavfsizligi fani — inson hayotiy faoliyati uchun qulay sharoitlar yaratish va insonni texnosferadagi antropogen hamda tabiiy xavfiardan hirnoyalashga qaratilgan tadbirlar majmui va vositalar tizimini o‘rganadi.
    Hayot faoliyati xavfsizligi - insonni texnosfera bilan qulay va o‘zaro xavfsiz ta’sirini o‘rganuvchi fandir.
    Inson uchun qulay va xavfsiz faoliyat sharoitini yaratish quyi- dagi vazifalarniyechishni talab etadi:

    1. Xavflar identifikatsiyasi, ya’ni xavf manbalari, yuzaga kelish sabablarini soniy baholash va tahlil etish.

    2. Iqtisodiy samarali yo‘llar asosida xavflarni bartaraf etish yoki xavfli va zararli omillar ta’sirini bartaraf etish.

    3. Xavfii va zararli omillar ta’siri oqibatlarini bartaraf etish va mavjud xavfiardan himoyalash.

    4. Yashash muhitining qulay (“komfort”) holatini yaratish.

    Hayot faoliyati xavfsizligi sohasidagi amaliy vazifalarning
    asosiy yo‘nalishlari baxtsiz hodisalar sabablarini oldini olish va xavfli holatlarni yuzaga kelishini bartaraf etishdan iboratdir.
    Hayot faoliyati xavfsizligi insonning hayotida sodir bo ‘ladigan turli shakldagi xavflarni bartaraf etish va ulardan himoyalanish yo ‘llarini о ‘rganishga qaratilgan nazariy fandir. U keng qamrovli ilmiy-amaliy izlanishlar va tadqiqotlar asosida rivojlanib, tako- millashib boradi.
    Insonning hayot faoliyati xavfsizligini ta’minlashda, ilmiy-na- zariy izlanishlar asosida vujudga kelgan qonunlar, nizomlar, stan- dartlar, ko‘rsatmalar, qoidalar va sanitar-texnik me’yorlar hamda ulami o‘rganish bo‘yicha uzluksiz ta’lim-tarbiya tizimini vujudga keltirish, uni rivojlantirish muhim o‘rin to‘tadi.
    Fanining asosiy maqsadi insonning barcha ko'rinishdagi fao­liyati davrida yuzaga keladigan xavfli omillar, ularning kelib chiqish sabablari va bartaraf etish yo‘llari, faoliyat xavfsizligini ta’minlash hamda ishlab chiqarishdagi faoliyatida xavfsiz va sogMom ish sha­roitiarini yaratish bo‘yicha nazariy bilim berish va amaliy ko‘nik- malar hosil qilish orqali bakalavrlarning ijodiy-ilmiy kasbiy kom- petentlikni shakllantirish va rivojlantirishdan iboratdir.
    Yuqoridagilarga mos holda bo‘lajak bakalavrlar fanni o'rganish davomida quyidagilarni nazariy jihatdan o‘zlashtirishlari lozim:
    -- inson faoliyat xavfsiziigini xarakterlovchi asosiy prinsiplar, uslublar va vositalar tizimi;
    -xavfsizlik tizimi. uning tahlili va optimaUashtirish dasturlari. Faoliyat xavfsiziigini boshqarish yoMIari;

    • faoliyat xavfsizligining huquqiy va tashkiliy asoslari. Hayot faoliyati xavfsizligi bo‘yicha qonunlar, standartlar tizimi, nizomlar, ko‘rsatmalar, qurilish va sanitariya me'yorlari va boshqa me’yoriy hujjatlar, ularni amalda bayotga tadbiq etish;

    -ishlab chiqarishda faoliyat xavfsiziigini ta’minlash, sog‘iom va xavfsiz ish sharoitlarini yaratish bo‘yicha rejali tadbirlar ishlab chiqish;
    -ishlab chiqarishdagi baxtsiz hodisalarni tahlil qilish, ularni tekshirish va hujjatlashtirish tartiblari;
    -inson hayot faoliyati xavfsiziigini ta’minlashning iqtisodiy samaradorligini oshirish, baxtsiz hodisalar sabablarini aniqiash us- lublari;
    -xavfsiz mehnat sharoitini ta’minlashga qaratilgan shaxsiy himoya vositaiari bilan ishchi-xizmatchilarni ta’minlash tartibi va ulardan foydalanish yo‘llari;

    • sog‘lom va xavfsiz mehnat sharoitini yaratish bo‘yicha sanitar- gigienik tadbirlar ishlab chiqish;

    • ishlab chiqarishdagi texnika vositalaridan, mashina-mexanizm- lar, qurilmalar va moslamalardan foydalanishdagi xavfsizlik qoida- lari;

    -yong‘in xavfsizligi: yong‘irming kelib chiqish sabablari, uning oldini olish, yong‘inni o‘chirish texnika vositalariva usullari;
    -favqulodda hodisalar va tabiiy ofatlar vaqtida inson hayot faoliyati xavfsiziigini ta’minlash;

    • Yuqorida qayd etilgan nazariy bilimlarga asoslangan holda har bir mutaxassis fanni o‘rganish bilan quyidagi amaliy umumkasbiy kompetentlikka ega bo'lishlari lozim:

    -xavfli va zararli ishlab chiqarish jarayonlarini baholash;
    -hayot faoliyati xavfsizligi bo‘yicha maqbul variantlarni tanlashda mustaqil qarorlar qabul qilish;
    -ishchi va xizmatchilarga xavfsizlik texnikasi bo‘yicha yo‘- riqnomalar o‘tish va ularni hujjatlashtirish;

    -malakali ravishda baxtsiz hodisalarni tekshirish va ularning sabablarini aniqlash;

    • mehnat muhofazasi bo‘yicha ko‘rsatmaiar tuzish;

    -ishlab chiqarish xonalari va ish joylarining sanitar-gigienik bolatini belgilovchi ko‘rsatkichlarni (gazlanganlik va changlanganlik darajasi, shovqin va titrash. yoritilganlik, harorat, nisbiy namlik, havoning harakatlanish tezligi, havo bosimi va b.) aniqlovchi asbob- uskunalar va jihozlardan foydalana bilish;

    • o‘t o‘chirgichlar va o‘t o‘chirish texnikalarini ishlata bilish:

    • favqulodda vaziyatlarda qishloq xo’jalik obyektlarining barqa- rorligini baholash va tadbirlar ishlab chiqish;

    • iqtisodiyotning barcha tarmoqlari jumladan, aloqa, axborot- lashtirish va kommunikatsiya sohalari obyektlarida rahbar hamda ishchi-xodimlarni mehnat muhofazasi va favqulodda vaziyatlarda xavfsizlik choralari bo‘yicha o‘qitish hamda ma’naviy tayyorlash;

    -jarohatlanganda yoki shikastlanganda hamda favqulodda vazi­yatlarda birinchi yordam ko4rsatish.
    Asosiy tushuncha va ta’riflar

    Download 1.27 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   148




    Download 1.27 Mb.