Образование и инновационные исследования (2021 год №3)
ISSN 2181-1717 (E)
271
http://interscience.uz
yo’naltiruvchi,tashkiliy, boshqaruv.texnik,
Inson mehnat faoliyati jarayonida bo’ladigan fazo – ish joyi (gomosfera),
doim mavjud yoki vaqti-vaqti bilan xavf paydo bo’ladigan fazoni noksosfera
deyiladi.
Xavfsizlikni taminlashga quyidagi usullar orqali erishiladi:
HFX uslubiy va boshqaruv masalalarining xavfsizlik darajasi va
«T(tavakkal)»ga ob’ektiv ta’siri katta. HFX boshqarilishida inson-muhit
tizimi tushuniladi. HFXni boshqarish ob’ektiv
xavfli holatdan kam xavfli
holatga o’tkazishdir. Bunga iqtisodiy va texnik maqsadga muvofiqlik
shartlariga amal qilinadi. «Inson-muhit», «inson-ishlab chiqarish» va boshqa
tizimlar murakkab ko’p tarkibli uyushmalardan (tizimlardan) hisoblanadi.
Xavflarni o’rganish va tahlil jarayonida tarkiblarga ajratiladi.
Faoliyat modeli: 1-inson; 2-muhit; 3-aks ta’sir qiluvchi aloqalar.
Aniq faoliyat sharoitida bu turkumlar (elementlar) yanada ravshanlashadi.
Shuning uchun faoliyatni loyihalashda uning turkumlarini (elementlarini)
yetarli darajada aniqlab, to’g’ri keladigan axborot manbalaridan foydalanib,
ularning xavfli xususiyatlari topiladi.
Faoliyatni turkumlarga ajratish:
1-inson; 2-mehnat quroli; 3-mehnat vositalari; 4-quvvat (energiya);
5-mehnat mahsulotlari; 6-texnologiya; 7-flora; 8-fauna; 9-ma’lumot;
10-tabiiy iqlim; 11-mehnatni
tashkil etish; 12-jamoa[5]
Ko’rib turganimizdek faoliyat qanchalik murakkab jarayon bo’lsa ,
xavfsizlikni takomillashtirish ham shunchalik katta masuliyatni talab etadi.
Har bir faoliyat turiga ko’ra ongli ravishda xolisona xavfsizlik usullaridan
foydalaniladi. Agar xatarlarsiz muhit yaratishga harakat qilsak, har faoliyat
turi bilan mashg’ul bo’lishda biz soha mazmunida yondashuv va alohida
bilimni talab etadi , bu esa yetarli bilim ko’nikmalarni taqozo etadi.
Xulosa. Xulosa sifatida shuni ta’kidlash mumkinki, xavfsizlikni
ta’minlash faqatgina biryoqlama jarayon emas, balki bahamjihat birgalikda
olib boriladigan umumiy vazifadir. Avvalo,aholi yoshu- qari hayot faoliyati
xavfsizligi nima ekanligini ongli ravishda anglamog’i va shu xavfsizlik
choralariga doimo amal qilmog’I zarur.Bu borada nafaqat mehnat faoliyati,
tabiat, atrof muhit bilan o’zaro bog’liq zanjirga ham zarar yetkazmaslik eng
asosiy masalalardan hisblanadi.Inson tabiat o’zaro bog’liq ekanmi inson
faoliyati xox iqtisodiy, siyosiy, texnogen yoki
gidrometerologik jihatdan
ta’sirda bo’ladi. Mustaqil bilimli shaxs sifatida hayot faoliyati xavfsizligini
ta’minlashni rivojlantirish sohasida aholiga keng ko’lamda tushuntirish
hamda profilaktika ishlarini amalga oshirishni taklif etgan bo’lardim. Zero,
bu yetishib elayotgan yosh avlod uchun asosiy tayanch vazifasini ham o’taydi
deb umid qilaman.
