4.1.1-jadval
Ishlab chiqarish xonalari ish xonasidagi havoning harorati, nisbiy namligi va harakat tezligining normalari30
Yil fasli
|
Ish
kategoriyalari
|
Havoning
harorati, oS
|
Nisbiy namligi, %
|
Harakat tezligi, m/c
|
Sovuq
|
Yengil - I
|
20 – 23
|
60 - 30
|
0,2
|
O‘rtacha og‘irlikdagi-IIa
|
18 – 20
|
60 - 40
|
0,2
|
O‘rtacha og‘irlikdagi-IIb
|
17 –19
|
60 - 40
|
0,3
|
Og‘ir-III
|
16 – 18
|
60 - 40
|
0,3
|
Iliq davr
|
Yengil-I
|
20 – 25
|
60 - 40
|
0,2
|
O‘rtacha og‘irlikdagi-IIa
|
21 – 23
|
60 - 40
|
0,3
|
O‘rtacha og‘irlikdagi-IIb
|
20 –22
|
60 - 40
|
0,4
|
Og‘ir-III
|
18 – 21
|
60 - 40
|
0,5
|
Issiq
|
Yengil-I
|
20 – 30
|
60 - 40
|
0,3
|
O‘rtacha og‘irlikdagi-IIa
|
20 – 30
|
60 - 40
|
0,4 - 0,5
|
O‘rtacha og‘irlikdagi-IIb
|
20 – 30
|
60 - 40
|
0,5 - 0,7
|
Og‘ir - III
|
20 – 30
|
60 - 40
|
0,5 - 1,0
|
4.1.2-jadval
Yilning sovuq va iliq davrida ishlab chiqarish xonalari harorati, nisbiy namligi va havo harakati tezligining yo‘l qo‘yiladigan normalari31
Ish kategoriyalari
|
Havo
harorati, oS
|
Nisbiy
namligi, %
|
Harakat
tezligi, m/c
|
Tashqaridagi
havoharorati, oS
|
Engil - I
|
19 - 25
|
75
|
0,2
|
15 - 30
|
O‘rtacha og‘irlikdagi-II a
|
17 - 23
|
75
|
0,2
|
15 - 30
|
O‘rtachaog‘irlikdagi-IIb
|
15 - 21
|
75
|
0,4
|
15 - 30
|
Og‘ir - III
|
13 - 19
|
75
|
0,5
|
15 - 30
|
Normalarda organizmning tashqi muhitga moslashish faqat tashqi sharoitlarga emas, balki mehnatning og‘ir-yengilligiga bog‘liq holda o‘zgarib turadigan issiqlik hosil qilishi miqdoriga aloqadorligi ham hisobga olinadi. Shunga ko‘ra yengilishlarda, o‘rtacha og‘irlikdagi va og‘irishlarga qaraganda, havoning birmuncha yuqori haroratlarda va harakatining bir muncha kam tezlikda bo‘lishi qabul qilingan.
Yo‘l qo‘yilishi mumkin bo‘lgan normalar yilning sovuq va bir mavsumdan ikkinchisiga o‘tish davrlarida (tashqi havoning) o‘rtacha kundalik harorati –10 oS dan yuqori (yoki muvofiq holda past) doimiy ish joylaridan tashqarida (4.1.1–jadval) bir muncha katta raqamlarda o‘zgarib turishi,yilning issiq paytida esa (4.1.2–jadval) stexlar havosining oshgan harorati (ayniqsa O‘rta Osiyo sharoitida va issiqlik ajralib chiqishi mumkin bo‘lgan stexlarda) issiqlikning aniq ortiqcha bo‘lishini ko‘zda tutadi. Bu tashqi muhitining issiq bo‘lishi bilan birga katta miqdordagi issiqlikni yo‘qotishni qiyinligi bilan bog‘liq.
Biroq bu holda ham normalar yo‘l qo‘ysa bo‘ladigan maksimumni chegaralaydi (ammo O‘rtaOsiyo sharoiti uchu nemas). Issiqlik ajralishi yuqori bo‘lgan stexlarda havoning harakat tezligi ham birmuncha ortiqcha belgilanadi.
Normativ standartlarda xonalarning katta kichikligi, issiqlik va namlik ajratilshning birga uchrashi, doimiy harorat yoki harorat va namlik kabilarni sun’iy usulda tutib turish sharoitlarini hisobga oladigan qator qo‘shimcha tavsiyalar va aniqliklar ham mavjud.
Ko‘rsatib o‘tilgan normalarga qo‘shimcha qilib,SN-245-71 da bayon etilganidek,ish joylarida issiqlikning nurlanish intensivligi 300 kkal.m2 dan yuqori bo‘lganda albatta havo dushlari qurilishizarur ekanligini nazarda tutish lozim. Bunda beriladigan havo harorati va harakat tezligi yil fasliga,ish kategoriyasi va issiqlik nurlarining ko‘p-kamligiga bog‘liq. Ish nechog‘lik og‘ir bo‘lsa, harorat shunchalik past va havo harakati yuqori bo‘ladi.
|
