• Tayanch soʻz va iboralar
  • History of teaching English as a second language to preschool children Reja




    Download 24,19 Kb.
    bet1/4
    Sana25.11.2023
    Hajmi24,19 Kb.
    #105211
      1   2   3   4
    Bog'liq
    2-Mа\'ruza


    2-mavzu. Maktabgacha yoshdagi bolalarga ingliz tilini ikkinchi tilli sifatida oʻrgatish tarixi. History of teaching English as a second language to preschool children
    Reja:

    1. Ikkinchi til paydo boʻlish sabablari va uning shakllanishining tabiiy tamoillarini hisobga olgan holda insoniy aloqa tarixini oʻrganish.

    2. Ikkinchi til oʻrgatishda qanday yutuqlarga erishishimiz mumkinligi haqida metodikalar bilan tanishish.



    Tayanch soʻz va iboralar: chet tili,mtt,maktab,universitet,muloqot,birlamchi muloqot, malaka,koʻnikma, kommunikativ kompetensiya, lingvistik kompetensiya, sotsiolingvistik kompetensiya, pragmatik kompetensiya, nutqiy faoliyat turlari, amaliy maqasd, tarbiyaviy maqsad, rivojlantiruvchi maqsad.

    Soʻnggi bir necha yil ichida chet tilini oʻrganish oʻz-oʻzini rivojlantirish usuli emas, balki zaruratga aylandi. Chet tili nafaqat maktab va universitetlarda, balki koʻplab qoʻshimcha maktabgacha ta'lim tashkilotlarida ham ta'limning majburiy tarkibiy qismiga aylandi.


    Jamiyatda chet tiliga boʻlgan talab, bir tomondan, ota-onalarning til nafaqat zamonaviy shaxsni tarbiyalash omili, balki uning jamiyatdagi ijtimoiy va moddiy farovonligining asosi ekanligini tushunishi. , boshqa tomondan, hozirgi vaqtda chet tilini erta oʻrganishni ayniqsa mashhur va dolzarb qilish. Agar 20 yil oldin tilni bilish faqat ayrim sohalar ishida talab qilinsa, hozirda kamida bitta chet tilini bilish majburiy hisoblanadi.
    Chet tilini oʻrgatishning asosiy muammosi - oʻquvchining yoshi. Ma'lumki, bolalar oʻrganishga koʻproq moyil. Yaqin vaqtgacha oʻqitish metodikasi maktab yoshidagi bolalarga qaratilgan boʻlsa, endi ota-onalar chet tilini imkon qadar erta oʻrganishga intiladi. Maktabgacha yoshdagi bolalarga chet tilini oʻrgatishning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:

    • bolalarda chet tilida birlamchi muloqot koʻnikmalarini shakllantirish;

    • oʻz maqsadlariga erishish uchun chet tilidan foydalanish, muloqotning real vaziyatlarida fikr va his-tuygʻularni ifodalash qobiliyati;

    • chet tillarini keyingi oʻrganish uchun ijobiy fikrlashni shakllantirish;

    • boshqa mamlakatlar hayoti va madaniyatiga qiziqish uygʻotish.

    Chet tilini oʻrganishni boshlash uchun maktabgacha yosh ayniqsa qulaydir: bu yoshdagi bolalar lingvistik hodisalarga ayniqsa sezgir, ularda nutq tajribasini, tilning "sirlarini" tushunishga qiziqish paydo boʻladi. Ular oz miqdordagi til materialini oson va mustahkam yod oladilar va uni yaxshi takrorlaydilar. Yoshi bilan bu qulay omillar kuchini yoʻqotadi.
    Chet tilini oʻrganish uchun erta yoshni afzal koʻrishning yana bir sababi bor. Bola qanchalik yosh boʻlsa, uning ona tilida soʻz boyligi shunchalik kam, lekin shu bilan birga, uning nutqqa boʻlgan ehtiyoji ham kamroq boʻladi: kichik bolaning muloqot sohalari katta yoshli bolaga qaraganda kichikroq, u hali ham hal qilishi shart emas. murakkab kommunikativ vazifalar. Demak, u chet tilini oʻzlashtirganda ona va chet tillari imkoniyatlari oʻrtasida unchalik katta boʻshliqni sezmaydi va uning muvaffaqiyat tuygʻusi katta yoshdagi bolalarnikidan koʻra yorqinroq namoyon boʻladi.
    Bolalarga ta'lim berish maktab oʻquvchilari va kattalarni oʻqitishga qaraganda mutlaqo boshqacha uslubiy yondashuvni talab qiladigan juda qiyin vazifadir. Agar kattalar xorijiy tilda gapirsa, bu uning boshqalarga oʻrgatishi mumkinligini anglatmaydi. Uslubiy jihatdan nochor darslarga duch kelgan bolalar uzoq vaqt davomida chet tilidan nafratlanishi, oʻz qobiliyatlariga ishonchini yoʻqotishi mumkin. Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan faqat tajribali mutaxassislar ishlashi kerak.
    Maktabgacha yoshda, bolalarga ingliz tilini oʻrgatishda, ingliz tilini oʻrganishning dastlabki bosqichida quyidagi jihatlarni oʻz ichiga olgan kommunikativ kompetentsiya asoslarining bosqichma-bosqich rivojlanishi mavjud:

    • oʻqituvchi, ona tilida soʻzlashuvchi yoki notiqdan keyin ingliz soʻzlarini fonetik nuqtai nazardan toʻgʻri takrorlash qobiliyati, ya'ni eshitish diqqatini, fonetik eshitish va toʻgʻri talaffuzni bosqichma-bosqich shakllantirish;

    • ingliz tilidagi lugʻatni oʻzlashtirish, mustahkamlash va faollashtirish;

    • ma'lum miqdordagi oddiy grammatik tuzilmalarni oʻzlashtirish, izchil gap qurish.

    Toʻgʻridan-toʻgʻri ta'lim faoliyatini oʻtkazish metodikasi bolalarning til qobiliyatlari tuzilishining yosh va individual xususiyatlarini hisobga olgan holda tuzilishi va ularni rivojlantirishga qaratilgan boʻlishi kerak. Chet tilida muloqot motivatsion va maqsadli boʻlishi kerak. Bolada chet el nutqiga ijobiy psixologik munosabatni shakllantirish kerak va bunday ijobiy motivatsiyani yaratish yoʻli oʻyindir. Oʻyin ham tashkil etish shakli, ham darslarni oʻtkazish usuli boʻlib, unda bolalar inglizcha lugʻatning ma'lum zaxirasini toʻplaydi, koʻplab she'rlarni, qoʻshiqlarni yodlaydi, qofiyalarni sanaydi va hokazo.
    Mashgʻulotlarni oʻtkazishning bunday shakli til va nutq koʻnikmalarini egallash uchun qulay shart-sharoitlarni yaratadi. Oʻyin faoliyatiga tayanish imkoniyati chet tilida nutq uchun tabiiy motivatsiyani ta'minlash, hatto eng oddiy gaplarni ham qiziqarli va mazmunli qilish imkonini beradi. Chet tilini oʻrgatishdagi oʻyin oʻquv faoliyatiga qarshi emas, balki u bilan uzviy bogʻliqdir.
    Toʻgʻridan-toʻgʻri ta'lim faoliyatidagi oʻyinlar epizodik va izolyatsiya qilinmasligi kerak. Til oʻrganish jarayonida boshqa faoliyat turlarini birlashtiradigan va birlashtiradigan oʻzaro faoliyat oʻyin texnikasi kerak. Oʻyin texnikasi xayoliy vaziyatni yaratishga va bola yoki oʻqituvchi tomonidan ma'lum bir rolni qabul qilishga asoslangan.
    Oʻquv oʻyinlari vaziyatli, musobaqali, ritmik-musiqiy va badiiy oʻyinlarga boʻlinadi.

    • Vaziyatli oʻyinlar ma'lum bir sababga koʻra muloqot holatlarini taqlid qiluvchi rolli oʻyinlarni oʻz ichiga oladi. Rolli oʻyin - bu oʻyin faoliyati, uning davomida bolalar ma'lum rollarda, turli xil hayotiy vaziyatlarda, masalan: sotuvchi-xaridor, shifokor-bemor, aktyor va uning muxlisi va boshqalar.

    Ular, oʻz navbatida, reproduktiv xarakterdagi oʻyinlarga boʻlinadi, bunda bolalar odatiy, standart dialogni takrorlash, uni muayyan vaziyatga qoʻllash va turli modellardan foydalanish va oʻzgartirishni talab qiladigan improvizatsiya oʻyinlari.
    Masalan, standart dialoglar:

    • Show me (koʻrsating) – oʻqituvchi mavzuni nomlaganida va bola kerakli soʻz tasviri tushirilgan kartaga borishi va uni koʻrsatishi kerak

    • What’s this? Oʻqituvchi soʻzlarni koʻrsatadi, bolalar soʻzlarni nomlaydi.

    • What’s missing? (nima etishmayapti)

    • What’s doesn’t belong? (bu ortiqcha)

    • «Волшебное зеркало» - maqsad: diqqatni rivojlantirish. Hayvonlar niqobidagi bolalar oynaga yaqinlashadilar. Sehrli oynada bir nechta hayvonlar aks ettirilgan. Bolalarga kimni va qancha miqdorda koʻrishlarini aytish kerak. Masalan: I see a dog. I see five dogs.

    Raqobatli oʻyinlar lugʻat va savodxonlikni oʻzlashtirishga hissa qoʻshadigan oʻyinlarning aksariyatini oʻz ichiga oladi. Til materialini yaxshiroq bilgan kishi gʻolib hisoblanadi.
    Bular barcha turdagi krossvordlar, ''auksionlar'', lingvistik vazifalar bilan stol oʻyinlari, buyruqlarni bajarish. Krossvordlar har qanday mavzuda boʻlishi mumkin: hayvonlar, mevalar, sabzavotlar, mebellar, oʻyinchoqlar va boshqalar. Jamoalar boshqacha. Sinfda bolalar oʻyinni oʻynashlari mumkin: "Simons says" - bu oʻyinning maqsadi kognitiv qiziqishlarni rivojlantirishdir. Bolalar oʻqituvchining yonida turishadi. Bolalarning vazifasi oʻqituvchining koʻrsatmalariga amal qilishdir. Masalan: Qoʻllar yuqoriga! Oʻtir! Sakramoq! Yugur! Va hokazo. Ushbu oʻyinni oʻtkazish jarayonida turli mavzulardagi leksik materiallar qoʻllaniladi.
    Ritm-musiqiy oʻyinlar - bu nafaqat muloqot qobiliyatlarini oʻzlashtirishga, balki nutqning fonetik va ritm-melodik jihatlarini yaxshilashga yordam beradigan sheriklar tanlovi bilan dumaloq raqslar, qoʻshiqlar va raqslar kabi an'anaviy oʻyinlarning barcha turlari. tilning ruhi, masalan: ''Nuts and May'', “What’s your name”, “I like my friends”, “Heard, shoulders, knees and toes” va boshqalar.

    Download 24,19 Kb.
      1   2   3   4




    Download 24,19 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    History of teaching English as a second language to preschool children Reja

    Download 24,19 Kb.