Mustaqillikyillaridabuyukajdodlarimizxotirasigabo‘lgane’tiborvatarixiyshaharlarimizyubileylariningxalqaromiqyosdanishonlanishi

Download 10,97 Mb.
bet	48/163
Sana	25.11.2023
Hajmi	10,97 Mb.
	#105408

1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 ... 163

Bog'liq
Мажмуа янги тарих 2022

YUNESCObilanhamkorlikdamamlakatimizdavaxalqaromiqyosdakengnishonland

4.Mustaqillikyillaridabuyukajdodlarimizxotirasigabo‘lgane’tiborvatarixiyshaharlarimizyubileylariningxalqaromiqyosdanishonlanishi

Mustaqilliksababmilliymadaniyatimiz, jahonsivilizatsiyasitaraqqiyotigabebahohissaqo‘shganbuyukbobokalonlarimizningma’naviymerosiqaytadano‘rganildivatiklandi. Xalqimizulardanbahramandbo‘lishgamuyassarbo‘ldi.

Mustaqillikyillaridaxalqimizma’naviyatiningyulduzlaribo‘lganbuyukallomalarimizningtavalludtopgansanalariYUNESCObilanhamkorlikdamamlakatimizdavaxalqaromiqyosdakengnishonlandi:
• 1991-yil — AlisherNavoiytavalludining 550 yilligi;
• 1992-yil — Boborahim Mashrab tavalludining 350 yilligi;
• 1993 -yil — Zahiriddin Muhammad Bobur tavalludining 510 yilligi;
• 1994 -yil — Mirzo Ulug‘bek tavalludining 600 yilligi;
• 1996-yil — Amir Temur tavalludining 660 yilligi;
• 1997-yil — Abdulhamid Sulaymon o‘g‘li Cho‘lpon tavalludining 100 yilligi;
• 1998-yil — Ahmad al-Farg‘oniy tavalludining 1200 yilligi;
• 1999-yil — „Alpomish“ dostonining 1000 yilligi;
• 2000 -yil — Burhoniddin Marg‘inoniy tavalludining 910 yilligi;
• 2000 -yil — Kamoliddin Behzod tavalludining 545 yilligi;
• 2001-yil — „Avesto“ yaratilganligining 27 00 yilligi.
Buyuk allomalarimiz, mutafakkirlarimiz yubileylari munosabati bilan ularning o‘nlab nodir va noyob asarlari o‘zbek, ingliz, fransuz, nemis, yapon va

boshqa tillardanashr etildi, haykallar o‘rnatildi, ziyoratgoh maydonlari, bog‘lar yaratildi.
1991-yilda buyuk bobomiz Alisher Navoiy tavalludining 550 yilligi keng nishonlandi. Shu yili O‘zbekiston Fanlar akademiyasi Adabiyot institutiga Alisher Navoiy nomi berildi, Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti ta’sis etildi. Yubiley yilida“Lison ut-tayr”, “Sab’ayi sayyor”, “Farhod va Shirin”, “Layli va Majnun”, “Hayrat-ul Abror” asarlari nashr qilindi, kinofilmlar va sahna asarlari yaratildi. 1991- yil 28 - sentabr kuni Toshkent shahrida barpo etilgan Nizomiddin Mir Alisher Navoiy haykali va Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy bog‘ining ochilish marosimi bo‘lib o‘tdi.
1994-yil oktabr oyida Mirzo Ulug‘bek tavalludining 600 yillik yubileyi tantanalari bo‘lib o‘tdi. Ulug‘bek madrasasi, Ulug‘bek yashagan davrdagi astronomik asboblar, Toshkentdagi Ulug‘bek haykali aks ettirilgan pochta markalari muomalaga chiqarildi. Shu yil 24 - oktabrda Parijda YUNESCOning majlislar zalida “Ulug‘bek va temuriylar davri” mavzusida Xalqaro konferensiya hamda “Ulug‘bek va an’anaviy san’at” ko‘rgazmasi bo‘lib o‘tdi. Bu tadbirlar Mirzo Ulug‘bek qoldirgan ilmiy merosning umuminsoniy qadriyatga aylanishiga ko‘maklashdi.
1998- yil 23- oktabrda Farg‘ona shahrida buyuk alloma Ahmad al-Farg‘oniyning 1200 yillik yubileyi nishonlandi.
Uning noyob ilmiy merosi xalqimizga qaytarildi. Farg‘ona shahrida Al-Farg‘oniy nomi bilan bog‘ yaratildi va buyuk allomaga haykal o‘rnatildi.

Jamiyat ma’naviyatini yuksaltirishda tarixiy xotira, ajdodlar tarixini bilishning, milliy-axloqiy qadriyat hamda an’analarning, muqaddas dinimizning o‘rni va ahamiyati katta. Biron-bir xalq o‘z tarixini bilmay, asrlar osha yaratilgan ma’naviy merosga tayanmay va uni yanada rivojlantirmay turib o‘z kelajagini tasavvur eta olmaydi. Shu boisdan mustabid tuzum davrida soxtalashtirilgan xalqimiz tarixini xolisona, haqqoniy yoritish, barcha o‘quv maskanlarida Vatan tarixini o‘qitish borasida muhim tadbirlar amalga oshirildi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi davlat va jamiyat qurilishi akademiyasi qoshida

1996-yilda “O‘zbekistonning yangi tarix markazi” tashkil etildi. O‘zbek xalqi va O‘zbek davlatchiligi tarixini,tariximizning boshqa sahifalarini xolisona ilmiy asosda yoritish vazifalari Prezident I. A. Karimovning bir guruh tarixchilar bilan 1998-yil iyun oyida bo‘lgan suhbatida, Vazirlar Mahkamasining 1998-yil 27-iyulda qabul qilingan “O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi tarix instituti faoliyatini takomillashtirish to‘g‘risida”gi qarorida belgilab berildi. Mustaqillik yillarida Vatanimiz tarixini yoritish va o‘rganish masalalari partiyaviylik, sinfiylik yondaShuvlaridan, hukmron kommunistik mafkuraga xizmatkor bo‘lishdan xalos etildi. Necha 10 yillar davomida buzib ko‘rsatilgan yoki so‘z ochilmay kelgan tarixiy voqealarni xolislik, tarixiylik, haqqoniylik tamoyillari asosida yoritilgan qator ilmiy asarlar, darsliklar va o‘quv adabiyotlari yaratildi.
Mamlakatimiz Xitoy, Hindiston, Eron, Misr kabi qadimiy davlatlar qatorida turadi. Milliy davlatchiligimiz qadimiy, diyorimiz yirik davlat arboblari bilan mashhur. Bobomiz Amir Temur mamlakatimizni jahondagi eng qudratli davlat darajasiga ko‘targan. Sobiq Ittifoq davrida ko‘hna tariximizning ana Shu qirralari berkitilgan bo‘lsa, mustaqillik davrida o‘zining asl bahosini oldi. Milliy davlatchiligimiz tajribasi, Amir Temur tuzuklari, Forobiy, Alisher Navoiylarning odil davlat qurish haqidagi dono fikr-mulohazalari mustaqillik davrida demokratik huquqiy davlat qurilishida katta madad berdi. Prezident Farmoni bilan 1996-yil Amir Temur yili deb e’lon qilindi.Shu yili mashhur davlat arbobi va sarkarda Amir Temur tavalludining 660 yilligi mamlakatimizda va jahon miqyosida Amir Temur yili sifatida keng nishonlandi. YUNESCO qarori bilan 1996-yil aprelda Parijda mashhur davlat arbobi Amir Temur tavalludining 660 yilligiga bag‘ishlangan bir haftalik xalqaro tantanalar bo‘lib o‘tdi. Toshkent shahrida Amir Temurga haykal o‘rnatildi, Temuriylar tarixi davlat muzeyi tashkil etildi. Amir Temurning shaxsi butun ma’rifiy insoniyatning boyligi ekanligi tan olindi.

AmirTemuryubileyimunosabatibilanSamarqandvaShahrisabzdao‘nlabtarixiyobidalarta’mirlanib, qaytatiklandi, yangiinshootlarqurildi, bog‘laryaratildi. SamarqandvaShahrisabzshaharlarimarkazidako‘rkamAmirTemurmaydonibarpoetildivaulug‘vorhaykalo‘rnatildi. Bu shaharlarga „Amir Temur“ ordeni topshirildi.
Vatanimiz ozodligi yo‘lida shahid ketgan Abdulla Qodiriy, Cho‘lpon, Fitrat, Usmon Nosir va boshqa xalq jigarbandlarining nomi, izzat-ikromi, hurmati o‘z joyiga qo‘yildi, asarlari nashr etildi. Prezident Islom Karimov tashabbusi bilan Toshkent shahrining Bo‘zsuv kanali bo‘yida qatag‘on davri qurbonlari xotirasini abadiylashtirish maqsadida “Shahidlar xotirasi” yodgorlik majmuyi bunyod etildi va uning ochilish marosimi2000 - yil 12- may kuni bo‘lib o‘tdi. Mazkur majmua qoshida “Qatag‘on qurbonlari xotirasi“ muzeyi qurilib, 2002-yil 27 -avgust kuni foydalanishga topshirildi. “Shahidlar xotirasi” yodgorlik majmuasi, “Qatag‘on qurbonlari xotirasi” muzeyining tarixiy, siyosiy ahamiyati Shundaki, u bugungi va kelgusi avlodlar uchun qaramlik davrida xalqimiz qanday ayanchli kunlarni boshidan kechirgani, mustaqillik tufayli yurtimizda adolat, shahid ketganlarning xotirasi tiklanganligi to‘g‘risida tarixiy xotira, saboq bo‘lib xizmat qiladi.
1999-yildaToshkentshahridaIkkinchijahonurushiyillaridafashizmgaqarshiVatanozodligiuchunjonfidoetganxalqimizningfarzandlarixotirasiniabadiylashtirishmaqsadida “Xotiramaydoni” majmuasibarpoetildivaShuyili 9- Maykuniuningochilishmarosimibo‘libo‘tdi. Respublika “Nuroniy” jamg‘armasitashabbusibilanjanglardahalokbo‘lgan 400 minggayaqinvatandoshlarimizhaqida 34 jildlik “Xotira” kitobitayyorlandivanashretildi. Haryili 9 - Maykuni “Xotiravaqadrlashkuni” sifatidanishonlanmoqda. Mustaqillikyillaridaamalgaoshirilganbutadbirlarxalqimizningo‘zliginianglashiga, tarixiyxotirasinitiklashgaxizmatqilmoqda. Buyukajdodlarimizxotirasigabag‘ishlabbarpoetilganyodgorlikmajmualarijamiyatma’naviyatiniyuksaltirishga, milliyongvamilliyg‘ururniko‘tarishgahamdaxalqimiz, ayniqsa, yoshlarongidamilliyistiqlolg‘oyalarinishakllantirishgako‘maklashmoqda.
PrezidentShavkatMirziyoyevninge’tiboribilanel-uyurtgamehnatisingganinsonlarninghurmatinijoyigaqo‘yishan’anasidavomettirilmoqda. 2017 -yilningo‘zidabuboradaulkanishlaramalgaoshirildi. ToshkentvaSamarqanddaIslomKarimov (2018-yilQarshida), NamanganviloyatidaIs’hoqxonIbrat, XorazmviloyatidaKomiljonOtaniyozov, Qoraqalpog‘istondaIbroyimYusupov, Farg‘onadaErkinVohidov, QashqadaryodaAbdullaOripov, AndijondaMuhammadYusufxotiralariniabadiylashtirishbo‘yichayiriktadbirlaro‘tkazildi. Ularningnomibilanataladiganmarkazlar, ijodiymaktablartashkiletildi. JizzaxshahridaHamidOlimjonvaZulfiyaxotirasigabag‘ishlabbarpoetilganyodgorlikmajmuasiochildi. Yurtimiztaraqqiyotiyo‘lidafidokoronaxizmatqilgan, milliyadabiyotimizvamadaniyatimizrivojigaulkanhissaqo‘shganatoqlidavlatarbobi, taniqliyozuvchiSharofRashidovtavalludining 100 yilliginishonlanishixalqimizniquvontirdi.
O‘zbekistonPrezidentining 2017 -yil 27 -martdagi “AtoqlidavlatarbobivayozuvchiSharofRashidovtavalludining 100 yilligininishonlashto‘g‘risida”giqaroriasosida 2017 -yil 6-noyabr – SharofRashidovtug‘ilgankuniJizzaxdatantanalitadbirlarbo‘libo‘tdi. JizzaxshahridagitadbirdaO‘zbekistonRespublikasiPrezidentiShavkatMirziyoyevishtiroketib, nutqso‘zladi. O‘zbekistonRespublikasiPrezidentining 2017-yil 25-yanvardagi “O‘zbekistonRespublikasiningBirinchiPrezidentiIslomAbdug‘aniyevichKarimovningxotirasiniabadiylashtirishto‘g‘risida”giqarorigako‘ra, IslomKarimovhaykallariO‘zbekistonpoytaxtiToshkentshahriga, IslomKarimovtug‘ilibo‘sganSamarqandshahrigavaIslomKarimovbirinchirahbarbo‘libishlaganQashqadaryoviloyatiningQarshishahrigao‘rnatildi. Bundantashqari, 2018-yildaShavkatMirziyoyevtashabbusivarahnamoligidaSamarqandshahrida, IslomKarimovdafnetilganhududdayodgorlikmajmuasibarpoetildi. IslomKarimovko‘pyillardavomidafaoliyatolibborganToshkentshahridagiOqsaroyqarorgohidaIslomKarimovnomidagiilmiy-ma’rifiyyodgorlikmajmuasitashkiletildi. Shuningdek, bir qator ko‘chalar va yirik ob’yektlarga Islom Karimov nomi berildi. Prezident farmoni bilan 2018-yil 30-yanvarda Islom Karimov tavalludining 80 yilligi keng nishonlandi, 24 -martda esa Samarqandda xalqaro konferensiya o‘tkazildi.
Mustaqillik yillarimizda yurtimizdagi qadimiy shaharlarning yubileylari respublika va xalqaro doirada keng miqyosda nishonlanadi. Bu shaharlarda ulkan obodonlashtirish ishlari olib boriladi.
1997 -yil Xiva va Buxoro shaharlarining 2500 yillik yubileyi nishonlandi. 2002 yil – Termiz shahrining 2500 yillik yubileyi nishonlandi.
2002 -yil – Shahrisabz shahrining 2700 yilligi nishonlandi.
2003 - yil – Nukus shahrining 70 yilligi nishonlandi va shahar “Do‘stlik” ordeni bilan mukofotlandi.
2006-yil – Qarshi shahrining 27 -00 yilligi nishonlandi.
2006-yil – Xorazm Ma’mun akademiyasining 1000 yilligi nishonlandi.
2007 -yil – Samarqand shahrining 2750 yillik yubileyi o‘tkazildi.
2007 -yil – Marg‘ilon shahrining 2000 - yillik yubileyi o‘tkazildi.
2009 -yil – O‘zbekiston Respublikasi poytaxti Toshkent shahrining 2200 yilligiga bag‘ishlangan tantanali marosim o‘tkazildi.

Download 10,97 Mb.

1 ... 44 45 46 47 48 49 50 51 ... 163

Download 10,97 Mb.