grafik ish. Modelga qarab uning eskizi
va texnik rasmini chizish. O‘qituvchi topshirig‘i asosida bajariladi.
Bu dars oldingi darsning davomi hisoblanib, eskizlar bajarishni mustah- kamlash maqsadida modelning asliga qarab uning eskizi chiziladi.
Ushbu dars amaliy mashg‘ulot tarzida o‘tkazilib, o‘quvchilar o‘qituvchi nazoratida modelning eskizini mustaqil bajarishadi.
Chizmachilik kabinetidagi modellarni o‘quvchilarga tarqatib bergandan keyin ulardan biri o‘quvchilarga namoyish etiladi va uning eskizini bosqichlarda chizilishi yana bir marta qisqa tushuntirib beriladi. O‘quvchilar o‘z qo‘llaridagi modelning eskizini plakatga qarab mustaqil chizishadi va o‘qituvchi o‘quvchilar qanday chizishayotganini kuzatib boradi. Kerak bo‘lgan joyda yordam ham qiladi.
Model eni, balandligi va uzunligini o‘zaro taqqoslab, nisbatlarini aniqlab chizishlariga o‘rgatish zarur. Eskiz chizish paytida chizish asboblaridan foydalanishga yo‘l qo‘ymaslik lozim. Lekin aylanalarni sirkulda ingichka qilib chizib, uning ustidan qo‘l bilan yurgizib chizishga ruxsat berish mumkin.
Texnika taraqqiyotida eskiz qanday rol o‘ynaydi?
Eskiz chizish jarayonida nimalarga ahamiyat beriladi?
Chizmachilik xonasidagi 33.1-chizmadagiga o‘xshaganlardan birining eskizini chizing.
33.1-chizma.
Turli chizmalarni o‘qishni osonlashtirish maqsadida, yangi ixtiro qilinayotgan buyumlarning shaklini tezda qo‘lda chizib, buyum nisbatlarini saqlagan holda chizmachilik asboblarisiz chizilgan aksonometrik tasvir texnik rasm deyiladi.
Detalning texnik rasmi, asosan, izometriya yoki frontal dimetriyada bajariladi. O‘quv jarayonida texnik rasm bevosita modelning o‘ziga qarab yoki uning berilgan ko‘rinishlariga qarab chiziladi. Texnik rasmni kataklangan varaqlarda chizish tavsiya etiladi.
34.1- chizmada izometrik va frontal dimetrik o‘qlarning katak daftarga chizilishi berilgan. Ularning asoslarini izometriya va frontal dimetriyada
-
5 4 3 2 1 O
1
|
5
|
X
|
O
|
2
|
|
|
|
3
|
3
|
|
|
X
|
|
Y
|
Y
|
34.1-chizma.
chizilishi bilan oldinroq tanishilgan edi. Texnik rasmlarda ularning chizilishi oldingilar kabi bir xil. Faqat bu yerda ular ko‘zda chamalab qo‘lda chiziladi. Tekis shakl (aylana)ning texnik rasmini izometriyada chizish. Texnik rasmda aylana elliðs shaklida tasvirlanadi, uni chizish bosqichlarda ko‘rsatildi (34.2-ñhizma). Detalning berilgan ko‘rinishlari (34.3-chizma, a) asosida uning texnik rasmini frontal dimetriyada chizish uchun oldin frontal dimetriya o‘qlari chizib olinadi. So‘ngra detalning oldingi yog‘i uning bosh ko‘rinishidan ko‘zda
„chamalab“ ko‘chiriladi (34.3-chizma, b). Ko‘chirib chizishda kataklardan foydalanish tavsiya etiladi. So‘ngra detalning orqa tomoni y o‘q yo‘nalishida aniqlanadi va rasm taxt qilinadi (34.3-chizma, d).
|
