Ta'limda raqamli texnologiyalarni tadbiq etishning zamonaviy tendensiyalari va rivojlanish omillari
www.tadqiqotlar.uz
26-to’plam dekabr 2023
190
ILGARI SURISH VOSITALARINING ISTIQBOLLARI
Achilov Oybek Rustamovich
Chet tillar kafedrasi v.b.dotsenti, Toshkent davlat transport universiteti.
achilovoybek88@gmail.com
(
https://orcid.org/0000-0002-9071-8678
)
Annotatsiya. Kognitiv semantikada, lisoniy vositalar
orqali shakl va uning
ortidagi zamin ya’ni keng mazmun ifodalanishini
aniqlanish isbotlangach,
freym
semantikasi orqali ilgari surish vositalarining o’ziga xos xususiyatlari, kelib chiqishi va
vazifalari tahlil etiladi.
Kalit so’zlar: kognitiv semantika, strukturaviy-semantik, stilistik konvergentsiya,
kontseptual tassavur, bilim tuzilmasi
Strukturaviy-semantik yondashuv doirasida asosiy e’tibor stilistik konvergentsiyaga
kiruvchi lingvistik vositalar va komponentlarning joylashish
tabiatiga qaratiladi,
konvergentsiyaning funktsional-pragmatik va kognitiv jihatlari odatda ko‘zdan
chetda
qolmoqda. “Kognitiv tilshunoslik sohasidagi mavjud tadqiqotlar kognitiv asosda lug‘at,
grammatika, metaforalarga taalluqlidir, ammo matn va uslubning kognitiv jihatlari kam
rivojlangan” [1,3]. Kommunikativ tilshunoslikning sohalari sifatida tartibga solish, matn
assotsiatsiyasi va matning semantik rivojlanishi nazariyalarini ko‘rib chiqish, matn va
uslubni o‘rganishda kognitiv va kommunikativ yondashuvlarning kesishishiga juda yaqin
ma’noni anglatadi. Shunday qilib, matn assotsiatsiyalari nazariyasi muallif strategiyasini
tushunishni ta’minlaydi, matnning semantik rivojlanish
nazariyasi matnning leksik
tarkibida ifodalangan tushunchalarning assotsiativ va semantik sohalariga e’tibor beradi.
Ilgari surish vositalarning kognitiv-semantik ma’no mohiyatini rivojlanish turlaridan biri
stilistik konvergentsiya bo‘lib, matnning tartibga soluvchi tuzilmalari bilan bog‘liq[2].
Stilistik konvergentsiya gapning kognitiv xususiyatlari doirasida ishlaydi, shuning uchun
