25
Xulosa
“Avtomobil yo‘llarining transport-ekspluatatsion ko‘rsatkichlari asosida
ta’mirlash ishlarini rejalashtirish usulini takomillashtirish” mavzusidagi falsafa
doktori (PhD) dissertatsiya ishi bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlar natijasida
quyidagi xulosalarga kelindi:
1.
Bugungi kundagi respublika umumiy foydalanuvdagi avtomobil yo‘llari
tarmog‘i holati bo‘yicha so‘ngi yillarda olib borilgan ilmiy tadqiqot ishlari natijasida
tarmoqdagi ta’mirtalab yo‘llarning ulushi 65-70 % tashkil etshi aniqlandi.
2.
O‘tkazilgan eksperimental tadqiqot ishlari natijasida yo‘l qoplamasi
ravonligi IRI va PCI ko‘rsatkichlari o‘rtasidagi bog‘liqlik qonuniyatlari aniqlandi.
3.
Qoplama ravonligini 50, 60 va 70 km/soat tezliklarda lazerli profilometr va
smartfonlar yordamida o‘lchangan qiymatlari solishtirilib ularning o‘zaro bog‘liqlik
qonuniyatlari aniqlandi.
4.
Tadqiqotlar natijasida qoplama haroratining 30
o
C dan 60
o
C ga ko‘tarilishi
natijasida yo‘l to‘shamasining umumiy mustahkamligi 181 MPa ga, ya’ni 24% ga
kamayishi aniqlandi.
5.
Amalga oshirilgan ta’mirlash ishlarini yo‘l holatini o‘zgarishiga ta’sirini
tadqiq qilish orqali A373a, 4P12, 4P21, M39b avtomobil yo‘llarida qoplama
ravonligining so‘nggi 6 yilda aniqlangan qiymatlari orasidagi farq 0 dan 7,2 m/km
gacha oshganligi aniqladi.
6.
Avtomobil
yo‘llarining
transport-ekspluatatsion
ko‘rsatkichlari
ma’lumotlar bazasi asosida genetik algoritmlarni qo‘llash orqali yo‘l ta’mirlash
ishlarini rejalashtirish usuli takomillashtirildi.
7.
Ishlab chiqilgan modelni qo‘llash orqali yo‘l tarmog‘ining holatini IRI
ko‘rsatkichi bo‘yicha 3 yilda 4,7 dan 2,01 ga kamaytirishga erishish mumkinligi
aniqlandi.
8.
Avtomobil yo‘llarida ta’mirlash ishlarini rejalashtirish va yo‘l holatini
doimiy nazorat qilib borishda geoaxborot texnologiyalarini (QGIS dasturi) qo‘llash
orqali yo‘l holatini ifodalovchi mavzuli xaritalar Toshkent viloyati yo‘l tarmog‘i
misolida ishlab chiqildi.
9.
Avtomobil yo‘llarini ta’mirlash ishlarini rejalashtirishning takomillashgan
usulini qo‘llashning iqtisodiy samaradorligi 1 km, 1b toifali avtomobil yo‘li uchun
yo‘ldan
foydalanuvchilar
xarajatlarini
kamaytirish
hisobiga
1 yilda
9
169
457
000
so‘mni tashkil qilishi aniqlandi.
