|
JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONSBog'liq 90-96-1JOURNAL OF NEW CENTURY INNOVATIONS
http://www.newjournal.org/ Volume–36_Issue-1_September_2023
92
ta’minlash maqsadida, bir qancha tadqiqot muassasalari tuzilgan.
Milliy iqtisodiyotimizda klasterlarni rivojlantirishning xorijiy tajribalari va
ularning ilg‘or yutuqlaridan foydalanish o‘ziga xos o‘rin tutadi. Misol uchun, Janubiy
Koreyada agroklasterlarni rivojlantirish zaruriyati asosan quyidagi omillar bilan
belgilanganligini ta’kidlagan holda O‘zbekiston sharoitida ham ularni inobatga olish
mumkin
1
. Jumladan:
qishloq xo‘jaligiga davlatning amaliy yordami va qo‘llab-quvvatlashi hamda
islohotlarni amalga oshirishda yetakchiligi;
tarixiy va milliy an’analardan foydalanib, ularni saqlab qolish,
zamonaviylashtirish asosida yangi yo‘nalishlar, masalan agroturizm, mehmonxona
xizmati kabilarni shakllantirish;
hududiy ixtisoslashuv, qishloq xo‘jaligi mahsulotlarining raqobatbardoshligini
oshirish va rivojlanish barqarorligini ta’minlash;
davlat – universitet – ilmiy-tadqiqot – fermer – qayta ishlash – biznesning
birgalikda faoliyat yuritishining o‘zaro mutanosibligini ta’minlash mexanizmi;
olimlar mavqei va ilmiy-tadqiqot natijalarining samarali ekanligi hamda ularni
qo‘llab-quvvatlashning davlat siyosati darajasidagi mavqeining yuqoriligi;
yuqori innovatsiyaga asoslangan ishlab chiqarishni tashkil etishga ustuvorlik
berilishi va uni davlat tomonidan qo‘llab-quvvatlashning samarali mexanizmining
shakllanganligi;
marketing tizimi rivojlanganligi, inson kapitaliga munosabatning yuqoriligi va
uni qishloqda rivojlantirishga ustuvorlik berilishi.
Jahon iqtisodiyotida integratsiya jarayonlarini globalashuvi va chuqurlashuvi
agrobiznesni ichki kuchli va zaif tomonlarini ham, uning bozordagi tashqi
imkoniyatlari va xavf-xatarlarini ham har tomonlama chuqur o‘rganishni taqozo
etmoqda. Аynan ana shu imkoniyatlardan biri agrosanoat guruhini klaster modeli
bo‘yicha tashkil etishdir.
Klaster modeli jahon amaliyotida iqtisodiy guruhni, mintaqani, butun mamlakatni
raqobatbardoshliligini ko‘tarish instrumenti sifatida keng qo‘llaniladi. Klaster
modelini asosiy belgilari:
- guruhni tashqi bozordagi ulushini oshirish imkoniyatiga egaligi;
- joylashgan hududda qulay sharoitlar (xomashyo, malakali personal,
infrastruktura, o‘quv markazlar, ilmiy muassasalar va boshqalar)ni mavjudligi;
- guruhni davlat tomonidan kuchli qo‘llash evaziga qatnashuvchilarning guruhda
samarali ishtirok etish imkoniyatlarini kengligi va boshqalar.
Qishloq xo‘jaligi sohasi rivojlangan xorijiy mamlakatlar tajribasi shuni
ko‘rsatadiki, agrosanoat klasterlari faoliyati qonun (normativ-huquqiy hujjat) bilan
1
Qishloq xo‘jaligi iqtisodiyoti: Darslik / R.X.Ergashev, Sh.Sh.Fayziyeva, S.N.Xamrayeva; – T.: ―Iqtisod-Moliya,
2018.
|
| |
