Xizmatchi dasturlarni ishlab chiqish va ulardan foydalanishda ikkita muqobil
yo‘nalish mavjud. Bular: operatsion tizim bilan integrallashish va avtonom ishlash.
Birinchi holatda xizmat dasturlari tizimli dasturlarda amaliy ish uchun qulayroq qilib,
ularning iste’mol xususiyatlarini o‘zgartirish mumkin. Ikkinchi holatda esa tizimli
dasturiy ta’minot bilan kuchsizroq bog‘langan, ammo foydalanuvchiga ularning
apparat va dasturiy ta’minot bilan o‘zaro aloqasi hamda harakatini alohida sozlash
uchun ko‘proq imkoniyat beradi.
Amaliy daraja.
Amaliy darajadagi dasturiy ta’minot ma’lum ish o‘rnida aniq
topshiriqlar bajaruvchi amaliy dasturlar majmuasidan iborat. Bu topshiriqlarning
spektori ishlab chiqarishdan to ijodiygacha va ko‘ngilochar topshiriqlargacha juda
kengdir. Hisoblash texnikasining tadbiq qilinishi mumkin bo‘lgan sohalarining ulkan
funksional (harakat) diapazoni turli xildagi faoliyat turlari uchun amaliy dasturlarning
mavjudligi bilan bo‘langan.
Amaliy va tizimli dasturiy ta’minotlar o‘rtasida bevosita o‘zaro aloqa mavjud
bo‘lgani uchun (ularning birinchisi ikkinchisiga tayanadi) shuni ta’kidlash kerakki,
hisoblash tizimining universalligi, amaliy dasturiy ta’minotdan foydalanishning
qulayligi va kompyuterning funksional (harakat, vazifa bajarish) imkoniyatlarining
kengligi foydalanilayotgan amallar tizimining tipiga hamda uning yadrosi qanday
tizimli vositalarni o‘z ichiga olganligiga bog‘liq. Operatsion tizimi uch qismdan iborat
bo‘lgan inson-dastur-uskuna majmuining o‘zaro aloqa va harakatini qanday
ta’minlashga ham bog‘liqdir.
Fayllarning arxivli nusxasini yaratish
Hozirda informatsiyalarni saqlash, extiyotsizlik oqibatida ma'lumotlarni
bo’zilishini oldini olish va informatsiyalarni ixcham shaklda saqlash uchun maxsus
arxivlovchi programmalardan foydalaniladi.
Arxivlovchi programmalarni bir necha variantlari mavjud. Biz keng tarqalgian
arj.exe va rar.exe programmalarini kurib chiqamiz.
Programmalarni (fayllarni) arxivlanganda ularning xajmi kamayadi. Qanday
mikdorga kamayishi faylni turiga bog’liq. Masalan matnli fayl arxivlanganda uning
xajmi 70 % ga kamayadi.
Kompyuterlardan foydalanish jarayonida turli sabablarga ko’ra magnit
disklardagi ma'lumotni o’chirish yoki zararlantirish mumkin. Bu magnit diskini ishdan
chiqishi, fayllarning noto’g’ri tahriri yoki faylni extiyotsizlik oqibatida o’chirilishi,
yoki kompyuter virusining zarari natijasida yo’z beradi. Shuning uchun
.foydalanayotgan fayllarning arxiv nusxasini ko’chirish va o’zgartirilayotgan fayllar
nusxasini yangilab turish zarur.
