I ll B O B . A M A L IY D A S T U R IY T A M iN O T
Shaxsiy k o m p u te rla m in g amaliy dasturiy t a ’minoti
deb, foydalanuvchining aniq bir vazifalarini ishlab c hiqish va
bajarishga m o ‘ljallangan tayyor vositalam i tavsiya etuvchi
am aliy dasturlar m ajm u a s ig a aytiladi.
Har bir am aliy dastur m uayyan
opcratsion tizim bosh-
qaruvida ishlaydi. B ugungi kunda istalgan soha da faoliyat
k o ‘rsatuvchilarning m uam m olarini kom puterda im kon qa da r
hal etishga y o lnaltirilgan son-sanoqsiz am aliy dasturlam i
uchratish m um kin. M asalan, nashriyot tizim ida kitob, ju m a l
ya gazeta sahifalarini tayyorlashda keng qoNlaniladigan
M icrosoft W ord, W ordP erfect m atn m uharrirlari, Paint,
Corel
D raw , PhotoS hop, A d o b e Illustrator kabi grafik m uharrirlar,
yoki bu har ikkala m uharrirlarning imkoniyatlarini birlashti-
ruvchi Quark X press, Page M aker, Corel V entura kabi sahifa-
lash tizimlarini e n g o m m a b o p amaliy dasturlar sifatida misol
keltirish m um kin.
B ulardan tashqari, jadva l k o ‘rinishdagi m a ’lum otlam i
qayta
ishlash uchun M S Excel, Lotus 1-2-3, Q uattro Pro kabi
dasturiy m ahsulotlardan foydalanisa, ichki m ashina axborot
tizim ini yaratish uchun esa m axsus M S A ccess, M S Foxpro,
Paradox, Progress va boshqa bir qator m a 'lu m o tla r bazasini
boshqarish tizimlari (M B B T ) yordam ga keladi.
S h unday qilib, yaratilish sababi nuqtai nazaridan
m uayya n s in f yoki so h a iste’m olchilari ehtiyojini qondirishga
qaratilgan bunday am aliy da sturla m ing
yana k o lplab turlarini
sanab o ‘tish m um kin: xususan, fan, t a ’lim, iqtisodiyot, bank,
buxgalteriya, m oliya, tibbiyot va telekom m unikatsiya tizim-
laridagi am aliy dasturlar misolida.
U shbu bobda M icrosoft Office integrallashgan paketi
m ahsulotlaridan sanalgan MS W ord m atn muharriri va MS
Excel elektron jadvali, h am da W in d o w sn in g standart amaliy
dasturlar tu rk u m ig a kiruvchi M S Paint grafik muharriri bilan
am aliy ish olib boriladi.
120
14-ish. M icrosoft W o r d m atn m u h a r r i r i d a ishlash.
Ishning m a q sad i. Talabalarga W ord m atn m uharririda
matnli hujjatlar tayyorlash b o ‘yicha am aliy bilim lar berish.
M a s a la n in g q o ‘yilishi.
W ord matn m uharririning
m enyusi vositalar paneli elem entlaridan foydalanib, turli
shakldagi matnli m a ’lum otlam i tayyorlash.
Q is q a c h a n a z a riy m a ’lu m o tla r. M S W ord - bu
matnli hujjatlam i tayyorlash, tahrir qilish va chop etishga
moNjallangan M icrosoft Office dasturlari guruhiga kiruvchi
za m o n a v iy m atn m uharrirlaridan biridir.. W indow s opcratsion
tizimi b o sh q a m v id a ishlaydigan bu am aliy da stur yordam ida
ixtiyoriy k o ‘rinishdagi m atnli hujjatni
j u d a tez va sifatli
tayyorlash m um kin. U yozuv shriftlarining boyligi, yozilgan
j u m la la m in g orfografik, sem antik xatolarini avtom atik tarzda
tuzata olishi, m atnlarni istalgan k o ‘rinishda va o ‘lchamda
form atlay olishi, m atem atik ifoda va kim yoviy form ulalam i
yozishda qulaylik yaratishi bilan boshqa m atn muharrirlaridan
ajralib turadi. U ning yana bir m u h im xususiyati shundaki,
W in d o w s tizim ida ishlaydigan barcha am aliy dasturlar bilan
o ‘zaro
aloqada
ishlay
oladi.
M asalan,
turli
jadvallar,
diagram m alar, grafiklar yoki rangli rasm lar va shunga
o ‘xshagan bo sh q a turdagi o b ’e k tla m in g m atnda ishlatilishi
talab qilinsa, W o rd d a bu m u a m m o osongina yechiladi.
W ord bilan ishlashda foydalanuvchi uchun W ord
m enyusi va m enyudagi buyruq funksiyalarini takrorlovchi
vositalar panelidagi m axsus tu g m a c h a la m in g vazifalarini
bilish ham m uhim aha m iy atg a ega.
Biz quyidagi topshiriqlar va k o ‘rsatm alar asosida
W ord 2000 m atn muharriri bilan am aliy ish jarayonini
tasvirlagan
b o ‘lsak-da,
a m m o
bu
W ordning
boshqa
versiyalariga nisbatan ham u m u m iy lik xususiyatini saqlab
qoladi.
T o p s h iriq la r
1. W o r d g a kirish.
W ordga kirishning bir
nechta usullari m avjud boMib,
quyidagi asosiy ikki usulni tavsiya etamiz:
1
-usul.
“ П уск” tugm achasi orqali W indow s asosiy
m enyusiga kirib, “ П р о г р а м м ы ” bandi ochiladi va dasturlar
r o ‘yxatidan “ M icrosoft W ord” tanlanib, sic hqonchaning chap
tugm asi bosiladi (1-rasm).
Программы
1-rasm. M S W ordga kirish.
2-usul.
A g a r m avjud b o ‘lsa, W in d o w s ish stolidagi
W ord dasturi yorligN ustida sichqoncha chap tugm asi tez ikki
m arta bosiladi. Natijada ekranda M S W ord dasturi oynasi
na m o y o n b o ‘ladi (2-rasm ga qarang).
2.
K irilch a alilb o d an lotincha alifboga o 'tish va
aksincha.
Kirill alifbosidan lotin a litbosiga o ‘tish uchun tizimli
indikatorlar
panelidagi
klaviatura
indikatori
ustuga
sichqonchaning chap tugm achasi bosiladi. Hosil b o ‘lgan
m enyudan kerakli alifbo tanlanadi (3 -ra sm g a qarang).
Bu am alni
klaviaturada [Alt]+[Shift] (oldin
Alt
tugmasi bosilib, uni q o ‘yib
yuborm asdan
Shift tugmasi
bosiladi) yoki [Ctrl]+[Shift] tugm alar kom binatsiyasidan
foydalanib ham am alga oshirish m um kin.
122
s a r la v h a s a t r i
m e n y u s a tr i
I
I______________
Файл Правка Виц
Вставка Формат Сервис Ia<5mma *
