• O‘rinlarini almashtirish
  • Simmetriyali kriptotizim asoslari




    Download 262,61 Kb.
    bet66/78
    Sana13.12.2023
    Hajmi262,61 Kb.
    #117946
    1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   78
    Bog'liq
    O`zbekiston respublikasi

    Simmetriyali kriptotizim asoslari. Kriptografiya nuqtai-nazaridan shifr — bu kalit demakdir va ochiq ma’lumotlar to‘plamini yopiq (shifrlangan)
    ma’lumotlarga o‘zgartirish kriptografiya o‘zgartirishlar algoritmlari majmuasi hisoblanadi.
    Kalit — kriptografiya o‘zgartirishlar algoritmining ba’zi-bir parametrlarining maxfiy holati bo‘lib, barcha algoritmlardan yagona variantini tanlaydi. Kalitlarga nisbatan ishlatiladigan asosiy ko‘rsatkich bo‘lib kriptomustahkamlik hisoblanadi.
    Kriptografiya himoyasida shifrlarga nisbatan quyidagi talablar qo‘yiladi:

    O‘rinlarini almashtirish shifrlash usuli bo‘yichi boshlang‘ich matn belgilarining matnning ma’lum bir qismi doirasida maxsus qoidalar yordamida o‘rinlari almashtiriladi.
    Almashtirish shifrlash usuli bo‘yicha boshlang‘ich matn belgilari foydalanilayotgan yoki boshqa bir alifbo belgilariga almashtiriladi.
    Gammalashtirish usuli bo‘yicha boshlang‘ich matn belgilari shifrlash gammasi belgilari, ya’ni tasodifiy belgilar ketma-ketligi bilan birlashtiriladi.
    Тahliliy o‘zgartirish usuli bo‘yicha boshlang‘ich matn belgilari analitik formulalar yordamida o‘zgartiriladi, masalan, vektorni matritsaga ko‘paytirish yordamida. Bu yerda vektor matndagi belgilar ketma-ketligi bo‘lsa, matritsa esa kalit sifatida xizmat qiladi.

    O‘rinlarni almashtirish usullari


    Ushbu usul eng oddiy va eng qadimiy usuldir. O‘rinlarni almashtirish usullariga misol sifatida quyidagilarni keltirish mumkin:

    • shifrlovchi jadval;

    • sehrli kvadrat.

    Shifrlovchi jadval usulida kalit sifatida quyidagilar qo‘llaniladi:

    • jadval o‘lchovlari;

    • so‘z yoki so‘zlar ketma-ketligi;

    • jadval tarkibi xususiyatlari.

    Download 262,61 Kb.
    1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   78




    Download 262,61 Kb.

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Simmetriyali kriptotizim asoslari

    Download 262,61 Kb.