Innovatsiyalar vazirligi buxoro davlat universiteti




Download 4,88 Mb.
Pdf ko'rish
bet26/126
Sana29.06.2024
Hajmi4,88 Mb.
#266182
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   126
Bog'liq
13247 1 1A9EEE48773520B6BF4B658DD1DE193166AF19D1 (1)

Issiqlik harorati rejimi.
Shuni alohida qayd etish lozimki, tok 
tuplarini yaxshi va mo‘tadil o‘sishiga, ularning rivojlanishiga, hosilni 
yildan-yilga o‘sib borishiga tuproq haroratining ahamiyati juda katta 
bo‘lib, tuproqda kechadigan barcha jarayonlarga mo‘tadil ta’sir qiladi. 
Ko‘pgina o‘tkazilgan tadqiqotlarda tokni mo‘tadil o‘sishi, yaxshi hosil 
berishi, yuqori sifatli bo‘lishiga issiqlik (temperatura) rejimi asosiy 
omillar turiga kiradi.
Ko‘p yillik ma’lumotlarga ko‘ra, tokni mo‘tadil o‘sishi, mo‘l va 
sifatli hosil berishi uchun tokning vegetatsiya davrlarida uzum 
navlariga bir yilda foydali harorat yig‘indisi 2500
0
C dan kam 
bo‘lmasligini ko‘pgina tadqiqotchilar o‘zlarining ilmiy ishlarida 
ko‘rsatib o‘tishgan. 
Sug‘orma uzumchilik bilan shug‘ullanadigan viloyatlardan 
Buxoro viloyati misolida uning tuprog‘i va iqlim sharoitini misol 
tariqasida tahlil etadigan bo‘lsak, tuprog‘i turli darajada sho‘rlangan, 
iqlimi keskin-kontinental hisoblanadi, viloyatdagi tokzorlar maydoni 
(2018-2020) yillar mobaynida 90,3-148,2-164,7 mm yog‘ingarchilikni 
tashkil etib, ko‘p yillikka nisbatan mos ravishda: 46,9 mm kam; 11-27,5 
mm ko‘p yog‘ingarchilik bo‘lgan va bu o‘simliklarni rivojlanishiga 
yaxshi ta’sir qiladi.
Yog‘ingarchilik asosan, viloyat sharoitida bahor oylarining 
boshlarida va kuzgi-qishki mavsumlariga to‘g‘ri keladi. Yozning issiq 
kunlaridagi o‘rtacha havo harorati Buxoro viloyati sharoitida ushbu 
davrlarda yillar bo‘yicha: 16,0-16,9-16,3
0
C ni tashkil qiladi va bu ko‘p 
yillik ma’lumotlarga yaqin hisoblanadi. 
 
 
 
Eng issiq kunlari iyun-iyul-avgust oylarida kuzatiladi. Kunduzgi 
havo harorati esa ushbu davrlarda 49-50
0
C gachani tashkil etib, 
ma’lumotlar 8-jadvalda keltirilgan. 


53 
Qish fasli quruq va ayozli sovuqlardan iborat bo‘lib, yanvar-
fevral-mart oylarining o‘rtacha havo harorati yillar bo‘yicha mos 
ravishda: 1.7-5.9- foydali harorat yig‘indisi, ya’ni +10
0
Cdan yuqorisi, 
oktyabr oyida 2972
0
C ni va qolgan o‘rganilgan yillarida mos ravishda: 
2886-3004-3074
0
C dan iborat bo‘lgan. Buxoro viloyatida mavjud 
allyuvial tuproqli mintaqalarida uzumzorlarni 
parvarishlashda 
havoning eng pastki harorati qish oylarida (dekabr, yanvar, fevral), 
2018 yilda mos ravishda: 2.8-7.3-7.0 
0
C, 2019 yili +3.8-2.3-3.7
0
C va 
noyabr oyida 

Download 4,88 Mb.
1   ...   22   23   24   25   26   27   28   29   ...   126




Download 4,88 Mb.
Pdf ko'rish

Bosh sahifa
Aloqalar

    Bosh sahifa



Innovatsiyalar vazirligi buxoro davlat universiteti

Download 4,88 Mb.
Pdf ko'rish