44
sm dagisi yirik, 10-18 smdan kattasi o‘rtacha, 10 sm dan kichiklari
esa mayda hisoblanadi. Uzum boshining kattaligi va zichligi
tokning navigagina emas, shuningdek, changlanishi, havo harorati,
namligi, o‘stirish sharoitlari, oziq moddalar va suv bilan
ta’minlanganligiga ham bog‘liq bo‘ladi.
Toj
uzum boshining
skeletini tashkil kiladi. U asosiy o‘q hamda yon shoxchalardan
iborat. Ayrim uzum navlari (masalan, Husaynida) toj uzum pishgan
davrda xam yashil va mo‘rt, ayrimlarida esa (masalan, Toyifida)
yog‘ochlangan bo‘ladi.
Toj gulbanddan shakllangan mevaband bilan tugaydi.
Mevaband orqali g‘ujumga nay to‘dalari kirgan bo‘lib, ularning
rivojlanish darajasi g‘ujumning mevabandga qanchalik mustahkam
birikkanligini belgilaydi. Shingilni tashkil qiluvchi o‘tkazuvchi
to‘dalar g‘ujum va urug‘ni oziqlantirish uchun xizmat qiladi.
Mevabandi qisqa va uzun bo‘ladi. Mevabandi qisqa bo‘lgan uzum
boshilar zich, g‘uj- g‘uj bo‘lib ko‘rinadi.
G‘ujum
po‘st, meva eti va urug‘dan iborat bo‘ladi. Uzum po‘sti
kutikula va namni ushlab turuvchi oq ko‘kimtir mumg‘ubor
- pruin
bilan qoplangan bo‘ladi . Bu esa g‘ujumni ortiqcha suv
bug‘lanishidan,
aynishidan
saqlaydi,
shuningdek,
uning
transportabelligini hamda saqlanish muddatini oshiradi. Uzum
po‘sti hujayralarida navga xos bo‘lgan rang beruvchi bo‘yoq
moddalari (xlorofill, karotin, antotsian,ksantofil va h.k.lar) bor.
