171
78- rasm. Tok barglaridagi xloroz kasalligining belgilari.
Shuningdek,
agrotexnik
tadbirlarni
o‘z vaqtida,
sifatli
o‘tkazilishiga, kasallangan tok tuplarini tarkibida temir moddasi bor
bo‘lgan mikrooziqalar bilan oziqlantirishni kuchaytirish kerak bo‘ladi.
Bu kasallikga chalingan tokzorlarda novdalar o‘sishi to‘xtaydi,
to‘pgullar sarg‘ayib to‘kilib ketadi, barglar rangini yo‘qotadi va qurib
qoladi hosildorlik keskin kamayadi. Xlorozga qarshi kurashishda tok
yoshini hisobga olgan holda bir tupga 0,3-1 kg hisobida temir kuporosi
ishlatiladi. Preparat kuzda 25-30 sm chuqurlikda qazilgan tup atrofidagi
ariqlarga solinib, ustiga tuproq tashlanadi va sug‘oriladi. Sernam yerlar
tuprog‘i yumshatiladi va nam qochriladi.
Ushbu agrotexnik chora-
tadbirlarni o‘z vaqtida yuqori darajada o‘tkazish talab etiladi.
Xloroz kasalligi bilan zararlangan tok o‘simligi a’zolari:
kasallik
bilan tok tupining barcha yashil organlari, ko‘pincha mevalari
zararlanadi. Erta ko‘klamda kurtak va yosh novdalar qo‘ng‘ir tus olib,
to‘kilib ketadi. Bahor so‘nggida, gullashdan oldin ba’zi tok barglarida
ko‘pincha, ularning chetida, katta, noto‘g‘ri shaklli, qizg‘ish-qo‘ng‘ir
nekrotik dog‘lar paydo bo‘ladi. Gullash
fazasi endi boshlanganda
zamburug‘ to‘pgullarni zararlashi oqibatida ular chirishi yoki qurib,
tushib ketishi mumkin. Uzumboshi shingildagi gul va meva bandlarida
qo‘ng‘ir, keyin qora dog‘lar hosil bo‘la boshlaydi,
yoz fasli oxirida
ularning ba’zilari to‘kilib ketadi. Oq rangli uzum mevasi zararlanganda
uning rangi qo‘ng‘ir tusga, qora rangli uzum mevasi esa qizg‘ish tusga
kiradi. Uzumboshining bandi va mevasi chirishi va shingillarining
to‘kilishi tufayli, hosilning 30-70 foizi yo‘qolishi mumkin.
Vino ishlab chiqarishda kasallikning asosiy zarari uzum
xomashyosi sifatining buzilishidir.
Kuchli zararlangan uzumdan
olingan vinoning tiniqlanishi qiyinlashadi, ta’mi buziladi. Bunday vino
oksidlanishga va bakteriyalar bilan zararlanishga moyil bo‘lib, uni uzoq
muddat davomida saqlash mumkin bo‘lmaydi.
