175
lichinkalari yosh novdalar tubida va bargning pastki tomonida to‘p -
to‘p bo‘lib yashaydi va sezilarli darajada zarar yetkazadi.
Un g‘uborli tok qurti
va komstok qurtlari (cherveslar).
Bu
zararkunanda tok shirasini so‘rib, uning barcha a’zolarini
Kurash
choralari
. Uzumxo‘r qurtiga qarshi kurash o‘tkazilgan bo‘lsa, un
g‘uborli tok qurtiga qarshi bahor, yoz oylarida maxsus purkash
o‘tkazmasa ham bo‘ladi. Kurash choralarini
amalga oshirish zarurati
tug‘ilsa, kuzda yoki erta bahorda kurtaklar bo‘rtish oldidan tok tuplari
Dimetoat (10 l suvga 15-20 g) bilan jiqqa ho‘l qilib purkaladi.
O‘zbekiston
respublikasining
resurstejamkor
zamonaviy
uzumchiligida tok tuplariga oidium (un shudring, kul, oidiumi
riviojlanadi) kasalligi keng tarqalgan, shunda tuproq-iqlim sharoiti ham
oz ta’sirini ko‘rsatadi. Tok tuplarini amal davrida sho‘ra xomtok, g‘o‘ra
xomtok va uzumzorlarga shira harakati yugirgan vaqtida, chilla chiqishi
bilan boshlab novdalarini qisqartirish, ortidan
barglarini olib tashlash
agrotexnik jihatdan mqsadga muofiq bo‘ladi.
Xomtok
o‘tqazilgandan keyin tok novdalarini yaxshi
shamollaydigan va yorug‘lik yuqori darajada tushadigan qilib qo‘yish
tavsiya etilmaydi. Yuqorida ko‘rsatilgan agrotexnik tadbirlar Buxoro
viloyati uzumchiligida ham ilmiy ravishda o‘rganilgan va shu ilmiy
natijalarga tayangan holda qo‘lanilib kelinmoqda.
Tok tuplariga agrotexnik chora-tadbirlarni qo‘llash
bilan
birgalikda, ularga tuyilgan kukunli oltingugurt bilan ishlov berish katta
ahamiyatga ega bo‘lib, yuqori samara beradi, hosil sifati yaxshilanadi.
Viloyatdagi mavjud tokzorlar dastlab, erta bahorda novdalari
simbag‘azlarga bog‘lanadi va novdalarida 3-4 tadan chinbarg hosil
bo‘lganda, ikkinchi marotaba tok gullagandan keyin 10-12 kun
o‘tganda oltingugurt bilan changlatish yaxshi samara beradi.
Uzumzorlarning yoshi, ko‘chat
qalinligini inobatga olib, viloyatimiz
sharoitida 20-40 kg/ga oltingugurt bilan ishlov berish agrotexnik
jihatdan maqsadga muvofiq bo‘ladi. Oltingugurt kukuni bo‘lmagan
holda tok tuplarini 10 % li Topaz (10 l suvga 5 g ) yoki Vektra (10 l
suvga 3 g ) preparatlari qo‘llanilsa ham yaxshi natija beradi.
Har ikkala hasharotning tuzilishi hamda hayot kechirishi bir-
biriga yaqin bo‘lganligi uchun birga ta’riflanmoqda.
Bu hasharotlar
orasida komstok qurti keng tarqalgan bo‘lib, uni O‘zbekiston, jumladan
Buxoro viloyatining barcha hududlarida uchratish mumkin. Unsimon
176
uzum qurti esa keng tarqalgan bo‘lmasa-da, ba’zan uzumga kuchli
xuruj qilishi natijasida jiddiy zarar keltirishi kuzatilgan.
