Iqtisodiy tadqiqotlarga asoslangan oliy ma’lumotli iqtisodchi kadrlarni tayyorlash: muammolar va innovatsion yechimlar
243
Kibermakonda xavfsizlik bilan bogʻliq muammolarning yuzaga kelishiga kodda xavfsizlik xatolari
mavjud boʻlgan
kontentni boshqarish, eskirgan versiyalar bilan ishlash,
kirish parollarining osonligi,
xavfsiz boʻlmagan manbalardan yuklab olingan shablonlar, viruslar bilan zararlangan kompyuterlarda veb-
saytlarni boshqarish kabilar sabab boʻladi.Internetning milliy segmentini monitoring qilish natijasida 130
mingdan ziyod kiberxavfsizlikka tahdidlar aniqlangan. Shundan 106 508 ta holat botnet tarmoqlari
ishtirokchilariga aylangan xostlarga tegishli. 13 882 ta holat spam-elektron
pochta yoki parolni buzishi
sababli turli xizmatlar tomonidan qora roʻyxatga olingan IP-manzillarni blokirovka qilish bilan bogʻliq.
Bu tahlillar kiberxavfsizlik masalasining dolzarbligini yana bir bor tasdiqlaydi,
boisi dasturiy
zaifliklar buzgʻunchiga axborot tizimi yoki veb-sayt, shuningdek, fayl va maʼlumotlarga masofadan kirish,
fuqarolarining shaxsiy maʼlumotlari chiqib ketishiga sabab boʻlishi mumkin. Kiberxavfsizlik choralari bu
kabi holatlarning oldini oladi. 2020–2023-yillarga moʻljallangan kiberxavfsizlikka doir milliy strategiya va
“Kiberxavfsizlik toʻgʻrisida”gi qonun loyihasi ishlab chiqiladi.
Iste’molchilarda mahsulot yoki hizmat haqida fikr hosil qilishda ijtimoiy tarmoqlarning ahamiyati
tobora oshib boryapti.Chunki hozirgi kunlarda ijtimoiy tarmoqlarda ishlash va muloqot qilish barcha
yoshlar hayotining ajralmas qismi bo’lib qolgani hech kimga sir emas.
Ishlab chiqaruvchi firmalarning internet orqali bevosita
sotuvlarni tashkil qilishi, elektron
vitrinalardan
foydalanish, tarmoq va tarmoqlararo virtual birjalarni tashkil qilish,
omborlarsiz ishlash
imkoniyati (drop shopping) va zahiralarni talabga binoan qondirish (on-demand) kabi xizmatlarda ba’zan
muammolar uchrab turibdi.
Mamlakatimizda zamonaviy dasturlash texnologiyalarini oʻzlashtirgan kadrlarni tayyorlashga
alohida eʼtibor qaratilmoqda.
Jumladan, shu maqsadda “Bir million dasturchi” loyihasi amalga
oshirilmoqda.
Mazkur loyihaning ahamiyati raqamlashtirish iqtisodiy taraqqiyotning mezoni, jahon hamjamiyatiga
integratsiyalashuv, barcha sohalarni kompleks rivojlantirishning asosiy sharti ekani bilan izohlanadi.
Bugun dunyoda raqamlashuv, mobillashuv, sunʼiy intellektni joriy eta oladigan kadrlar — dasturchilarga
talab yuqori. Boisi raqamli iqtisodiyotni taʼminlovchi
infrastruktura, AKT sohasiga kiritilgan katta
miqdordagi investitsiya ham elektron imkoniyatlardan samarali foydalana oluvchi dasturchilarsiz oʻzini
oqlamaydi.Ana shu muammoni yechimi sifatida bu loyiha ishlab chiqildi
1
.
