• Xamroyev Yusuf
  • Iqtisodiy tahlilning turi
  • Iqtisodiy tahlilning turlari va shakllari, ularning tasnifi va tavsifi




    Download 240,73 Kb.
    Pdf ko'rish
    bet1/3
    Sana04.10.2024
    Hajmi240,73 Kb.
    #273402
      1   2   3
    Bog'liq
    iqtisodiy-tahlilning-turlari-va-shakllari-ularning-tasnifi-va-tavsifi



    JOURNAL OF MARKETING, BUSINESS AND MANAGEMENT(JMBM)/SJIF FACTOR: 5.57 
    www.jmbm.uz VOLUME 2, ISSUE 2 (May) ISSN: 2181-3000 
    Page 41 
    IQTISODIY TAHLILNING TURLARI VA SHAKLLARI, ULARNING 
    TASNIFI VA TAVSIFI 
    Xoliqulov Anvar Nematovich 
    Samarqand iqtisodiyot va servis instituti
    Iqtisodiy tahlil va satatistika kafedrasi mudiri, i.f.n., dots. 
    Xamroyev Yusuf
    Samarqand iqtisodiyot va servis instituti 
    IK-S-420 guruh talabasi 
    Iqtisodiy tahlil mazmun va mohiyati jihatidan turli shakllarga xillarga ega. 
    Ammo ko‘pgina iqtisodiy adabiyotlarda ular farqlanmasdan ishlatiladi. Ammo ular 
    mazmun jihatidan bir-biridan farq qiladi. 
    Iqtisodiy tahlilning turi 
    deganda ma’lum belgilari, xossalari, vazifasi va shu 
    kabilar bilan umumiy bo‘lgan guruhlar yoki bir butunlikni tashkil etgan yaxlit xillari 
    tushuniladi. 
    Iqtisodiy tahlilning shakli deganda uning o‘ziga xos bo‘lgan tashqi ko‘rinishi, 
    sirtqi qiyofasi, bilan birga o‘ziga xos mazmuni, ya’ni uni amalga oshirish yo‘llari, 
    usullari tushuniladi. 
    Iqtisodiy tahlilning turi va shakli mazmun jihatidan bir-biriga juda yaqin, 
    chunki ularning ikkalasi ham tahlil qiluvchining o‘z oldigan qo‘ygan maqsadini 
    amalga oshirishga xizmat qiladi. Ammo ular bir-biridan ma’lum belgilari, shakli va 
    mazmuni bo‘yicha farqi bor. Tahlilning turi necha xil bo‘lishidan qatiy nazar ularda 
    bir-biriga juda yaqin va o‘xshash usullardan foydalaniladi. Tahlilning shaklida esa 
    har birida o‘ziga xos usullar majmuasi qo‘llanilishi mumkin. 
    Iqtisodiy tahlilning turi uning belgilari bo‘yicha guruhlanadi. Bu tahlilga qaysi 
    nuqtai nazardan qarashga bog‘liq. Masalan, iqtisodiy tahlil mazmun jihatidan qaralsa 
    u glabal, lokal va tematik tahlilga bo‘linadi. Bularning hammasida bir xil usullardan 
    foydalanish mumkin. Ammo iqtisodiy tahlilning shaklini ko‘radigan bo‘lsak, uni 
    makon va zamon nuqtai nazaridan qarab, unda qo‘llaniladigan o‘ziga xos usullarning 
    majmuasidan kelib chiqiladi. Masalan, kompleks tahlilda qo‘llaniladigan kompleks 
    baholash usullari funksional qiymat tahlilida (FQT) qo‘llanilmaydi. FQT da 
    qo‘llaniladigan usullar omilli tahlilda qo‘llanilmasligi mumkin va hokazo. 
    Iqtisodiy tahlil turli belgilari bo‘yicha tasniflanadi. Bu masala turli darslik va 
    adabiyotlarda turlicha yoritilgan. Ko‘p adabiyotlarda 2-3 ta, ba’zilarida 6-7 ta, 
    ba’zilarida 8 ta belgilari bo‘yicha tasniflanadi. Ta’kidlanganidek, ko‘pgina 
    adabiyotlarda iqtisodiy tahlilning turi bilan shakli farqlanmagan holda berilgan. 
    Tadqiqotlar natijasida iqtisodiy tahlilning turlarini tasniflashda quyidagi 
    belgilardan foydalanish maqsadga muvofiq degan xulosaga kelindi. Bularga: 
    mazmuni bo‘yicha tasniflash; makon nuqtai nazaridan qarash bo‘yicha; tahlil 
    qiluvchilar subekti bo‘yicha; tarmoq tamoyili bo‘yicha; zamon nuqtai nazaridan 
    tasniflash bo‘yicha; ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni o‘rganish bo‘yicha; kengaytirilgan 


    JOURNAL OF MARKETING, BUSINESS AND MANAGEMENT(JMBM)/SJIF FACTOR: 5.57 
    www.jmbm.uz VOLUME 2, ISSUE 2 (May) ISSN: 2181-3000 
    Page 42 
    taror ishlab chiqarish bosqichlari bo‘yicha; kompyuterlashtirish darajasi bo‘yicha 
    tasniflash kabi belgilari kiradi. Bu quyidagi chizmada keltirilgan (1-chizma). 
     
    O‘rganilayotgan ob’yektni 
    qamrob olish darajasi buyicha 
    Mazmuni bo‘yicha 
    Zamon nuqtai nazaridan
    Makon nuqtai 
    nazaridan 
    Ijtimoiy-iqtisodiy 
    jarayonlarni 
    o‘rganish bo‘yicha 

    Download 240,73 Kb.
      1   2   3




    Download 240,73 Kb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Iqtisodiy tahlilning turlari va shakllari, ularning tasnifi va tavsifi

    Download 240,73 Kb.
    Pdf ko'rish