• “Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 2, mart-aprel, 2021 yil 80 2/2021 (№
    		•

    Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar




    Download 0.52 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet4/10
    Sana19.12.2023
    Hajmi0.52 Mb.
    #124321
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
    Bog'liq
    15-son MHXS.
    Moliyaviy hisobotning xalqaro hisobi, 1 - lab, 1-topshiriq. Chiziqli algebra, 7-Sud-buxgalteriya-ekspertizasi.-D.Jalolova-va-boshq-2005-oquv-qollanma
    мажбуриятлар” идентификация қилинади. 15-сон МҲХСда қуйидагича таъриф 
    келтирилган: 
    “Бажарилишларга оид мажбуриятлар – харидорлар билан шартномада 
    харидорга узатиш бўйича берилган ваъда: 
    (а) товар ёки хизматлар (ёки товар ёки хизматлар пакети), қайсики фарқланувчан 
    ҳисобланади; 
    (б) бир қатор фарқланувчи товар ёки хизматлар, лекин амалий томондан бир 
    хил ва харидорга бир хил схемада узатилади” [10].
    15-МҲХСлари мувофиқ мижозга ваъда қилинган товар ва хизматларга 
    қуйидагилар кириши қайд қилинган: 
    “(а) ташкилот томонидан ишлаб чиқилган товарларни сотиш (масалан, ишлаб 
    чиқарувчининг захиралари); 
    (б) ташкилот томонидан харид қилинган товарларнинг қайта сотилиши (масалан, 
    ташкилотларнинг товарлари); 
    (с) ташкилот томонидан харид қилинган товар ёки хизматларга бўлган ҳуқуқларни 
    қайта сотиш;
    (d) харидор учун шартномада келишилган вазифаларни бажариш;
    (e) товар ёки хизматларни тақдим қилишга тайёргарликни ўз ичига олувчи 
    хизматлар кўрсатиш (масалан, олдин кўзда тутилмаган уларнинг юзага келиш 
    ҳолатларида дастурий таъминотини янгилаш) ёки харидорлар томонидан ўзлари 
    белгилаган тартиб ва муддатларда фойдаланиш учун товар ёки хизматларни тақдим 
    қилиш;
    (f) ташкилот томонидан харидорнинг бошқа томонларга товар ва хизматларни 
    узатиш бўйича хизматларни кўрсатиш (масалан, В34-В38-бандларида кўзда тутилган 
    шартларда бошқа томоннинг агенти сифатидаги ҳаракатлари); 

    “Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 2, mart-aprel, 2021 yil 
    80 
    2/2021 
    (№
     
    00052)

     
    http://iqtisodiyot.tsue.uz
     
    (g) келгусида тақдим этилиши кўзда тутилган товар ёки хизматларга ҳуқуқни 
    тақдим этиш, қайсики харидор қайта сотиши ёки ўзининг харидорига тақдим этиши 
    мумкин (масалан, чакана савдо ташкилотларига маҳсулотларни реализация қилувчи 
    ташкилотлар ушбу савдо ташкилоти маҳсулотларини харид қилувчи жисмоний 
    шахсларга қўшимча товар ёки хизматларни узатишни ваъда қилади); 
    (h) харидор номидан қурилиш, ишлаб чиқариш ёки активларни яратиш; 
    (i) лицензияни тақдим этиш (B52 - B63-бандлар); ва 
    (j) қўшимча товар ёки хизматларни харид қилиш бўйича опционларни тақдим 
    қилиш (қачонки бундай опционлар харидорларга B39 - B43-бандларда қайд қилинган 
    салмоқли ҳуқуқларни тақдим этади.” [11]
    Ушбу таҳлил натижаларидан кўриниб турибдики, халқаро стандартлар 
    “бажарилишларга оид мажбуриятлар” тушунчасини киритган, ваъда қилинган товар ва 
    хизматларнинг таркиби ҳамда фарқланувчанлик мезонлари ишлаб чиқилган. Россия 
    олимлари ушбу қоида ва тартибларнинг счетлар режасида қўллаш масалаларини 
    кўриб чиққанлар. Лекин, мамлакатимизда “бажарилишларга оид мажбуриятларни 
    идентификациялаш” бўйича ҳали илмий-услубий ишлар етарли эмас. Шу боис, 
    мамлакатимиз фаолият кўрсатаётган корхоналар амалий мисолларида ушбу 
    кўрсаткичнинг қўлланилишини асослаб бериш ўта долзарб масала ҳисобланади.

    Download 0.52 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




    Download 0.52 Mb.
    Pdf ko'rish