“Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 2, mart-aprel, 2021 yil
79
2/2021
(№
00052)
http://iqtisodiyot.tsue.uz
олган ҳолда МҲХСларни амалда қўллашнинг услубий тартиб-қоидаларни ишлаб чиқиш
ўта муҳим аҳамият касб этади.
Мамлакатимиз олимларидан Авлоқулов А.З. [8] ўзининг тадқиқот ишида
тушумларни тан олишнинг беш босқичли моделини киритган.
Бажарилишларга оид мажбурият тушунчаси 15-сон МҲХС “Харидорлар
билан
шартномалар бўйича тушумлар” стандартида киритилган. Стандартда мавзуга
тааллуқли “бажарилишларга оид мажбуриятлар”, “шартномалар” тушунчаларига
таъриф берилган.
Стандарт мақсадларида шартномага қуйидагича таъриф келтирилган:
“Шартнома – бу икки ёки бир қанча томонлар ўртасидаги битим (ўзаро келишув) бўлиб,
қайсики ҳуқуқий ҳимояси жиҳатдан таъминланган ҳуқуқ ва
мажбуриятларни юзага
келтиради” [9].
Стандартнинг инглиз тилидаги IFRS 15 “Revenue from Contracts with Customers”
матнида
“Performance obligations” тушунчаси рус тилига “
обязанностей к
исполнению” деб таржима қилинган бўлса, ўзбек тилидаги таржимасида
“Бажарилишларга оид мажбуриятлар” деб қабул қилиниши мақсадга мувофиқ, деб
ўйлаймиз.
Стандарт талабига мувофиқ, шартнома идентификация қилингандан сўнг,
тушумни тан олишнинг кейинги иккинчи босқичида
“Бажарилишларга оид