• “Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 2, mart-aprel, 2021 yil 79 2/2021 (№
  • “Performance obligations”
  • “Бажарилишларга оид
  • Мазуга оид адабиётлар таҳлили




    Download 0.52 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet3/10
    Sana19.12.2023
    Hajmi0.52 Mb.
    #124321
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
    Bog'liq
    15-son MHXS.
    Moliyaviy hisobotning xalqaro hisobi, 1 - lab, 1-topshiriq. Chiziqli algebra, 7-Sud-buxgalteriya-ekspertizasi.-D.Jalolova-va-boshq-2005-oquv-qollanma
    Мазуга оид адабиётлар таҳлили 
    15-МҲХСда қайд қилинган қоидаларни услубий жиҳатдан тўғри қўллаш 
    мақсадида халқаро аудиторлик ташкилотлари қатор илмий-услубий рисолаларни чоп 
    эттирган. Жумладан, KPMG томонидан чоп эттирилган рисолада [2] шартномада 
    бажарилишларга оид мажбуриятларни фарқланувчан бўлиши учун мезонлар
    жумладан иккинчи мезон янги жорий этилганлиги, ушбу мезоннинг жорий этилиши 
    мушоҳадани талаб этилиши қайд этилган.. Deloitte and Touche [3] компанияси 
    томонидан ишлаб чиқилган услубий тавсияларда мезонларнинг қўлланилиши амалий 
    мисолларда кўрсатиб берилган.
    Россиялик олимларнинг ишлари тадқиқ қилинганда аниқлаш мумкинки, 
    тушумлар ҳисобида бажарилишларга оид мажбуриятлар алоҳида масала сифатида 
    ўрганилмаган бўлсада, даромадлар масаласи ҳисобнинг алоҳида объекти сифати 
    тадқиқ қилинган. Плотников В.С., Канапинова С.С. лар [3] томонидан бухгалтерия 
    ҳисоби тизимида ҳуқуқий ва шартномавий мажбуриятлар бухгалтерия ҳисобининг 
    муҳим ҳодисаси сифатида талқин қилинган. Лисовская И.А., Трапезникова Н.Т. лар [4 ] 
    ижара шартномаларини идентификациялаш масалаларини ўрганган. Бутяев К.С. [5] 
    компания билан мижозлар ўртасидаги муносабатларни корхонанинг ресурси сифатида 
    баҳолайди.
    William Coffio [6] томонидан МҲХСларига риоя қилиш даромадлар тўғрисидаги 
    молиявий ҳисоботнинг сифатига қанчалик даражада таъсир кўрсатилиши ўрганилган. 
    Албатта, жаҳон даражасида даромадлар ҳисобини бизнеснинг жуда кўп қирралари ва 
    омиллари билан боғлаган тадқиқотлар ўтказилган. Лекин, бугунги кунда МҲХСларига 
    ўтаётган янги Ўзбекистон учун мамлакатимиз иқтисодиёти хусусиятларини ҳисобга 


    “Iqtisodiyot va innovatsion texnologiyalar” ilmiy elektron jurnali. № 2, mart-aprel, 2021 yil 
    79 
    2/2021 
    (№
     
    00052)

     
    http://iqtisodiyot.tsue.uz
     
    олган ҳолда МҲХСларни амалда қўллашнинг услубий тартиб-қоидаларни ишлаб чиқиш 
    ўта муҳим аҳамият касб этади.
    Мамлакатимиз олимларидан Авлоқулов А.З. [8] ўзининг тадқиқот ишида 
    тушумларни тан олишнинг беш босқичли моделини киритган.
    Бажарилишларга оид мажбурият тушунчаси 15-сон МҲХС “Харидорлар билан 
    шартномалар бўйича тушумлар” стандартида киритилган. Стандартда мавзуга 
    тааллуқли “бажарилишларга оид мажбуриятлар”, “шартномалар” тушунчаларига 
    таъриф берилган.
    Стандарт мақсадларида шартномага қуйидагича таъриф келтирилган: 
    “Шартнома – бу икки ёки бир қанча томонлар ўртасидаги битим (ўзаро келишув) бўлиб, 
    қайсики ҳуқуқий ҳимояси жиҳатдан таъминланган ҳуқуқ ва мажбуриятларни юзага 
    келтиради” [9].
    Стандартнинг инглиз тилидаги IFRS 15 “Revenue from Contracts with Customers” 
    матнида “Performance obligations” тушунчаси рус тилига “
    обязанностей к 
    исполнению” деб таржима қилинган бўлса, ўзбек тилидаги таржимасида 
    “Бажарилишларга оид мажбуриятлар” деб қабул қилиниши мақсадга мувофиқ, деб 
    ўйлаймиз.
    Стандарт талабига мувофиқ, шартнома идентификация қилингандан сўнг, 
    тушумни тан олишнинг кейинги иккинчи босқичида “Бажарилишларга оид 

    Download 0.52 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




    Download 0.52 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Мазуга оид адабиётлар таҳлили

    Download 0.52 Mb.
    Pdf ko'rish