• Tarmoq malumotlari modeli
  • Relyatsion malumotlar modeli
  • Guery-protsessor
    		•

    Ma'lumotlarning ierarxik modeli -




    Download 3,06 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet56/91
    Sana12.02.2024
    Hajmi3,06 Mb.
    #155201
    1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   91
    Bog'liq
    1-Маъруза

    Ma'lumotlarning ierarxik modeli - bu ularga bo‘ysunish tartibida 
    joylashtirilgan va strukturada inverter daraxtini tashkil etuvchi ma'lumotlar 
    to‘plamidir. Ierarxik ma'lumotlar modelining asosiy tushunchalariga 
    quyidagilar kiradi: daraja, tugun va aloqa.
    Ierarxik tuzilma quyidagi talablarga javob berishi kerak:
    • pastki darajadagi har bir tugun faqat yuqoriroq darajada 
    joylashgan bitta tugun bilan bog'langan;
    • eng yuqori darajada bitta bitta tugun mavjud bo‘lib, u 
    boshqa biron bir tugunga bo‘ysunmaydi;
    • har bir tugun uchun bitta ildiz bor.
    Tarmoq ma'lumotlari modeli - ierarxik model bilan bir xil asosiy 
    tushunchalarga (daraja, tugun, ulanish) asoslangan, ammo tarmoq modelida 
    har bir tugunni istalgan boshqa tugunga ulash mumkin.
    Tarmoq tuzilishiga misol sifatida sport sektsiyalariga jalb qilingan 
    talabalar to‘g'risidagi ma'lumotlarni o‘z ichiga olgan ma'lumotlar bazasi 
    tuzilmasini keltirish mumkin. Bitta talaba bir nechta bo‘limlarda, bir nechta 
    talabalar bitta bo‘limlarda qatnashishlari mumkin.

    85 
    Relyatsion ma'lumotlar modeli - ikki o‘lchovli jadvallar 
    ko‘rinishida ma'lumotlarni tashkil qilishdan foydalanadi. Nisbatan jadval 
    yoki munosabatlar deb nomlangan har bir bunday jadval ikki o‘lchovli massiv 
    bo‘lib, quyidagi xususiyatlarga ega:
    • jadvaldagi barcha ustunlar bir hil, ya'ni bitta ustundagi barcha 
    elementlar bir xil turdagi va maksimal hajmga ega;
    • har bir ustun o‘ziga xos nomga ega;
    • jadvalda bir xil satrlar mavjud emas;
    • jadvaldagi satrlar va ustunlarning tartibi muhim emas.
    Relyatsion jadvalning asosiy tarkibiy elementlari maydon va 
    yozuvlardir. Maydon (relyatsion jadvalning ustuni) - bu ma'lumot ob'ektining 
    ma'lum atributiga mos keladigan ma'lumotlarning mantiqiy tashkil 
    etilishining elementar birligi. Yozuv (relyatsion jadvalning qatori) - bu 
    ma'lumot ob'ektining muayyan namunasiga mos keladigan mantiqiy bog'liq 
    bo‘lgan maydonlar to‘plami.
    Fayl tizimlari va ma'lumotlar bazalari.
    Ma'lumotlar bazalari - bu ma'lumotlar tuzilmalari va fayl tuzilmalarining
    sintezi.
    Ma'lumotlar bazasi atamasi tashkilotning axborot ehtiyojlarini qondirish 
    uchun mo‘ljallangan mantiqiy bog'liq ma'lumotlarning umumiy to‘plamini (va 
    bu ma'lumotlarning tavsifini) anglatadi. Ma'lumotlar bazasi - bu tartibda 
    saqlanadigan ma'lumotlar to‘plami. Ma'lumotlar bazasini hujjatlar saqlanadigan 
    kabinet bilan taqqoslashingiz mumkin. Boshqacha aytganda, ma'lumotlar bazasi 
    ma'lumotlar ombori.
    Ma'lumotlar bazalari holatida ma'lumotlar tashqi muhitda ularning 
    tavsifi (metadata) bilan birga saqlanadi, fayllar esa mantiqiy tavsifi tegishli 
    dasturlarda mavjud bo‘lgan oddiygina ikkilik ma'lumotlarini saqlaydi.

    86 
    MBBT aloxida olingan modullardan tashkil topgan:
    • MB boshqarish bloki disklardagi ma‘lumotlar
    bilan 
    foydalanuvchi dasturi va tizimning So`rovi (guery) orasidagi interfeysni 
    aniqlaydi.
    • Fayl menedjeri - ma‘lumotlar tuzilmasi bilan disklar o‘rtasidagi 
    bog’lanishni boshqaradi.
    • Guery-protsessor ingliz tilida yozilgan guery gaplarini MBni 
    boshqarish bloki tushunadigan tilga utkazadi.
    • Прекомпилятор DML(Data Manipulation Language) 
    ma‘lumotlar bilan manipulyatsiya qiladigan til bo‘lib hisoblanadi. 

    Download 3,06 Mb.
    1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   91




    Download 3,06 Mb.
    Pdf ko'rish