123
Boshqaruv jarayoni
turlari bo‘yicha
Texnik (texnologik) jarayonlar ABT
Tashkiliy boshqaruvning avtomatlashtirilgan tizimlari
Qo‘llanilish sohasi
bo‘yicha
Ishlab chiqarishning AAT
Ijtimoiy soha AAT
Boshqaruvning AAT
Faoliyat ko‘rsatish
Sanoat
sohasi bo‘yicha
Kishlok xo‘jaligi
Transport va boshqalar
Qo‘llanilish doirasi
Ilmiy tadqiqotlarning AAT
bo‘yicha
Loyihalashtirishning avtomatlashtirilgan tizimlari
Ishlab
chiqarishni
texnologik
tayyorlashning
avtomatlashtirilgan tizimlari
Avtomatlashtirilgan
o‘qitish tizimlari
Tashkiliy-iqtisodiy boshqaruvning axborot tizimlari
Boshqaruv tizimi
Umumdavlat boshqaruvining axborot tizimlari
darajasi bo‘yicha
Tarmoqlararo boshqaruvning
axborot tizimlari
Hududiy
boshqaruvning
axborot tizimlari
Korxona tashkilotlarning axborot tizimlari
Axborot tizimlarini boshqaruv jarayoni ko‘rinishi bo‘yicha sinflanishi
Boshqaruv jarayoni ko‘rinishiga ko‘ra texnik (texnologik) jarayonlarni
avtomatik boshqarish tizimlari (TJABT) va tashkiliy (yoki ma’muriy)
boshqarishning avtomatlashtirilgan tizimlari (TBAT) o‘zaro farqlanadi.
Dastlabkisi texnologik jarayonlarni keng ma’noda boshqarish-ga (raketa, stanok
va hokazolarni boshqa-rish), ikkinchisi – ijtimoiy va
iqtisodiy xususiyatga ega
ob’ektlarni boshqarish uchun mo‘ljallangan. Ularning asosiy farqi boshqarish
ob’ektining mazmunida. Birinchi holda –
bu turli xil mashina, asbob-uskuna,
qurilmalar bo‘lsa, ikkinchisida – eng avvalo odamlar, jamoa sanaladi.
Boshqa bir farqi – axborot uzatish shaklida.
Birinchi tizimlarda axborot
uzatishning asosiy shakllari bo‘lib turli xil signallar (elektrik, optik, mexanik va
hokazo) xizmat qiladi. Ikkinchi xil tizimlarda asosiy axborot uzatish shakli –
hujjatdir.
So‘nggi paytlarda TJABT va TBATning yagona integratsiyalash-gan
boshqarish tizimiga qo‘shilish tendensiyasi kuzatiladi. Bunday qo‘shi-lishda
tizimda aylanuvchi axborotlarni signallar va maxsus
turdagi hujjatlar shaklida
124
mashina tashuvchilarga uzatiladi. Bu bilan TJABT va TBAT o‘rtasidagi farqlar
ma’lum darajada yo‘qoladi.
