126
Davlat va tarmoqlararo boshqarish organlariga axborotni qayta ishlash
tizimlari, ma’lumotlar bazasi va banki, ekspert va axborot-izlash tizimlari kiradi,
ular davlat xokimiyati organlari va boshqaruv, tarmoqlararo
organlar ishini
ta’minlaydi.
Tarmoqlararo avtomatlashgan axborot tizimlari milliy iqti-sodni boshqarish
organlarining (bank, moliya, statistika, ta’minot va boshqalar) ixtisoslashgan
tizimidir. Ular o‘z tarkibida qudratli
hisoblash komplekslari, tarmoqlararo ko‘p
darajali avtomatlashgan axborot tizimlariga ega bo‘lib, iqtisodiy va xo‘jalik
bashoratlarini, davlat byudjetini ishlab chiqish, xo‘jalikning barcha bo‘g‘inlari
faoliya-ti natijalarini nazorat qilish va tartibga solishni amalga oshiradi.
Boshqaruvning tarmoq tamoyilini amalga oshiruvchi organlar uchun axborot
tizimlarini tuzilmalarining bo‘g‘inliligidan kelib chiqib ajratish mumkin: vazirlik
(idora, konsern, assotsiatsiya, xolding) axborot tizimlari – birlashma – korxona.
Boshqaruvni tarmoq tamoyili bo‘yicha amalga oshiruvchi organlar uchun
zamonaviy axborot texnologiyalarini qo‘llash tarmoq
axborot tizimlarini barpo
etishga olib keladi, vazirliklar, banklar,
idoralar, korporatsiya va hokazolarni
ta’minlovchi axborot, ma’lumotlar banki va bazasini qayta ishlash tizimini o‘zida
namoyon etadi. Bu tizimlar SHK lokal hisoblash tarmoqlari bazasida yaratiladi.
Tarmoq axborot tizimida axborotni to‘plash, uzatish, qayta ishlash va tahlil qilish
amalga oshiriladi. Bu boshqarish apparatining qarorlarni
qa-bul qilish va ularni
idoralarga karashli korxona va birlashmalargacha yetkazishda majburiy ishtirokini
ko‘zda tutadi.
Korxona (tashkilot, muassasa) tizimida axborot texnologiyalarini tadbiq etish
korxonaning avtomatlashtirilgan boshqarish tizimini yaratishga olib keladi, u
avtonom holda ham, ishlab chiqarish birlashmasi
axborot tizimi tarkibida ham,
tarmoq axborot tizimida ham ishlashga mo‘ljallangan.
Agar korxonaga ishlab chiqarish, sex, brigada kabilar majmuasini namoyon
etuvchi tizim deb qaralsa, bu darajalarning har birida axborot texnologiyalaridan
foydalanish mumkin. Ularning har birida tegishlicha axborot tizimlari ham paydo
bo‘ladi.
Bu pog‘onada quyi, asosiy element asosiy ish joylarida axborot
texnologiyalaridan foydalanishda namoyon bo‘ladi. Bu holda «avtomatlashgan
ish joyi» (AIJ) tushunchasidan foydalaniladi.
