• Ichki audit obyekti bo’lib, ichki audit tadbiri amalga oshirilishi nazarda tutilgan vazirlik va idoralar hisoblanadi. Ichki audit tadbiri
  • Iqtisodiyotni raqamlashtirish sharoitida buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va auditni xalqaro standartlar asosida rivojlantirish muammolari va istiqbollari




    Download 8,84 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet100/452
    Sana27.06.2024
    Hajmi8,84 Mb.
    #265988
    1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   452
    Bog'liq
    QarMII konf 26-27 may 2023 (1)

    Ichki audit xizmati
    — vazirlik va idoralarda ichki audit faoliyatini amalga 
    oshiruvchi hamda boshqa tarkibiy tuzilmalardan mustaqil tarkibiy bo‘linmadir. 
    Ichki audit faoliyati
    — vazirlik va idoralarda budjet intizomini 
    mustahkamlash, budjet to‘g‘risidagi qonunchilik buzilishi holatlarining oldini 
    olish, budjet tizimi budjetlari hamda qonunchilik hujjatlari bilan taqiqlanmagan 
    boshqa manbalardan foydalanish samaradorligini baholashga qaratilgan mustaqil 
    faoliyatdir. 


    211 
    Ichki audit obyekti
    bo’lib, ichki audit tadbiri amalga oshirilishi nazarda 
    tutilgan vazirlik va idoralar hisoblanadi. 
    Ichki audit tadbiri
    — ichki audit obyektlarida ichki audit xizmati 
    maqsadlariga erishishga qaratilgan ichki audit xizmati xodimi tomonidan amalga 
    oshiriladigan jarayondir. 
    Ichki auditorlik xizmati vazirlik va idoralarning ichki audit faoliyatini 
    amalga oshirishga mas’ul hisoblanadi, lekin vazirlik va idoralar faoliyatining 
    natijasi uchun javob bermaydi, fuqarolar ishtirokidagi audit tizimi orqali 
    aniqlangan obyektlarda ichki audit tadbirlarini o‘tkazadi, natijalarini 
    rasmiylashtiradi, hamda taklif va tavsiyalar tayyorlaydi.
    Ichki auditorlar yillik rejasi tuzilib, ushbu reja asosida audit o‘tkaziladi. 
    Vazirlik va idoralarning ichki audit xizmati xodimlari tomonidan ichki audit 
    tadbirlari ichki auditning milliy standartlari va ichki audit tadbirlarini o‘tkazish 
    qo‘llanmasi asosida o‘tkaziladi.
    Ichki audit xizmatining xodimi lavozimiga ichki audit bo‘yicha milliy 
    malaka sertifikatiga ega bo‘lgan shaxslar qabul qilinadi. Malaka sertifikatiga ega 
    bo‘lmagan shaxslarning ichki audit xizmatining xodimi lavozimiga ishga qabul 
    qilishga, hamda ularning ushbu tizimlarda faoliyat yuritishiga yo‘l qo‘yilmaydi. 
    Ichki audit xizmati xodimiga quyidagi hollarda ichki audit tadbirlarida 
    ishtirok etishga yoki ushbu tadbirlarni o‘tkazishga yo‘l qo‘yilmaydi: 
    1)ichki audit tadbirini o‘tkazish nazarda tutilgan ichki audit obyektida 
    shaxsiy yoki mulkiy manfaatlari bo‘lsa; 
    2)ichki audit obyektida ishlagan davri shu obyektda o‘tkazilishi 
    rejalashtirilgan ichki audit tadbirlari bilan qamrab olingan bo‘lsa; 
    3)manfaatlar to‘qnashuvi yoki korrupsiyaga oid huquqbuzarlikka sabab 
    bo‘ladigan boshqa holatlar mavjud bo‘lsa. 
    Ichki audit xizmatining asosiy maqsadi-vazirlik va idoralarda budjet 
    intizomini mustahkamlash va budjet to‘g‘risidagi qonunchilik hujjatlarining 
    buzilish holatlarini profilaktika qilish, budjet xarajatlarining samaradorligi va 


    212 
    natijadorligini baholash, hamda ichki audit faoliyati sohasidagi hujjatlar ijrosini 
    ta’minlashdan iborat.
    Quyidagilar ichki audit xizmatining asosiy vazifalari hisoblanadi: 
    1)budjet to‘g‘risidagi qonunchilik hujjatlariga rioya etilishini tahlil qilish va 
    baholash, 
    budjet 
    hisobining 
    yuritilishi 
    hamda 
    moliyaviy 
    hisobotlar 
    shakllantirilishini o‘rganish orqali budjet intizomini mustahkamlash; 
    2)masofaviy auditni qo‘llagan holda, budjet mablag‘laridan maqsadsiz va 
    samarasiz foydalanish xavflarini aniqlash, minimallashtirish, ularni sodir etishga 
    imkoniyat yaratuvchi sabablar va shart-sharoitlarni bartaraf etish orqali budjet 
    to‘g‘risidagi qonunchilik hujjatlarining buzilish holatlari profilaktikasini amalga 
    oshirish; 
    3)rivojlantirish dasturlarining samaradorligi natijalarini tahlil qilish va 
    baholash, mavjud resurslardan oqilona foydalanish orqali budjet xarajatlarining 
    samaradorligi va natijadorligini oshirish; 
    4)vazirlik va idoralarni moliyalashtirish jarayoniga axborot texnologiyalari 
    tatbiq etilishini baholash orqali ulardan foydalanish samaradorligini o‘rganish va 
    rivojlantirish bo‘yicha takliflar ishlab chiqish. 
    Ichki audit xizmatlari o‘ziga yuklangan vazifalar va funksiyalarni amalga 
    oshirish uchun quyidagi huquqlarga ega: 
    1)ichki audit faoliyatini amalga oshirish bilan bog‘liq bo‘lgan hujjatlar va 
    ma’lumotlarni elektron, og‘zaki va yozma shaklda so‘rash va olish; 
    2)o‘z vakolatlarini mustaqil ravishda, faqat qonunchilik hujjatlariga 
    bo‘ysungan holda amalga oshirish; 
    3)o‘ziga yuklangan vazifalarni amalga oshirish uchun real vaqt rejimida 
    davlat organlari va tashkilotlarning ma’lumotlar bazasidan foydalanish; 
    4)ichki audit obyekti mansabdor shaxsi hamda ichki audit tadbiri 
    o‘tkazilayotgan sohaga mas’ul bo‘lgan shaxslardan yuzaga kelayotgan masalalar 
    bo‘yicha tushuntirish olish; 
    5)ichki audit obyektlarining tegishli xodimlaridan ichki audit tadbirlari 
    natijalari bo‘yicha hujjatlarni imzolashni so‘rash; 


    213 
    6)davlat moliyaviy nazorat organlari bilan ichki audit obyekti faoliyatiga 
    doir ma’lumotlarni almashish; 
    7)ichki audit faoliyatini amalga oshirishda maxsus kasbiy bilimlarni talab 
    etadigan masalalarni ko‘rib chiqish uchun vazirlik va idoralarning tuzilmasidagi 
    mutaxassislarni jalb etish; 
    8)ichki audit tadbirlarini o‘tkazish maqsadida qonunchilik hujjatlari bilan 
    taqiqlanmagan hollarda, ichki audit obyektining barcha binolariga, shuningdek, 
    elektron va qog‘oz arxivlari hamda dasturiy majmualariga kirish va ulardan 
    foydalanish; 
    9)vazirlik yoki idoralar tomonidan chaqiriladigan moliyaviy-iqtisodiy 
    masalalarga tegishli yig‘ilishlarda ishtirok etish; 
    jinoyat alomatlari aniqlangan hollarda, kassa va kassa binolari, omborlar, 
    arxivlar va boshqa binolarni muhrlash, qalbakilashtirish, soxtalashtirish va 
    boshqa suiste’molliklar alomatlari aniqlangan taqdirda, ichki audit obyektidan 
    tegishli hujjatlarni olib qo‘yish, shuningdek, vazirlik va idoralarning mansabdor 
    shaxslaridan asosiy vositalar, tovar-moddiy boyliklar, pul mablag‘lari va hisob-
    kitoblar xatlovdan o‘tkazilishini talab qilish; 
    10)ichki audit faoliyati natijalarini qayd etish uchun texnik vositalardan, 
    shu jumladan, audio-foto va video qayd etish vositalaridan foydalanish; 
    11)ichki audit xizmatining xodimi bilan ichki audit tadbirlarini o‘tkazishga 
    yo‘l qo‘yilmaydigan holatlar yuzaga kelgan taqdirda, ichki audit tadbirini 
    o‘tkazishni rad etish, to‘xtatish; 
    12)vazirlik va idoralar tizimidagi moliyaviy-iqtisodiy masalalar bo‘yicha 
    tuzilmalar bilan hamkorlikda xodimlarning moliyaviy savodxonligini oshirishga 
    qaratilgan uchrashuvlar, seminarlar, tanlovlar va boshqa tadbirlarni tashkil etish; 
    13)ichki audit faoliyatiga taalluqli bo‘lgan ichki idoraviy hujjatlar 
    loyihalarini ishlab chiqish va tasdiqlash uchun vazirlik va idoralar rahbarlariga 
    kiritish. 
    Ichki audit xizmati qonunchilik hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga 
    ham ega bo‘lishi mumkin. 


    214 
    Vazirlik va idoralar tomonidan Moliya vazirligiga ichki audit xizmati 
    faoliyati natijalari yuzasidan hisobot choragidan keyingi oyning 20-sanasigacha 
    choraklik hisobot hamda hisobot yilidan keyingi yilning 25-yanvariga gacha 
    yillik hisobot taqdim etiladi. 
    O‘zbekiston Respublikasi Hisob palatasi va O‘zbekiston Respublikasi 
    Moliya vazirligiga o‘z faoliyati yuzasidan so‘ralgan boshqa ma’lumotlarni 
    taqdim etish bo‘yicha majburiyatlarga ega. 
    Ichki 
    audit 
    xizmati 
    qonunchilik 
    hujjatlariga 
    muvofiq 
    boshqa 
    majburiyatlarga ham ega bo‘lishi mumkin. 
    Yuqoridagi ma’lumotlardan ko’rinib turibdiki, ichki audit nafaqat xo’jalik 
    yurituvchi sub’yektlarda, tijorat banklarda, balkim vazirlik va irodalarda ham 
    muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ichki auditning muhim ekanligiga yuqoridagi 
    faktlar asos bo’lib xizmat qiladi. 

    Download 8,84 Mb.
    1   ...   96   97   98   99   100   101   102   103   ...   452




    Download 8,84 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Iqtisodiyotni raqamlashtirish sharoitida buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va auditni xalqaro standartlar asosida rivojlantirish muammolari va istiqbollari

    Download 8,84 Mb.
    Pdf ko'rish