769
ўзидан тушунарлики, Лаффер самараси фақат эркин бозор механизми меъёрида
амал қилган ҳолдагина намоён бўлади.
Расмдан кўриш мумкинки, солиқ ставкаларининг ўсиши
маълум бир
критик максимал нуқтага (0;М) етгунга қадар тадбиркорликнинг ривожланиши
натижасида бюджетга даромадларнинг ўсишига, ортишига олиб келиши
мумкин. Ана шу критик максимал нуқтадан сўнг солиқ ставкаларининг яна
оширилиши эса, тескари натижаларга олиб келади. Яъни,
корхоналар оборот
ҳажмларини, даромадларини “солиқдан қочириш”, уни яшириб қолиш
йўлларини қидира бошлайдилар ва афсуски, бу йўлларни қидириб топадилар
ҳам,
натижада эса, ишлаб чиқариш ва тадбиркорлик фаолиятидан кўрсатилган
хизматлар ҳажми қисқаради.
Демак, солиқ ставкаларининг ўсиши фақат маълум бир чегарага етгунга
қадар тадбиркорлик фаолиятининг ривожланишига хизмат қилиши мумкин. Бу
чегара миллий ишлаб чиқариш солиққа тортиладиган қисмининг қисқариши
билан бошланади. Агар ана шу чегарадан босиб ўтилса, солиқ ставкасининг
ўсиши тадбиркорликнинг ривожланишига эмас, балки аксариятига олиб келади.
Демак солиқ юки кўтарилгани сари хўжалик субъектлари ўз оборот ва
даромадларини ҳимоя қилиш йўлига ўтади. Аниқроқ қилиб айтганимизда, у
қандай бўлмасин ишлаб чиқариш ҳажмини қисқартириб, харажатлар таркибини
кўпайтириб кўрсатишга ҳаракат қилади. Бундай ҳолатнинг
олдини олиш
мақсадида тадбиркорлик фаолиятида иштирок этувчи субъектларининг
манфаатлари ҳисобга олиниши зарур, ёки солиқларнинг рағбатлантирувчи
омилларидан устувор фойдаланиш ўринли деб ҳисоблаймиз.
Хулоса қилиб айтганда, хизмат кўрсатиш соҳасида
тадбиркорлик
фаолиятини ривожлантириш вазифасини солиқ юкини камайтириш баробарида
соҳани рағбатлантириш орқали амалга ошириш лозим деб ҳисоблаймиз. Демак
мамлакатимизда хизмат кўрсатиш соҳасини жадал ривожлантиришда солиқ
юкини пасайтириш орқали халқ реал дарoмадларини ҳам кўпайтириш имконини
беради.
