Iqtisodiyotni raqamlashtirish sharoitida buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va auditni xalqaro standartlar asosida rivojlantirish muammolari va istiqbollari

101 
- тайёр маҳсулотни харидорга ҳақиқий таннарх бўйича жўнатиш, сотиш 
билан боғлиқ харажатлар; 
- харидордан уларга сотилган нархларда жўнатилган тайёр маҳсулот учун 
маблағларни олиш”.[3] 
Бундан ташқари сотиш нархлари хўжалик юрутувчи ташкилотлар 
томонидан ўхшаш маҳсулотларнинг бозор нархлари ва ишлаб чиқарилган 
маҳсулотларнинг тўлиқ таннархини ҳисобга олган ҳолда мустақил равишда 
белгиланади. Шундай қилиб, ташкилотнинг сотиш нархи қуйидагиларнинг 
йиғиндисидир: 
- умумий таннарх (ишлаб чиқариш таннархи + сотиш харажатлари); 
-ҚҚС; 
- режалаштирилган фойда. 
Олинган даромадлар (сотиш тушумлари) ва харажатларни (ишлаб чиқариш 
ва сотиш билан боғлиқ ҳақиқий харажатлар) таққослаш натижасида; молиявий 
натижалар сотишдан: фойда ёки зарар. 
Ҳар бир хўжалик юрутувчи субект савдо харажатларини ўз ҳисобидан 
қоплайди. Сотиш билан боғлиқ харажатлар 9400-“Сотиш харажатлари” махсус 
счётида ҳисобга олинади. Бу фаол, биргаликда тарқатувчи ҳисоб. Сотиш 
харажатлари таркиби норматив ҳужжатлар билан аниқланади. 
Сотиш харажатларига қуйидагилар киради: 
- контейнерлар ва қадоқлаш харажатлари (қутилар, бочкалар, ва 
бошқалар); 
- транспорт харажатлари маҳсулотларни ўз ёки учинчи шахслар 
транспортида етказиб бериш билан боғлиқ; 
- юклаш ва тушириш харажатлари (ушбу турдаги ишларда ишлайдиган 
ишчиларнинг иш ҳақи, суғурта мукофотлари маҳсулотларни юклаш ва 
тушириш билан шуғулланадиган ишчиларнинг иш ҳақининг ҳисобланган 
миқдоридан белгиланган ставка бўйича, ушбу харажатларни ташкилотнинг 
жавобгар шахслари томонидан тўлаш ва бошқалар); 

102 
- реклама харажатлари турли хил турлари реклама тайёр маҳсулотлар, 
ишлар, хизматлар); 
- бошқа харажатлар (саёҳат харажатлари маҳсулот сотиш, тайёр 
маҳсулотлар кўргазмаларини ташкил этиш ва бошқалар билан боғлиқ 
масалалар бўйича ташкилот ходимлари (1-расм).

Download 8,84 Mb.